کاری که شکر با انسان میکند

صدای ایران- «ما عاشق مزه شیرینی هستیم اما قند زیاد ممکن است منجر به افزایش وزن، دیابت و پوسیدگی دندان شود. ما می‌دانیم که نباید کیک و کلوچه و نوشابه زیاد مصرف کنیم اما گاهی مقاومت در برابر آنها بسیار دشوار است. یک متخصص تغییرات مغز انسان را با رژیم‌های پیشرفت دهنده چاقی بررسی کرد.

بدن انسان با قند یا دقیق‌تر با گلوکز کار می‌کند. گلوکز از یک واژه یونانی به معنی شیرینی می‌آید. گلوکز سوخت اصلی سلول‌های بدن از جمله سلول‌های مغزی است. با توجه به اجداد و نیاکانمان، غذاهای شیرین منبع عالی انرژی و احساس خوش بودند و از سوی دیگر غذاهای تلخ و ترش موجب حس ناخوشایند و مسمومیت می‌شدند. به همین دلیل سیستم مغزی ذاتی انسان بر پایه شیرینی بنا شده و منبع سوخت آن نیز شیرینی است.

هنگامی که غذای شیرین می‌خوریم، سیستم دوپامین مزولیمبیک (سیستم پاداش) در مغز فعال می‌شود. دوپامین یک ماده شیمیایی است که می‌تواند در پاسخ به یک اتفاق خوب و مثبت ترشح شود و رفتارهای انسان را تقویت کند. هنگامی که دوپامین به دلیل خوردن شیرینی ترشح شود، فرد را به دنبال یافتن بیشتر آن شیرینی سوق می‌دهد.

امروزه یافتن غذاهای شیرین مانند نیاکانمان مشکل نیست ولی متاسفانه عملکرد مغز ما هنوز همانطور است. پس چه اتفاقی می‌افتد هنگامی که بیش از حد قند مصرف کنیم؟

آیا شکر می‌تواند مغز را راه‌اندازی کند؟

مغز به‌طور مداوم از طریق فرآیند نوروپلاستیسیت در حال بازسازی و بازنویسی است. این بازنویسی از طریق سیستم پاداش اتفاق می‌افتد. خوردن زیاد غذاهای شیرین می‌تواند موجب تحریک مکرر شود.

شیرینی می‌تواند حافظه را دچار اختلال کند

یکی دیگر از مناطق تحت تاثیر قند، «هیپوکامپوس» مرکز کلیدی در حافظه است. تحقیقات نشان می‌دهد موش‌هایی که از رژیم‌های غذایی شیرین استفاده کردند، قادر به یادآوری اشیایی که قبلا دیده بودند، نبودند. تغییرات ناشی از قند در هیپوکامپوس منجر به کاهش تولید نورون‌ها که نقش اساسی در کدگذاری خاطرات دارند و همچنین افزایش تولید مواد شیمیایی ایجاد کننده التهاب می‌شود.

سازمان جهانی غذا پیشنهاد می‌کند تا برای محافظت از مغز در برابر چنین مشکلاتی بهتر است میزان مصرف شکر را محدود و آن را به ۵% میزان کالری مصرفی در روز (چیزی حدود ۲۵ گرم) کاهش دهید.

با این حال کنار گذاشتن برخی عادت‌ها مانند خوردن دسر و شیرینی کار آسانی نیست ولی مغز نیز برای ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی سپاسگذار خواهد بود.