صدای جامعه » جامعه

روف گاردن یا بام سبز چیست /مزایای بام سبز و نحوه اجرای اصولی آن در محیط شهری

نیاز و اهمیت فن‌آوری‌های سبز در رویارویی با شرایط آب‌وهوایی پایدار و مسائل روزافزون ناشی از صنعتی شدن انسان در حال افزایش است و سقف‌های سبز به‌عنوان یک فزاینده محبوب توسعه کم اثر ابزاری برای کنترل آب می باشد.

کد خبر: ۲۳۴۷۲۵

تاریخ انتشار: ۰۸ مهر ۱۳۹۸ - ۱۰:۵۷

صدای ایران-امروزه، کیفیت مسکن به‌شدت تنزل یافته است و آلودگی‌های زیست‌محیطی اعم از آلودگی هوا، آلودگی صوتی، مدیریت نامناسب زباله‌ها و ضایعات و اثرات زیان‌بار مواد شیمیایی، زندگی ساکنان را تهدید می‌کند. مسکن مناسب، فراتر از یک سرپناه ساختمانی، یک ساختار اجتماعی و سکونتی باکیفیت است که با تأمین نیازهای فردی و اجتماعی، سکونتی آرام‌بخش ایجاد کرده و کیفیت زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی را ارتقا می‌بخشد.

. روف گاردن Roof Garden یا بام سبز چیست؟

روف گاردن Roof garden یا فضای سبز روی پشت بام در کل به مکانی گفته میشود که فضای سبز بر روی سقف (چه پشت بام، چه حیاط و …) اجرا شده باشد و بستر کشت گیاه، در ارتفاعی بالاتر از سطح خاک زمین بر روی بستر مصنوعی شکل گرفته باشد؛ مانند کف لابی ساختمان که سقف پارکینگ را تشکیل میدهد، یا کف حیاطی که بر روی پارکینگ شکل گرفته و امکان کاشت گیاه بر روی خاک طبیعی زمین محیا نباشد.

روف گاردن میتواند از قراردادن چند گلدان روی پشت بام آغاز و به اجرای باغ و فضاهای سبزی همچون پارک ختم گردد. انتخاب نوع طراحی روف گاردن بستگی به عوامل مختلفی همچون، سازه ساختمان، کاربری، ویژگی های اقلیمی و حتی سلیقه شما دارد! عوامل ذکر شده در روش های گوناگون اجرایی به نام های روف گاردن گسترده، روف گاردن متمرکز و روف گاردن پرتابل و مدولار خلاصه میشوند.

روف گاردن یا بام سبز چیست /مزایای بام سبز و نحوه اجرای اصولی آن در محیط شهری /قوانین شهرداری درمورد بام سبز

تعریف عامیانه روف گاردن

به زبان عامیانه روف گاردن گسترده شیوه ای است که در آن شما خواستار سطح گسترده سبز و به صورت واضح تر اجرای سطوح چمنکاری شده روی پشت بام هستید! در این روش بعد از اجرای ایزولاسیون و زیرسازی مناسب پشت بام و تعبیه خروجی آب، سطح بام جهت کاشت چمن آماده می باشد. اما در روش متمرکز میتوانید درختان و بوته های زیبا و سرزنده نیز به پشت بام اضافه کنید. چرا که در این روش عمق کاشت بیشتری در اختیار شماست و اجرای باغچه ها به روش سنتی این امکان را در اختیار شما قرار میدهد.

تاریخچه روف گاردن

تاریخچه روف گاردن به امپراتوری روم وبابل باز می گردد .این گیاهان بر روی بام ساختمان ها می رویند .

در قرن نوزدهم و بیستم گیاهان بر روی بام های شهرهای بزرگ ایالات متحده ی آمریکا رویش کردندتا جایگزین پارک های رو به رشد در قسمت های داخلی شهر شوند.

در حال حاضر کشور آلمان پیشگام جهانی این تکنولوژی است که در آن بیش از ده درصد خانه ها مجهز به روف گاردن هستند .

کوهلر اعلام کرد موج نخست ساخت و ساز در آلمان به اواخرقرن نوزدهم باز می گردد.در این دوره کمتر از یک درصد از خانه ها به این سیستم مجهز بودند .

به هر حال برنامه های بسیاری در طی سال های ۱۹۸۳تا۱۹۹۶جهت نصب گسترده روف گاردن در قسمت های مرکزی شهر و کاهش چشمگیرهزینه ها شد .

امروزه از این تکنولوژی در بسیاری از کشورهای اروپایی همانند فرانسه وسوئیس استفاده می شود.

دولت هلند برنامه های بسیاری برای تشویق افراد به ساخت چنین بام هایی ارائه کرده است .

در کانادا ،تورنتو از ساخت و ساز های گسترده ی روف گاردن برای غلبه بر مشکلات محیط زیست استفاده می شود .
روف گاردن معمولا در قسمت های داخلی شهر ساخته می شود

روف گاردن در ایران

امروزه با رشد روز افزون شهرها و شهرنشینی در ایران، نیاز به فضای سبز و اکسیژن امری غیر قابل انکار است. میزان توجه به روف گاردن در ایران به نسبت دیگر کشورهای اروپایی کم میباشد و آن هم به علت نبود آموزش و آگاهی کافی از مزایای روف گاردن می باشد .

مزایای روف گاردن

فواید چندانی در مورد بام های معمولی وجود ندارد. قیمت پایین تر ” بام های معمولی” در مقایسه با بام سبز ، تنها یک نتیجه گیری کوتاه مدت بوده و هزینه های بلندمدت نگهداری و تعمیر آنها خیلی بیشتر از بام های سبز است. این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد که بام ها اغلب از بخشهای غیرکاربردی و دوست نداشتنی ساختمانها هستند که اگر هیچ اقدام احتیاطی و پیشگیرانه ای انجام نشود و کمبود کیفیت داشته باشند، مشکلات به سرعت افزایش می یابند.

