"سگدو" نمایشی از مهاجرت تا گم شدن هویت

عباس غفاری در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره روند شکل‌گیری این نمایش گفت: متاسفانه برخلاف اینکه طی پنج سال گذشته تقاضای اجرا نمایش‌ام را به مجموعه تئاتر شهر و تماشاخانه ایرانشهر  ارائه کرده بودم اما به دلایل مختلف از جمله نبود زمان مناسب اجرا و یا برنامه‌ریزی‌های خاص مدیران سالن‌ها این امر تاکنون میسر نشد. طی این مدت نمایشنامه‌های متعددی را با محمد چرم‌شیر مرور کردیم چرا که در نظر داشتم در تجربه جدید اجرایی نیز مجدد اثر دیگری از این نمایشنامه‌نویس را روی صحنه آورم.
او در ادامه افزود: از آخرین بار که حدود پنج سال پیش نمایش "دیگر کدام ما زندگی کردن را دوست دارد" را روی صحنه آوردم، تاکنون با اینکه ارتباطم با تئاتر و فعالان این عرصه در جریان بود؛ اما زمانی‌که تصمیم به اجرای نمایش گرفتم متوجه شدم هم تولید تئاتر به شکل عجیبی گران شده و هم مناسبات تولید نمایش؛ از دستمزد بازیگران گرفته تا دوخت و دوز لباس، هزینه طراحی صحنه و تبلیغات، تغییر و رشد بسیاری داشته است.  

این کارگردان تئاتر ضمن گلایه نسبت به نبود حمایت دولتی از تئاتر تصریح کرد: متاسفانه شرایط به گونه‌ای است که دولت و اداره کل هنرهای نمایشی از آثار نمایشی حمایت مالی نمی‌کنند و این موضوع نیز به آن برمی‌گردد که تئاتر بودجه اندکی دارد؛ اما این مسئله فشار بر گروه‌ها را چندین برابر می‌کند. حتی حمایت‌های معنوی، همچون در اختیار قرار دادن پلاتو تمرین نیز اخیراً برداشته شده و گروه‌ها مجبور هستند تا با هزینه شخصی خود پلاتویی را اجاره کنند.

غفاری همچنین اضافه کرد: در شرایط پیش آمده، بخش خصوصی نیز امکان حمایت از آثار نمایشی را ندارد چرا که اسپانسر نیز انتظار دارد تا در صورت سرمایه‌گذاری، بازگشت مالی داشته باشد اما با وجود هزینه‌های گران تولید نمایش، این اتفاق نمی‌افتد. پس این بخش نیز امکان حمایت از آثار نمایشی را ندارد. بنابراین کارگردان به تنهایی باید از پس تامین مخارج تولید نمایش برآید و این نشان‌دهنده آن است که مناسبات بسیار عجیب شده و هر روز نیز عجیب‌تر می‌شود.

این خبرنگار و منتقد باسابقه تئاتر در ادامه صحبت‌هایش گفت: با تمام این توضیحات، گروه‌هایی که در سالن‌های دولتی نمایش‌شان را اجرا می‌کنند با مشکل دیگری نیز مواجه هستند؛ آن‌ها باید پنج درصد از فروش خود را به سامانه‌های فروش بلیت پرداخت کنند و بیست درصد را نیز به انجمن هنرهای نمایشی بابت هزینه‌های جاری سالن‌ها. در این شرایط نه تنها از گروه‌ها حمایت نمی‌شود بلکه باید مبلغی از فروش را نیز پرداخت کند. این امر در سالن‌های خصوصی قابل توجیه است اما سالن‌های دولتی برای تامین هزینه‌ها باید تحت حمایت دولت قرار گیرند.

او درباره موضوع و مضمون نمایش "سگدو" عنوان کرد: این نمایشنامه سال‌ها پیش توسط محمد چرم‌شیر نوشته شده و داستان آن درباره دختر ایرانی‌ست که تصمیم به مهاجرت دارد و قرار است در یک کشور اروپایی پناهنده شود و مخاطب در طول نمایش شاهد کابوس‌های این دختر است.

عباس غفاری با بیان اینکه "سگدو" مسئله روز جامعه است، اظهار کرد: اتفاقات این نمایش در امروز ما می‌گذرد چرا که این روزها با افراد بسیاری مواجه هستیم که تصمیم به مهاجرت دارند اما برخی از آن‌ها پس از مهاجرت عنوان می‌کنند که هویت خود را از دست داده‌اند و این موضوع بسیار طبیعی است چراکه باید زندگی در مکان جدید را از ابتدا آغاز کنند. من در نظر ندارم که بگویم مهاجرت همیشه تلخ است چون برخی با شناخت قبلی تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.

او ضمن اشاره به اینکه تمرینات این نمایش حدود یک ماه و نیم به طول انجامید و در اجر کاملاً وفادار به نمایشنامه بوده‌، تصریح کرد: زمانی‌که این نمایشنامه از سوی محمد چرم‌شیر به من پیشنهاد شد بسیار آن را دوست داشتم و فضای آن متفاوت از دیگر کارهایی بود که روی صحنه آوردم. براساس نمایشنامه این اثر 5 پرسوناژ دارد که دو شخصیت آن زن و سه شخصیت‌ آن مرد هستند که چهار شخصیت این نمایش بازی در بازی دارند.

کارگردان نمایش "نجواهای شبانه" درباره سبک و فضای اجرایی نمایش "سگدو" یادآور شد: از آنجا که این نمایش فضای کابوس گونه‌ای دارد و مخاطب شاهد کابوس‌های شخصیت اصلی نمایش است، سبک و شیوه اجرایی سورئالیستی است. طراحی صحنه نمایش نیز فضای سورئال دارد اما سعی کردیم بازی‌ها جدا از فضای نمایش و کاملاً رئالیستی باشد. طراحی لباس نیز کاملاٌ در خدمت نمایش است. او در ادامه گفت: صحنه این نمایش بیشتر براساس نور و بسیار مینی‌مال طراحی شده است اما طراحی صحنه مینی‌مال این نمایش به دلیل هزینه آن نبوده و براساس آنچه که منوچهر شجاع به عنوان طراح صحنه در ذهن داشت، انجام شده است. این نمایش بیشتر منوط به سکوت است و چند موسیقی انتخابی در آن استفاده شده است.

او همچنین افزود: از آنجا که برخی از صحنه‌های این نمایش همراه با خشونت است به نظرم این نمایش مناسب افراد زیر 14 سال نیست و این مسئله نیز در سایت فروش بلیت این نمایش عنوان شده است.

عباس غفاری در پایان صحبت‌هایش تصریح کرد: امیدوارم نگاه نهادها و ارگان‌های فرهنگی به تئاتر مهربانانه‌تر شود چرا که بخش خصوصی آن‌طور که باید و شاید روی این هنر سرمایه‌گذاری نمی‌کند و دلایل خود را نیز دارند که در این مصاحبه نمی‌گنجد. آرزو می‌کنم سال 99 بودجه بهتری برای تئاتر در نظر گرفته شود. در صورتی‌که به فرهنگ جامعه توجه نشود، به صورت حتم اقتصاد خوبی نخواهیم داشت و بزهکاری در جامعه افزایش می‌یابد.

دیگر عوامل این نمایش عبارتند از: تهیه کننده: مریم نراقی، مشاور کارگردان: نازنین سهامی‌زاده، مجری طرح: مریم نراقی، طراح صحنه: منوچهر شجاع، طراح گریم: سارا اسکندری، طراح لباس: مهناز چترفیروزه، طراح لوگو و پوستر: یحیی پاکدل، عکس: مهدی آشنا، دستیار کارگردان: سحر نراقی، تیزر: امیرحسن بیگلر، تصویربردار: رضا جلالی، مشاور رسانه: زینب لک، تبلیغات مجازی: ریحانه گنجی و ساخت دکور و دستیار صحنه: میلاد شیخ.