ترکیه از ناتو خارج میشود؟

به گزارش صدای ایران، پایگاه نشنال اینترست، در مطلبی درباره احتمال بالای خروج ترکیه از ائتلاف نظامی ناتو به دلیل تعارض میان سیاست‌های این کشور و مطالبات اعضای ارشد ناتو می‌نویسد: «رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در سفر اخیرش به کاخ سفید با واکنش‌های منفی هر دو حزب اصلی کنگره آمریکا روبرو شد. بعد از چراغ سبز دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به حمله ترکیه به شمال سوریه دولت وی با موجی از محکومیت‌ها از بابت این اقدام هم از جانب منتقدان سرسخت ترامپ و هم از جانب هم پیمانانش مواجه شد. اما این اقدام ترکیه تنها یکی از موارد متعدد سیاست‌ها و اقدامات این کشور است که حاکی از دور شدن هر چه بیشتر هم پیمانان سنتی خود در ائتلاف ناتو هستند.

هر چند در آمریکا بسیاری نگران هستند که دونالد ترامپ این کشور را از ائتلاف ناتو خارج کند اما در مقطع فعلی بیشتر از همه می‌توان روی خروج ترکیه از این ائتلاف شرط بندی کرد. دلیل آن این است که تحت رهبری اردوغان دیگر ائتلاف ترکیه با ناتو مثل قبل به منافع ملی آن خدمت نمی‌رساند. هم زمان روندهای ژئوپلیتیکی نشان می‌دهد که ترکیه هر چه بیشتر از غرب فاصله می‌گیرد و به شرق نزدیک می‌شود. البته اینکه یک کشور عضو ائتلاف ناتو از آن خارج شود بی‌سابقه نیست و  قبلا فرانسه نیز تحت رهبری شارل دوگل در سال ۱۹۶۷ از ناتو خارج شده بود.

اما نقطه اوج روابط آنکارا با ناتو مربوط به حادثه سرنگونی یک جنگنده SU-۲۴ روسیه توسط نیروی هوایی آنکارا در سال ۲۰۱۵ و متعاقب آن کشته شدن یک خلبان این جنگنده توسط شبه نظامیان هم پیمان با ترکیه در منطقه بود. همزمان برخی ناظران نگران معتقد بودند که این لحظه ممکن است همچون اتفاقات سال ۱۹۱۴ سبب شود که درگیری سوریه تبدیل به یک جنگ بزرگ‌تر شود. با این حال زمانی که آمریکا نخواست روایت ترکیه از این حادثه را تقویت کند اردوغان در پاسخ به بحران بوجود آمده مجبور به عذرخواهی شده و متعهد به ترمیم روابطش با روسیه شد و مسکو نیز متقابلا آن را پذیرفت.

خروج ترکیه از ائتلاف ناتو به این کشور اجازه خواهد داد تا این کشور از قید و بندهای راهبردی که آمریکا و اروپا تحمیل کرده‌اند، خلاص شود. اردوغان دیگر در موضع ژئوپلیتیکی دشواری که در آن مجبور به تعامل با عصبانیت‌های واشنگتن و بروکسل حتی به رغم عضویت در سازمان‌های تحت رهبری آن‌ها، نخواهد بود. آنکارا همچنین خودش را از نهادی خارج خواهد کرد که دیگر به منافع‌اش از بعد از سال ۱۹۸۹ تاکنون خدمت نمی‌رساند. این اتفاق همچنین باعث می‌شود که ترکیه دیگر مجبور به عمل به هر گونه تعهدات آتی به ائتلاف ناتو نباشد و یک انعطاف‌پذیری راهبردی حداکثری به منظور بالا بردن نفوذش در خاورمیانه، آسیای مرکزی و حتی آفریقا به دست بیاورد و دیگر کمتر از قبل نگران واکنش‌های غربی‌ها باشد.

ترکیه در عین حال آزادی عمل بیشتری پیدا خواهد کرد تا شراکت نوظهور خود با روسیه را بیشتر تقویت کند و در این راستا راه را برای کمک‌های فنی هر چه بیشتر مسکو به صنایع نظامی خود هموار خواهد کرد و اجازه خریداری حجم بیشتری از سلاح‌ها و تجهیزات نظامی از روسیه همچون سامانه دفاع موشکی S۴۰۰ خواهد یافت. ترکیه به این نتیجه رسیده که تولیدکننده‌های تسلیحات روسی قابل اعتمادتر هستند چون اهمیتی به سوابق حقوق بشری اردوغان نمی‌دهند. یک دیپلمات ترکیه‌ای اخیرا به پایگاه دیفنس نیوز گفت واردات تسلیحات ما از آن کشورها محدود است. هیچ کدام از آن‌ها اما روی هیچ سیستمی که ما به آسانی می‌توانیم از فروشنده‌های دیگر بخریم، انحصار ندارند. تولیدکننده‌های غیرغربی مشتاق به این هستند که جای تولیدکننده‌های غربی را بگیرند. در جبهه تجاری نیز آنکارا دیگر برای پذیرش پروژه بزرگ اقتصادی چین به نام کمربند و جاده قید و بندی نخواهد داشت.

حکومت اردوغان در حال حاضر در میان دیگر اعضای ناتو که دموکراسی را پذیرفته و از روسیه منزجر هستند متمایز شده است. این عثمانی جدید تحت رهبری حزب عدالت و توسعه با خلاصی از دست ائتلاف ناتو می‌تواند تمایلش برای بازیابی دوباره موضع قدرتمند ترکیه را تحقق بخشد. همچنین ترکیه دیگر کمتر در قبال مناقشاتی همچون سیاست پرسابقه‌ خود در انکار نسل کشی ارمنی ها پاسخگو خواهد بود.

 اخیرا اندیشکده "مرکز پیشرفت آمریکا" در مطلبی پرسید: ترکیه تا چه حد روابطش با ائتلاف ناتو را بدتر خواهد کرد و از هنجارهای این ائتلاف فاصله خواهد گرفت؟ آیا این بلوک غربی باید شروع به برنامه‌ریزی برای مواجهه با بدترین سناریو کند؟

این فاصله گرفتن و بدتر شدن روابط هم اکنون شروع شده است. پنتاگون چندی پیش آنکارا را از برنامه خرید جنگنده‌های پیشرفته اف-۳۵ به دلیل خریداری سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه کنار گذاشت. اخیرا در مجلس نمایندگان آمریکا هم به جز سه نماینده مخالف، مابقی نماینده‌ها به طرح به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه توسط ترکان امپراطوری عثمانی رای مثبت دادند.  کنگره آمریکا تا کنون تمایلی برای به رسمیت شناختن این نسل کشی از بابت تحریک خشم ترکیه نشان نداده بود.»