آقای روحانی! اکنون زمان انتخابات نیست

رییس جمهور همچنین گفت: «باید ۹۴۷ میلیون دلار و آن‌هایی که در این زمینه مسول بودند که یک نهادی است که آن را گرفته و پس نداده به مردم توضیح داده شود و بایستی حسابرسی شده و این مبلغ پس گرفته شود.»

اظهارات روحانی در شرایطی عنوان شد که اخیرا مسئولان قوه قضائیه پس از تغییر ریاست آن بار‌ها اعلام کرده اند که رویه جدیدی را در مبارزه با فساد در پیش گرفته اند. چندی پیش اکبر طبری، معاون حوزه ریاست قوه قضائیه در دوران ریاست آملی لاریجانی بازداشت شد. پس از آن در چند نوبت برخی قضات نیز از کار برکنار شدند که در میان آن‌ها نام‌های مشهوری مانند قاضی تورک یا قاضی قاسم زاده همان کسی که حکم فیلتر تلگرام را صادر کرده بود نیز دیده می‌شوند. مسئولان قوه قضائیه به ویژه رییس قوه بار‌ها تاکید کرده بودند که قصد پالایش این قوه از افراد ناسالم را دارند. طبیعی است که با گذشت چند ماه هنوز نمی‌توان قضاوت درستی درمورد این رویه جدید داشت، اما آنچه مسلم است اینکه این موضوع یعنی «شروع از خود» باعث شده تا حتی بسیاری از اصلاح طلبان نیز از این رویه جدید استقبال کنند.

اقدامات قوه قضائیه به مبارزه با قضات مفسد محدود نشده. این قوه در رویه‌های خود نیز تجدیدنظر کرده؛ آن هم نه صرفا رویه‌هایی که مربوط به پرونده‌های خاص می‌شود حتی در مورد رویه‌هایی که مربوط به عامه مردم است؛ مثلا رئیس قوه قضاییه اخیرا از رویه صدور قرار‌های بازداشت و وثیقه توسط قضات انتقاد کرد که حتی اگر قرار وثیقه صادر می‌کنند، چرا حاضر نیستند دو یا سه ساعت صبر کنند تا متهم وثیقه را تهیه کند و پایش به زندان باز نشود؟ چنین تغییر رویه‌هایی مورد استقبال افکار عمومی قرار گرفته. به طور کلی برآیند واکنش‌ها به رویه جدید قوه قضائیه نشان می‌دهد که دست کم تاکنون تلقی جامعه نسبت به آن مثبت بوده است. با این وجود، اظهارات حسن روحانی نوعی تقابل با این اقدامات قوه قضائیه شمرده شده است. روحانی تلویحا این موضوع را القا کرده که قوه قضائیه در اقدامات خود شفافیتی ندارد. از همین رو تلاش کرده است تا لایحه ضدشفافیت مصوب مجلس را به رخ این قوه بکشد و سپس با اشاره به پرونده بابک زنجانی و «یک نهاد»، این پیام را به مخاطبانش ارسال کند که هنوز هیچ مبارزه‌ای با مفاسد بزرگ انجام نشده است.

اظهارات روحانی واکنش سخنگوی قوه قضائیه و واکنش تلویحی ریاست این قوه را به دنبال داشته؛ فارغ از این واکنش‌ها که به بخش‌هایی از اظهارات روحانی به طور مثال درمورد پرونده زنجانی، پاسخ داده اند، سخنان رییس جمهور دست کم از دو منظر قابل تامل است. اول اینکه اخیرا حکم قضایی برادر حسن روحانی نیز صادر شده است. فارغ از کم و کیف این حکم و واکنش خود حسین فریدون، حسن روحانی تاکنون به صورت علنی درمورد این پرونده صحبت نکرده که اقدامی قابل توجه است، اما اظهارات اینچنینی در فضایی که توصیف شد نمی‌تواند تعبیر جالب و مثبتی در بین افکار عمومی داشته باشد.

موضوع دوم اینکه فقط چند ماه به انتخابات مجلس باقی مانده و گویا اصلاح طلبان با توجه به واکنش‌های مردم به عملکرد فراکسیون امید و نیز دولت روحانی چندان امیدی به پیروزی در انتخابات ندارند. به تبع آن، سیاستمدارانی که خود را در جناح اعتدالگرا تعریف می‌کنند، نیز هیچ امیدی برای پیروزی در خود نمی‌بینند. نتیجه انتخابات اسفندماه می‌تواند نوعی قضاوت مردم در مورد عملکرد اصلاح طلبان مجلس و دولت روحانی باشد و از این رو، دولت هرگز نمی‌خواهد شایهد شکست معنادار خود در انتخابات باشد. اظهارات روحانی را از این منظر نیز می‌توان بررسی کرد و چه بسا این اظهارات تلاشی برای جلب دوباره افکار عمومی باشد آن هم در شرایطی که افکار عمومی رضایتی از عملکرد اقتصادی دولت در دوره دوم ریاست جمهوری روحانی ندارد.

موضوع دیگر آنکه برخلاف آنکه روحانی بر جناحی نشدن مبارزه با فساد تاکید دارد، اظهارات اخیرش خود می‌تواند جناحی کردن مبارزه با فساد تعبیر شود. از سویی این اظهارات حتی با ادعای شفاف بودن مبارزه با فساد هم در تضاد است؛ مثلا روحانی از حدود هزار میلیون دلاری صحبت کرده که به گفته او «یک نهاد» گرفته و حسابی هم پس نمی‌دهد. آیا این ابهام آفرینی و عدم شفافیت در بیان اخبار، خود اقدامی در تضاد با شفافیت نیست؟ اگر چنین فسادی رخ داده، در چه سالی و در چه دوره‌ای و توسط کدام نهاد اتفاق افتاده و مهمتر اینکه چرا خود روحانی پیشتر آن را پیگیری نکرده بود؟

به طور خلاصه آنکه اظهارات روحانی حتی مورد استقبال حامیان او نیز قرار نگرفته؛ آیا بهتر نبود روحانی به جای کنایه، دست کم با یک تشکر از اقدامات اخیر در مبارزه با فساد، انتقاد یا هر اظهارنظر دیگری در این خصوص داشت را مطرح می‌کرد؟