طرف‌های درگیر در لیبی حالا به دنبال یک راه‌حل سیاسی هستند

به گزارش صدای ایران -«بازیگران اصلی بین‌المللی دخیل در درگیری لیبی در برلین دیدار کردند تا راهی را به سوی توافق آتش‌بس و مذاکرات صلح بپیمایند. درگیری در لیبی به یک جنگ نیابتی بر سر تسلط منطقه‌ای و کنترل بر ذخایر نفتی این کشور بدل شده است. از آنجا که این درگیری‌ها به صورت نظامی حل نخواهد شد، طرف‌های درگیر حالا به دنبال یک راه‌حل سیاسی هستند.

در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل که دوشنبه برگزار شد، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان تاکید کرد که باید بر تبدیل شدن آتش‌بس شکننده لیبی به یک آتش‌بس دائم تمرکز داشت؛ پیش از آنکه درباره نقش اتحادیه اروپا درباره ایفای نقش در این کشور شمال آفریقا صحبت شود.

با وجود موفقیت اقدامات دیپلماتیک آلمان در میزبانی نشست لیبی، هایکو ماس همچنان محتاط عمل می‌کند. وی امیدوار است که مذاکرات در ژنو و با نظارت سازمان ملل در روزهای آتی انجام شود. در نشست روز یکشنبه برلین، طرف‌های مختلف مذاکره‌کنندگانی را منصوب کردند اما هایکو ماس گفت که دسترسی به صلح در لیبی زمان می‌برد و حالا گام نخست، ایجاد شرایط مناسب است.

یک گام مثبت

در بروکسل، جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نتایج نشست برلین را مورد ستایش قرار داد و آن را یک موفقیت بزرگ برای دیپلماسی آلمان توصیف کرد. آلمان بابت اینکه موقعیت و جایگاه یک بازیکن کلیدی دیپلماتیک را در منطقه دارد، بسیار خوشوقت خواهد شد. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز آلمان را مورد ستایش قرار داد و گفت: سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا از توافق برلین حمایت کرده و در راستای برقراری صلح در لیبی همکاری می‌کنند.

با این حال در این نشست تصمیمات مستحکمی اتخاذ نشده است. در بازه کوتاه مدت، کشورهای اتحادیه اروپا باید به بررسی و توافق درباره این برسند که چه چیزی را می‌خواهند در لیبی درگیر کنند و چه مقدار سرمایه می‌خواهند در این راه هزینه کنند. این برنامه دسترسی به یک توافق جامع در نشست بعدی و در فوریه با حضور وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپاست.

جوزپ بورل می‌خواهد اتحادیه اروپا نقشی قوی‌تر در امور جهانی ایفا کند. این دیپلمات اسپانیایی که دسامبر ۲۰۱۹ در سمت رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا جا گرفت، می‌گوید که اگر اتحادیه اروپا به یک بازیگر بزرگتر در صحنه جهانی بدل شود، باید مسئولیت بیشتری داشته باشد.

آیا عملیات سوفیا - ماموریت نظارت در مدیترانه - از سر گرفته می‌شود؟ روز دوشنبه جوزپ بورل با تاکید بر اینکه از احیای ماموریت دریایی اتحادیه اروپا در ساحل لیبی حمایت می‌کند، گفت: اتحادیه اروپا باید کارهای بیشتری برای دفاع از منافع خود انجام دهد.

وی با اعلام اینکه مشخص است که تحریم‌های تسلیحاتی به سطح بالایی از کنترل نیاز دارد و اگر شما بخواهید آتش‌بس را حفظ کنید باید کسی را داشته باشید که بتواند بر آن نظارت کند، ادامه داد: امیدوارم که اتحادیه اروپا مشکلات مربوط به روند آتش‌بس پا پس نکشد. من خواستار نظارت هوایی و ماهواره‌ای برای این مساله هستم.

به گفته رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تسلیحات زیادی از طریق بیابان و از کشورهای همسایه به لیبی وارد می‌شوند. ما برای برقراری یک ماموریت نظارتی به آتش‌بسی با ثبات برای تضمین امنیتی چنین هیات‌هایی نیاز داریم.
وی به نوع ماموریت کلاه آبی‌های اتحادیه اروپا یا نظارت غیرنظامی همانند آنچه در اوکراین است، اشاره نکرد. از نقطه‌نظر بورل، باید منتظر تصمیم شورای امنیت سازمان ملل ماند.

اتحادیه اروپا با از سرگیری عملیات سوفیا موافقت می‌کند؟

عملیات سوفیا در ۲۰۱۵ با هدف نظارت بر قاچاق انسان در سواحل لیبی و با کمک ناوهای نیروی دریایی، هلیکوپترها و هواپیماها آغاز شد. کشورهای عضو اتحادیه اروپا به گارد ساحلی لیبی در آموزش کمک کردند. اما این ماموریت بهار گذشته و این دلیل پایان یافت که ماتئو سالوینی، وزیر کشور وقت ایتالیا به مهاجران نجات یافته اجازه نداد تا به بنادر ایتالیایی وارد شوند. از ۲۰۱۵ کشتی‌های حاضر در این ماموریت اقدام به نجات ۵۰ هزار مهاجر در مدیترانه کرده‌اند.
در حالی که دولت جدید ایتالیا رویکردی تقریباً کمتر متضاد اتخاذ کرده است، با این وجود لوئیجی دی‌مایو، وزیر امور خارجه این کشور در بروکسل تأکید کرد که عملیات سوفیا باید از بین برود و به شکلی کاملاً متفاوت انجام شود. "این ماموریتی است که باید مطمئن شویم هیچ سلاحی وارد لیبی نمی‌شود."

وزیر خارجه ایتالیا گفت که این ماموریت باید تنها بر نظارت بر تحریم تسلیحاتی تمرکز کند. حتی اگر این عملیات به شکل دیگری اجرایی شود، تمامی کشتی‌های اتحادیه اروپا هنوز بر اساس قوانین بین‌الملل ملزم به نجات مهاجران در دریا هستند. البته سوال اینجاست که این مهاجران در کدام بندر اجازه پیاده شدن دارند. تنش‌ها در ایتالیا و سایر کشورهای اتحادیه اروپا بر سر اینکه چه کسی را باید پناهجو دانست، بار دیگر در حال افزایش است.

نیروهای خارجی در لیبی

نیروهایی از سوریه، سودان و سایر کشورهای همسایه وارد لیبی شده‌اند و بورل می‌گوید، این مساله برای اتحادیه اروپا به شدت مایه نگرانی است چون شاهد این است که این شبه‌نظامیان خارجی درگیری‌ها در لیبی را شدت می‌دهند و اوضاع در این کشور را به شدت متزلزل و خطرناک کرده‌اند.

حالا رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید تمامی قدرت‌های اصلی شامل ترکیه، روسیه، مصر و سایر کشورها باید به تعهداتشان در عدم دخالت در لیبی پایبند بمانند و اجازه دهند تا یک راه‌حل دیپلماتیک پیدا شود.

مذاکره‌کنندگان سازمان ملل مدت‌هاست به دنبال تسهیل چنین راه‌حل دیپلماتیکی هستند اما هنوز موفق نشده‌اند. همگی آن به این بستگی دارد که آیا حامیان خلیفه حفتر قادر خواهند بود ژنرال را برای حضور در مذاکرات متقاعد کنند. اگر آن‌ها موفق نشوند، بدون توجه به اینکه اتحادیه اروپا در تلاش‌های دیپلماتیک خود چقدر متحد و مصمم است، لیبی هرگز با ثبات نمی‌شود.»