فواید پیوستن ایران به اوراسیا

دولت دکتر حسن روحانی سال ۹۵ بود که به همسایگان شمالی که اتحادیه‌ اقتصادی با عنوان اوراسیا تشکیل داده بودند پیشنهاد داد تا تهران نیز به جمع آنها بپیوندد، پیشنهادی که به واسطه جایگاه ایران در منطقه بلافاصله با استقبال آنها مواجه شد و پس از دو سال مذاکره فشرده و ارزیابی کم و کیف اقلام و میزان تعرفه های ترجیحی بین این کشورها، سرانجام اردیبهشت ماه پارسال به ثمر نشست.

با پیوستن ایران به این اتحادیه، کشورهای روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان با ایران بر سر واردات صدها کالا از ایران با تعرفه‌های ترجیحی یا بعضا صفر به توافق رسیدند و این مساله فرصتی تازه برای صادرکنندگان با سابقه، جوان و حتی توانمند ایرانی برای توسعه بازار خود و رشد صادرات غیرنفتی ایران فراهم کرده است.

به عبارت ساده‌تر، ایران با عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا امتیازهای گمرکی متنوع و خاصی از کشورهای شمالی دریافت کرده و این کشورها نیز فرصتی برابر برای حضور در بازار ایران یافته اند.

مهدی سنایی سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه که نزدیک به شش سال است سکان هدایت دستگاه دیپلماسی ایران در پهناورترین کشور جهان را در اختیار دارد، در خصوص این توافق به ایرنا گفته بود: بزودی با پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ۵۰۲ قلم کالا در بخش‌های مواد غذایی، مواد مصرفی شیمیایی، محصولات ساختمانی، صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و محصولات کشاورزی از سوی اتحادیه اورآسیا و ۳۶۰ قلم کالا در همان موارد مشابه را از سوی ایران شامل می‌گردد که در مجموع کل اقلام مشمول در موافقتنامه به ۸۶۲ مورد می رسد و براساس توافق، بین صفر تا 100 درصد کاهش تعرفه‌ای و گمرکی بر این کالاها میان دو طرف برقرار می‌شود.

به گفته وی، این بدان معناست که شرکت‌های دولتی، خصوصی و تجار ایرانی می‌توانند این کالاها را با شرایط بسیار آسان‌تر و عوارض گمرکی بسیار کمتر به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا که اغلب همسایه ما هستند، صادر کنند و در مقابل، شرکت‌های دولتی، خصوصی و تجار کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا نیز می‌توانند با تسهیلات بیشتری، به تجارت با ایران بپردازند.

آنچه مسلم است اینکه ایجاد تسهیلات و حذف قوانین دست و پاگیر برای تجار و سرمایه‌گذاران یکی از اهداف توافقات دو یا چندجانبه بین کشورهاست. مسئولان ایران امیدوارند امضاء موافقتنامه تعرفه ترجیحی و ایجاد منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اوراسیا هم منجر به توسعه روابط اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا شده و بتواند به هاب منطقه ای ایران کمک کرده و راهگذار شمال-جنوب را تقویت کند.

براساس آخرین گزارش سازمان توسعه تجارت،  تجارت با کشورهای مستقل همسود تا سال 2017 تنها دو درصد از کل مبادلات تجاری ایران را تشکیل می داد به عبارت دیگر ایران از بازار کشورهای مستقل همسود دور افتاده بود و تراز تجاری مناسبی با این کشورها نداشت.

سفیر ایران در روسیه معتقد است: ایران که سرشار از منابع غنی نفت و گاز است، به جهت قرار گرفتن در بهترین موقعیت ترانزیتی- بین دو دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب و قرار گرفتن در موقعیت ترانزیتی شرق به غرب، می‏‌تواند مسیری مناسب برای ترانزیت کالاهای کشورهای عضو اتحادیه باشد.

اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که به یاد بیاوریم بیش از ۱۸۰ میلیون نفر در محدوده اقتصادی اوراسیا که بیش از ۲۰ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد زندگی می کنند و تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو فراتر از چهار تریلیون دلار در سال است.

مهمتر اینکه مردم این کشورها اشتراکات فرهنگی و اجتماعی فراوانی با ایران دارند، از این رو دسترسی ایران به بازارهای این منطقه می‌تواند علاوه بر تحکیم همکاری اقتصادی و در نتیجه رشد فزاینده اقتصاد، تجارت و توسعه کشورمان، فرصت‌های شغلی جدیدی برای مردم ایران تبدیل کند آن هم در شرایطی که ایران با تحریم های متفاوت و متعددی از سوی آمریکا روبرو است و آمریکا هر روز تلاش می کند محدودیت های جدیدی برای ملت ایران برای تجارت با دیگر کشورها ایجاد کند.

تحریم‌های پی در پی آمریکا علیه روسیه نیز سبب شده است که مقامات کرملین نیز به ظرفیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا توجه ویژه ای داشته باشند.

رضا اردکانیان وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران و رئیس طرف ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه نیز در آخرین سفر خود به مسکو به خبرنگار ایرنا گفت: حضور آزمایشی ایران در پیمان اقتصادی اوراسیا از هفته اول آبان‌ماه آغاز می‌شود، فرصت‌های زیادی را درگذشته به دلیل عدم حضور سازمان یافته و هدفمند دربازارهای منطقه از دست داده‌ایم و نباید دیگر این تجربه تکرار شود.

وی اظهار داشت: شاید این نخستین پیمانی باشد که ایران عملا تجربه فعال حضور در آن را کسب خواهد کرد، بازار خوبی در مقابل ما قرار گرفته است چرا که نزدیک به ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد و ما درهفته اول آبان ماه عضو این مجموعه خواهیم بود و نهایتا بعد از دوره آزمایشی می‌توانیم به عنوان عضوی از این منطقه آزاد تجاری عمل کنیم.

اردکانیان اظهار داشت: نیازمند کاری سنگین در بخش خصوصی ایران برای سازماندهی و برنامه‌ریزی هستیم چرا که ما فرصت‌های زیادی را در گذشته به دلیل عدم حضور سازمان یافته و هدفمند دربازارهای منطقه از دست داده‌ایم و نباید دیگر این تجربه را تکرار کنیم و فکر می‌کنم روسیه هم آگاهانه میدان‌دار این بازار منطقه‌ای است و سرمایه قابل ملاحظه‌ای در این بخش داشته است.

وی گفت: روس‌ها در همین راستا بازار ۱۴۰ میلیونی خود را در اختیار چند کشور دیگر منطقه قرار داده‌اند تا با استفاده از تعرفه ترجیحی و بعضا صفر در مورد برخی کالاها، محصولات خود را در این بازار بفروشند، بازاری که ۷۵۳ میلیارد دلار در سال حجم مبادلات تجاری دارد و فرصتی است که نباید از آن چشم پوشی کرد ضمن اینکه برای ایران کار با همسایگان در اولویت قرار دارد و تردیدی نیست که هر چقدر سرمایه‌گذاری بیشتری برای توسعه روابط خود با کشورهای همسایه و منطقه داشته باشیم به سودی در چارچوب منافع ملی دست خواهیم یافت، به عبارت دیگر سرمایه‌گذاری برای توسعه روابط با همسایگان در چارچوب منافع ملی است.

وزیر نیرو همچنین اعلام کرد: با توجه به سرمایه‌گذاری‌های قابل ملاحظه‌ای که در صنعت برق ایران صورت گرفته و امکان تبادل انرژی با همه کشورهای همسایه فراهم شده است، بتوانیم همکاری خوبی را با روسیه در این حوزه آغاز کنیم. این حوزه از جمله مزیت‌های نسبی ما به حساب می‌آید و می‌توانیم در صدور خدمات فنی مهندسی و همچنین استفاده از شبکه ارتباطی برای تبادل انرژی، کار خوب و موثری را با فدراسیون روسیه داشته باشیم.