دو چالش بزرگ ترامپ در سال ۲۰۲۰

به گزارش صدای ایران در ساعات پایانی سال ۲۰۱۹، تعطیلات کریسمس رئیس جمهور آمریکا، ناگهان تحت الشعاع تنش‌های مرتبط با ایران و کره شمالی قرار گرفت. امری که به عقیده برخی تحلیلگران، نشان دهنده این است که ترامپ در سال جدید میلادی و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آینده، روز‌های سختی در حوزه سیاست خارجی خواهد داشت.

 اگر ضرب المثل معروف ایرانی «سالی که نکوست از بهارش پیداست» را بر دونالد ترامپ تطبیق دهیم، معلوم می‌شود که رئیس جمهور آمریکا سال پردردسری خواهد داشت. ترامپ در حالی وارد سال ۲۰۲۰ شد، که تنش‌های میان آمریکا از یک طرف و ایران و کره شمالی از طرف دیگر، به نحو قابل توجهی افزایش یافت.

همانطور که انتظار می‌رفت، ترامپ برای سپری کردن تعطیلات آخر سال، به اتفاق خانواده خود، به عمارت مجلل «مار ئه لاگو» در فلوریدا رفت. او می‌خواست کمی از استرس‌های کاری کاخ سفید آسوده شود. اما دقیقا در ساعت‌های پایانی سال ۲۰۱۹ تنش‌ها پیرامون سفارت آمریکا در بغداد چنان بالا گرفت که ترامپ اغلب اوقات خود را صرفِ توئیت و اظهارنظر و رایزنی با وزرای دولتش درباره ماجرای سفارت کرد. وی سال جدید را با یک تهدید خشم آلود علیه ایران، تبریک گفت.

ترامپ با اشاره به اعزام سربازان آمریکایی برای محافظت از سفارت آمریکا در بغداد، توئیت کرد: «ایران کاملا مسئول کشته‌ها یا خسارات وارده به هر یک از تاسیسات ما خواهد بود. آن‌ها بهای بسیار سنگینی پرداخت خواهند کرد. این هشدار نیست، یک تهدید است. سال نو مبارک!»
 
ماجرا زمانی آغاز شد که روز جمعه گذشته حداقل ۱۱ موشک بر نیرو‌های آمریکایی در پایگاه نظامی «K-۱» (کی وان) در کرکوک عراق فرود آمد. در جریان این حمله، یک پیمانکار آمریکایی که با پنتاگون همکاری می‌کند، کشته و چندین سرباز آمریکایی دیگر زخمی شدند. هیچ گروهی رسما مسئولیت این حمله را برعهده نگرفت. با این حال، مقامات آمریکا مدعی شدند گروه‌های مورد حمایت ایران در عراق عامل این حمله بودند و بر اساس همین ادعا، یک شنبه گذشته، به مراکز استقرار گردان‌های حزب الله عراق در سوریه و عراق حمله کردند. این حمله حداقل ۲۵ کشته و ۵۵ زخمی برجای گذاشت. امری که واکنش‌های گسترده‌ای در میان محافل سیاسی عراق برانگیخت.

در پاسخ به حمله آمریکا، عناصر حشدالشعبی، خصوصا گردان‌های حزب الله عراق، وارد منطقه سبز بغداد شده و در برابر سفارت آمریکا تجمع کردند که البته این تجمع به تنش کشیده شد. سفارت آمریکا خسارت دید. به نحوی که پنتاگون مجبور شد سربازان بیشتری را برای محافظت از سفارت اعزام کند. آمریکا تمام ماجرا را «از چشم ایران» دید. ترامپ در توئیتی نوشت: «ایران، یک پیمانکار آمریکایی را کشت و بسیاری را زخمی کرد. ما قویا پاسخ دادیم و همیشه این کار را خواهیم کرد. اکنون ایران در حال تدارک حمله‌ای به سفارت آمریکا در عراق است. آن‌ها کاملا مسئول خواهند بود.».تعطیلات آخر سال رئیس جمهور آمریکا، تحت الشعاع تنش‌ها با ایران و کره شمالی قرار گرفت.

ورای تهدیدات آمریکا علیه ایران
از سوی دیگر، ایران ضمن تکذیب هرگونه نقش آفرینی در تحولات سفارت، واکنش تندی به ادعا‌های آمریکا نشان داد. حساب توئیتری منتسب به دفتر رهبری انقلاب، در واکنش به تهدید ترامپ، نوشت: «می‌بینید سراسر عراق هیجان ضدآمریکایی چقدر است؟ باز آن جناب {ترامپ} توئیت کرده که ما این را از چشم ایران می‌بینیم. شما غلط می‌کنید! ایران اگر بخواهد با کشوری مبارزه کند، صریح این کار را می‌کند. ما به منافع و عزت ملت‌مان پایبندیم و هر کس آن را تهدید کند، بدون هیچ ملاحظه‌ای با او روبرو می‌شویم و ضربه می‌زنیم.»

تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا در عراق، در شرایطی اتفاق افتاد که ترامپ به تازگی وارد سال نو شده است. سالی که در آن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار خواهد شد و ترامپ به شدت به آرامش در خارج نیاز دارد. از همین رو، بعد از تهدید ایران، ترامپ در گفتگو با خبرنگاران در باشگاه مار ئه لاگو در فلوریدا، در پاسخ به سوالی در خصوص احتمال تبدیل تنش‌ها به جنگ با ایران گفت: «نه (جنگ نمی‌خواهم). من صلح می‌خواهم. از صلح خوشم می‌آید؛ و ایران هم باید بیش از هر کس دیگری خواهان صلح باشد. بنابراین، من پیش بینی نمی‌کنم که این (جنگ) اتفاق بیافتد.»

برخی ناظران معتقدند که پاسخ نامتناسب آمریکا به گردان‌های حزب الله عراق از نظر تلفات و همچنین تاکید ویژه دولت ترامپ بر اینکه به هر گونه حمله به نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه پاسخ قاطع خواهد داد، از نگرانی کاخ سفید از احتمال تشدید تنش‌ها با ایران در آستانه انتخابات حکایت دارد. به عبارت دیگر، ترامپ نگران است که در ماه‌های آینده، اصطکاک یا تنش میان نیرو‌های آمریکایی و گروه‌های محور مقاومت بیشتر شود. از همین رو، دستور حمله به گردان‌های حزب الله عراق را صادر کرد تا به زعم خود در مقابل ایران و متحدانش بازدارندگی ایجاد کند. اما آیا تحرکات اخیر آمریکا بازدارندگی ایجاد می‌کند؟ این سوالی است که پاسخ آن هنوز روشن نیست. ولی با توجه به تشدید فشار‌های شدید اقتصادی بر ایران، احتمالا این کشور روند هزینه‌مند کردن این فشار برای آمریکا را آغاز خواهد کرد.

سورپرایز کره شمالی
اما ایران، تنها چالش پیش روی ترامپ نیست. از قضا، همزمان با اوج گیری تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، نیز از پایان پاینبدی کشورش به یک محدودیت در زمینه آزمایش تسلیحات هسته‌ای خبر داد. امری که موجب شد برخی ناظران از احتمال پایانه «رابطه عاشقانه» ترامپ و کیم سخن بگویند. در حالی که معترضان عراقی مشغول سوزاندن درب‌های سفارت آمریکا در بغداد بودند، رسانه‌های کره شمالی از قول کیم جونگ اون، گزارش کردند که جهان «در آینده نزدیک» شاهد سلاح استراتژیک جدیدی خواهد بود.

در دو سال گذشته، کره شمالی به خاطر امیدی که به مذاکرات هسته‌ای با آمریکا داشت، هیچ آزمایش موشکی دوربرد یا آزمایش هسته‌ای انجام نداد. ترامپ و کیم سه بار دیدار کردند. اما هیچ پیشرفت ملموسی در مذاکرات دو طرف صورت نگرفت. در نتیجه، کره شمالی ضرب الاجل جدیدی برای آمریکا تعیین کرد که ۳۱ دسامبر به پایان رسید. روز سه شنبه، رهبر کره شمالی در یک جلسه حزبی، اعلام کرد کشورش به «یک اقدام شوکه کننده واقعی» روی خواهد آورد که آمریکا را به پرداخت هزینه درد‌هایی که مردم کره شمالی متحمل شدند، وادار خواهد کرد.

پیونگ یانگ همواره از عدم پیشرفت مذاکرات با آمریکا گلایه کرده است. مقامات کره شمالی می‌گویند ۱۸ ماه دیپلماسی پیونگ یانگ با واشنگتن نتایج محدودی داشته است. کره شمالی تهدید کرده بود که چنانچه آمریکا بعد از ضرب الاجل مزبور اقدام مثبتی انجام ندهد، برای ترامپ یک «هدیه کریسمس» تدارک خواهد دید. ترامپ به شوخی ابراز امیدواری کرده که این هدیه، «یک گلدان زیبا» باشد. اما مقامات آمریکا نگران هستند که کره شمالی آزمایشات موشک‌های بالستیک هسته‌ای قاره پیما انجام دهد.

به هر حال، در کنار مسائلی مانند استیضاح، برخی کارشناسان معتقدند که ترامپ در سال جدید با چالش‌های عمده‌ای در ارتباط با ایران و کره شمالی مواجه خواهد شد. به گزارش شبکه سی‌ان‌ان، منتقدان ترامپ همواره هشدار داده‌اند که تصمیمات پرهیاهوی وی در مقابل ایران و کره شمالی نهایتا نتایج عکس خواهند داد. چرا که این تصمیمات بیشتر برای تقویت موقعیت سیاسی ترامپ اتخاذ شده و بر ارزیابی هوشمندانه اهداف سیاست خارجی آمریکا استوار نیستند.