متهم کیست؟ یک دادرسی منصفانه چه شرایطی دارد؟

سرور ثانی وکیل دادگستری در خصوص حقوق متهم درمرحله تحقیقات و دادسرا به خبرنگار صدای ایران گفت:متهم شخصی است که اتهام در دادسرابه آن تفهیم شده باشد شخصی که از آن شکایت شده باشد مشتکی عنه و شخصی که حکم علیه آن صادر شده باشد را مجرم مینامیم ولی درمرحله قبل از مجرم بودن شخص متهم است و با توجه به اینکه هنوز حکمی علیه آن صادر نشده است یک سری حقوق برای شخص در نظر گرفته میشود،اصلی ترین این حقوق این است که یک دادرسی منصفانه برایش در نظر گرفته شود این دادرسی منصفانه یک سری شروط دارد.

زمانی که آن فرد یا هر شخص دیگری که جرم انجام داده است مجازات یکسانی برایش در نظر گرفته شود،قاضی عادلی در پرونده وجود داشته باشد و مستقل رای بدهد و شخصی که متهم است باید از حقوق خودش مطلع باشد که طبق قانون به پرونده آن رسیدگی شود یعنی اینکه سلیقه شخصی در آن اعمال نشود و خود سلیقگی وجود نداشته باشد و هر انچه قانون گفته در مورد آن اجرا شود.

باید اول از همه به قانون اساسی مراجعه کنیم که اولین و مهمترین قانون ما است ، قانون اساسی در اصل 37ام در مورد اصل بر برائت که میگوید همه اشخاص بری هستند و هیچ کس مجرم نیست تا زمانی که دادگاه صالح شخصی را متهم کند این اصل چند ویژگی دارد اول اینکه همه بری هستند و دوم اینکه دادگاهی  که تشکیل میشود باید صالح باشد یعنی هر دادگاهی نمیتواند مگر اینکه صلاحیت رسیدگی داشته باشد. 

ثانی افزود:به تبع قانون اساسی قانون آیین دادرسی کیفری هم حقوقی را به صورت جزئی برای متهم پیشبینی کرده است این حقوق عبارتند از،زمانی که شخص را احضار میکنند باید بگویند که به چه علت شما به دادسرا احضار شده اید و این علت احضار باید در احضاریه قید بشود و باید قید بشود که شما را به عنوان مطلع احضار کرده اند یا متهم و زمانی که شخص را به عنوان متهم احضار کرده اند آن شخص حق سکوت دارد و می تواند هیچ حرفی نزند و باید داخل دادسرا تمام حقوق شخص را متذکر بشوند و بگویند که چه حقوقی دارد و از چه حقوقی می خواهد بهرمندگردد.
این وکیل ادامه داد:یکی از مهمترین حقوقی که وجود دارد این است که  شخص ،حق دسترسی به تلفن همراه بابت اطلاع دادن موقعیت خود به خانواده را دارد که شامل همسر ،فرزندان،مادرو پدرش میشود دوم اینکه خود شخص و همچنین خانواده آن می توانند درخواست معاینه پزشکی بکنند که از سلامت جسمی شخص مطلع بشنوند. 

وی گفت:در مرحله سوم باید وظیفه قضات و ضابطین دادگستری را نسبت به متهمین بدانیم زمانی که شخص احضار میشود به دادسرا باید در پرونده شخص نیز قید شود که از چه بابت احضار شده است به عنوان متهم یا مطلع و قاضی دادگستری هم موظف است زمانی که پرونده ای به آن ارجاع داده میشود اول از همه باید بررسی بکند و ببیند که آیا پرونده ای که به ان ارجاع داده میشود دلایل کافی برای این جرم وجود دارد یا نه بعضی از افراد صرفا برای اینکه کسی را اذیت بکنند دعاوی واهی را مطرح می کنند پس درصورتی که دلیل قانع کننده ای از نظر قاضی در پرونده وجود نداشته باشد حتی امکان احضار افراد وجود ندارد زیرا ارامش افراد از این جهت بهم می خورد.

 
این وکیل دادگستری ادامه داد:پس این را باید درنظر بگیریم که قانون ما از افراد حمایت کرده است که کسی بی دلیل در دادسرا و مراجع قضایی حضور پیدا نکنند و مسئله دیگر این است که اگر شخصی از نظر دادگاه نیاز به جلب داشته باشد این جلب حتما باید در روز انجام شود شخصی نباید در شب جلب شود و دادگاه این اجازه را نمیدهد و چیزی که موکدا در قانون امده است این است که حرمت افراد در دادسرا در کلانتری یا محلی که بازداشگاهشان است حفظ شود .

وی تاکید کرد:اصل 38 قانون اساسی در مورد شکنجه گفته است که مطلقا شکنجه ممنوع است و این امر شامل شکنجه روحی و جسمی میشود و اگر شخصی با شکنجه اقراری بکند یا اطلاعی بدهد از نظر قانون هیچ ارزشی ندارد در مرحله آخر میرسیم به تامین های دادگستری،اگر شخصی در دادگاه حاظر بشود و قاضی آن را به عنوان متهم بشناسد و تفهیم اتهام به او بخورد باید  گرفتن یک تامین آن را ازاد بکند این تعمین از کمترین شروع میشود مثلا میتواند از فرد بخواهد تا قسم بخورد که هر وقت ما از شما خواستیم باید در دادگاه حضور داشته باشید.

سرور ثانی در یک جمع بندی گفت : متهمین دارای حقوقی هستند و برای اینکه بتوانند از این حقوق بهتر بهرمند شوند لازم است این حقوق را بدانند پس ما گام به گام در کنار شما هستیم تا اطلاعات حقوقی را به شما بدهبم در مبحث بعدی در مورد ضرورت داشتن وکیل با شما صحبت میکنیم .

ادامه دارد...  

ویدیو گفتگو با سرور ثانی درباره حقوق متهم را در ادامه ببینید: