گاوها؛دامداران؛یا شرکتها مسئول گرانی لبنیات؟

بهانه کارخانه‌ها برای گران کردن لبنیات
از چند روز گذشته صنایع لبنی با این بهانه که دامداران شیر خام را گران‌تر می‌فروشند قیمت محصولات خود را افزایش داده‌اند و صنایع هم ادعا می‌کنند که شیرخام بیشترین بخش هزینه‌های آنها را تشکیل می‌دهد و اگر قیمت محصولات لبنی را افزایش ندهند، آنها ضرر خواهند کرد.
رئیس اتحادیه دامداران افزایش قیمت از سوی دامداران را نمی‌پذیرد و می‌گوید قیمت پایه شیر خام همان 2390 تومان است اما دامداران حتی نمی‌توانند به این قیمت هم بفروشند و محصول شیر خام به کمتر از 2 هزار تومان به صنایع تحویل داده می‌‌شود.

سعید سلطانی افزود: قیمت پایه شیر با 3.2 درصد چربی و 3 درصد پروتئین بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، ​2 هزار و 390 تومان است که 150 تومان به ازای هرکیلو کرایه حمل به این مبلغ افزوده می‌شود.
سلطانی تاکید کرد: کارخانجاتی که اظهار می‌کنند شیر را با قیمت بالاتر مثلا 2700 تومان خریداری می‌کنند درخواست شیر با درصد چربی بالا داشته اند که از این چربی نیز برای تولید خامه استفاده می‌شود و این نرخ نیز مصوب ستاد تنظیم بازار است.
وی تصریح کرد: هرگونه ارائه شیر خارج از این قیمت‌های مصوب، غیر قانونی است و دامداران علی رغم افزایش قیمت نهاده‌های دامی به مصوبه ستاد تنظیم بازار پایبند مانده اند و هیچ افزایش قیمتی وجود ندارد.
حال این سؤال مطرح است که اگر قیمت شیر خام افزایش پیدا نکرده و ثبات قیمت ارز نیز در ماه‌های گذشته وجود داشته تا بهانه‌ای در اختیار کارخانه‌های لبنی نباشد پس آنها با کدام استدلال و کدام گزینه اقدام به افزایش قیمت کرده‌اند؟

به نظر می‌رسد اقدامات بازدارنده و تنبیهی مسؤولان تعزیراتی و مسؤولان ناظر بر بازار به اندازه‌ای خنثی و کمرنگ است که هیچ تأثیری در اقدامات خودسرانه صنایع لبنی برای افزایش قیمت نه اکنون بلکه در سال‌های گذشته هم نداشته است.
رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی هم اعتقادی به افزایش قیمت ندارد وی با بیان اینکه ۱۴ محصول صنایع لبنی مشمول قیمت‌گذاری بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار است، گفت: قیمت این محصولات، با افزایش مواجه نشده است؛ بنابراین هرگونه افزایش قیمت روی این ۱۴ محصول لبنی، خلاف قانون است که حتماً با آن برخورد خواهد شد.
باکری اضافه کرد: به غیر از این ۱۴ محصول، بقیه محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری نیست و قیمت آن، بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌شود.

باکری گفت: در جلسه‌ای که امروز با انجمن دامداران داشتیم، اعضای آن، تقاضایی درباره افزایش نرخ شیر خام داشتند که قرار شد اسناد و مدارک مربوط را به مراجعی مانند سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، ستاد تنظیم بازار و وزارت جهاد کشاورزی ارائه کنند و چنانچه درخواست آن‌ها مورد موافقت قرار گیرد و ستاد تنظیم بازار، مصوبه آن را اعلام کند، تغییراتی در قیمت فرآورده‌ها بر اساس این مصوبه اعمال خواهد شد.
وی افزود: انجمن دامداران در جلسه امروز اعلام کردند که قیمت تمام شده شیر خام برای آن‌ها بدون احتساب سود، ۲۶ هزار و ۷۴۵ ریال است که باید به این میزان ۱۰ تا ۱۲ درصد حداقل سود نیز لحاظ کرد.
دبیر انجمن صنایع لبنی با بیان اینکه هم‌اکنون قیمت شیر خام درب گاوداری کیلویی ۲۳ هزار و ۹۰۰ ریال است، گفت: این در حالی است که صنایع لبنی، هم‌اکنون شیر خام را کیلویی ۲۷ هزار تا ۲۸ هزار ریال درب کارخانه تحویل می‌گیرند.

 نامه اخیر سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان به  وزارت جهاد روایت دیگری دارد و محتوای این نامه حکایت از این دارد که این سازمان دامداران را آغازگر رشد قیمت لبنیات عنوان کرده است 
رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان با توجه به گران‌فروشی شیر خام علیرغم کاهش قیمت سبوس از معاون وزیر جهاد کشاورزی خواست دامداران قیمت مصوب عرضه شیر خام را رعایت کنند.
*هشدار وزارت صنعت به دامداران

 عباس تابش معاون وزیر صنعت با ارسال نامه‌ای به رضایی معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی خواستار شد تا از گران‌فروشی شیر خام جلوگیری شود و دامداران شیرخام را به قیمت مصوب عرضه کنند. 
وی تاکید کرده است که گزارشات و اخبار واصله کماکان حاکی از عرضه شیرخام توسط دامداران بالاتر از قیمت مصوب و عدم تمکین دامداران در رعایت قیمت مصوب این کالا می‌باشد.
«با عنایت به نقطه نظرات آن وزارتخانه و علیرغم اینکه در محاسبات بهای تمام شده شیرخام قیمت هر کیلو سبوس گندم 12500 ریال لحاظ شده، مطابق تصمیمات متخذه در پنجاه و سومین جلسه کارگروه تنظیم بازار ابلاغی طی نامه شماره  60.176776 مورخ 1398.6.30 قیمت سبوس گندم از هر کیلو 12500 ریال به 10000 ریال کاهش یافته و سایر نهاده‌های دامی نیز با قیمت مصوب توسط آن وزارتخانه تأمین و عرضه می‌گردد با این اوصاف عملاً هر گونه گران‌فروشی شیرخام توسط دامداران فاقد توجیه قانونی می‌باشد.

لذا ضرورت دارد مجدداً رعایت سقف قیمت مصوب به کلیه واحدهای عمده دامداری صنعتی و سنتی تولیدکننده شیرخام ابلاغ گردد. بدیهی این سازمان بر اساس  تکالیف قانونی و در جهت  حمایت از حقوق مصرف‌کننده و به عنوان وظیفه ذاتی، برخورد با گرانفروشی واحدهای متخلف را در دستور کار قرار خواهد داد.»
بنابراین صنایع لبنی دامداران را متهم به گرانفروشی شیر خام می‌کنند و آن را بهانه‌ای برای افزایش قیمت خود کرده‌اند از سوی دیگر اتحادیه دامداران هم این گراین شیر خام را قبول ندارد در این میان نقش مسئولان نظارتی باید برجسته شود و آنها قیمت بازار را با مصوبات و دستوالعمل کنترل کنند و با خاطیان مقابله کنند.
آنچه مسلم است این است که این افزایش قیمت‌ها صرفاً برای بالا بردن حاشیه سود کارخانه‌ها صورت می‌گیرد اما سؤال اینجاست که آیا هیچ راهکاری به جز بالا بردن قیمت برای افزایش سود وجود ندارد؟

*آیا برای افزایش حاشیه سود حتما باید دست در جیب مردم کرد؟
هر گرانی که اتفاق می‌افتد در حقیقت سود کارخانه‌داران و دامداران از جیب مردم پرداخت می‌شود اما کارخانه‌ها و دامداران می‌توانند با انجام یکسری اقدامات حاشیه سودشان را افزایش دهند بدون اینکه دست به جیب مردم بزنند افزایش عملکرد و بازدهی تجهیزات کارخانه‌ها، نوسازی آنها، استفاده از تولید داخل یا واردات دستگاه‌های پربازده، همچنین مدیریت مناسب بر کارخانه و کارگران و افزایش بازدهی آنها، استفاده از کارگران متخصص و نظارت بر حسن اجرای کار و بازاریابی مناسب در داخل و خارج بخشی از اقداماتی است که کارخانه‌ها می‌توانند با این روش حاشیه سودشان را افزایش دهند بدون اینکه چشمی به جیب مردم داشته باشند. 

دامداران هم می‌توانند با مدیریت و افزایش بهره‌وری تولید، استفاده از دامهای پربازده و نژاد برتر، جلوگیری از پرت انرژی در دامداریها به کاهش هزینه‌ها و افزایش حاشیه سود به جای گران کردن شیر خام کمک کند. 
در این میان دستگاه‌های نظارتی هم باید نظارت‌های خود را بیشتر کنند و اقدامات بازدارندگی را که قانون تعیین کرده با قدرت بیشتری اعمال کند تا اگر برخی با سوءاستفاده به دنبال افزایش قیمت و حاشیه سود هستند و یا اینکه هزینه تنبلی و کم‌کاری خود را می‌خواهند از مصرف‌کننده بگیرند هیچ وقت جرأت نکنند این کار خطا را انجام دهند