در این میان روف گاردن ها علاوه بر زیبایی و ایجاد محیطی دلپذیر برای زندگی و کار، به بهبود کیفیت هوا به خصوص در نواحی پرجمعیت کمک می کنند. گیاهان چه روی زمین کاشته شده باشند، چه روی دیوارها و یا بام یک ساختمان، قادر هستند علاوه بر جذب گرد و غبار، تولید اکسیژن و خنک کردن شهر در ماه های گرم تابستان (به دلیل خاصیت تبخیر) به گسترش نمای سبز و فضایی طبیعی کمک کنند.

از روش های مختلف اجرای روف گاردن در جهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

روش اول: روف گاردن گسترده روش دوم: روف گاردن متمرکز روش سوم: روف گاردن مدولار-پرتابل

در هریک از روشهای اجرای روف گاردن شیوه های مختلفی جهت اجرا وجود دارد. اما نکته اساسی در اجرای روف گاردن توجه به بحث زیرسازی و ایزولاسیون می باشد. چرا که در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم، روف گاردن در عین وجود مزایای مختلف می تواند مشکلاتی برای ساکنان ساختمان ایجاد نماید.بنابراین شناخت روش اجرای روف گاردن و دیتیل اجرای آن از جمله موارد اساسی در این مبحث می باشد.

ایزولاسیون و عایق سازی پشت بام برای اجرای روف گاردن

روش های متعددی جهت اجرای ایزولاسیون و عایق روف گاردن وجود دارد اما اجرای ۵ لایه اصلی شامل موارد زیر شما را به یک روف گاردن ایمن و زیبا خواهد رساند:

۱٫ لایه عایق رطوبتی

روش های متعددی جهت اجرای عایق رطوبتی در سراسر جهان وجود دارد اما توجه به مسائلی همچون عمر عایق، سهولت اجرا، هزینه مقرون به صرفه و … در کشور ما عایق ایزوگام پراستفاده ترین عایق محسوب می گردد. برای اجرای این لایه تصور کنید که قصد اجرای روف گاردن ندارید! مطابق با دیتیلهای معماری ساختمان، تا ارتفاع مورد نظر از لبه جانپناه ( به صورت افقی در کف پشت بام و عمودی در جان پناه) قیرگونی را اجرا نمایید. سپس دو لایه ایزوگام در دو جهت عمود بر هم به فاصله زمانی یک روز اجرا نمایید.

۲٫ لایه ژئوممبران( عایق آنتی روت و ضد ریشه)

پس از اجرای لایه عایق رطوبتی میتوان از ژئوممبران که لایه ای با نفوذپذیری بسیار پایین می باشد به عنوان لایه ضد ریشه استفاده نمود. ژئوممبران معمولا به صورت پیش ساخته و یا در محل با استفاده از غلتک و گرم کردن قابل اجرا میباشند

۳٫ لایه ژئوتکستایل( محافظ ژئوممبران)

پس از اجرای لایه ژئوممبران از لایه ژئوتکستایل به عنوان محافظ ورق ژئوممبران توصیه میگردد. ژئوتکستایل ها از جنس پلی استر بوده و به عنوان محافظ ژدوممبران، کنترل فرسایش، مسطح سازی و عملیات زهکشی کاربرد دارد.

۴٫ لایه ژئودرین(لایه زهکشی)

این لایه با شکل شانه تخم مرغی جهت زهکشی آب و هوادهی به ریشه گیاه می باشد. آب مورد نیاز حاصل از آبیاری گیاهان درون این لایه ذخیره شده و منافذ موجود در زیر آن امکان گذر هوا و در نهایت جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه را فراهم می آورد.

۵٫ لایه فیلتر خاک

آخرین لایه در اجرای ایزولاسیون لایه فیلتر خاک می باشد که پس از اجرای لایه زهکش و قبل از اجرای خاک مخصوص کاشت اجرا می شود. جلوگیری از شسته شدن، عبور و نفوذ شن و ذرات خاک به درون لایه زهکش، وظیفه اصلی لایه فیلتر خاک محسوب می گردد.

۶٫ خاک و گیاهان

پس از اجرای لایه های ذکر شده، اطمینان خاطر از جهت ایزولاسیون بام حاصل می گردد. اما رشد گیاهان در چنین محیطی با سایر فضاها متفاوت می باشد. از جمله نکاتی که در هنگام کاشت گیاهان روف گاردن باید توجه داشت استفاده از خاک سبک و گیاهان بومی منطقه و ترجیحاً گیاهان همیشه سبز که نیاز به مراقبت کمتر و آبدهی کمتری در طول سال هستند، می باشد. گیاهانی همچون چمن به دلیل خزان پذیری و نیاز بالا به آب در محیط های پشت بام توصیه نمی گردد.

قوانین شهرداری در مورد ساخت روف گاردن(بام سبز)

امروزه قوانین شهرداری تمایل به سمت تشویق افراد برای ساخت روف گاردن در شهرها دارد و این به دلیل اهمیت و مزایایی است که باغ‌بام‌ها برای فضاهای شهری به ارمغان می‌آوذند. در این میان رعایت اصول و قواعد خاصی که شهرداری‌ها تعیین می‌کنند نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. مجوز اجرای روف گاردن بر عهده کارفرما بوده و توسط شهرداری هر ناحیه صادر می‌شود.

تبصره: برای ساختمان‌هایی که از قبل فرمان ساختمانی دریافت کرده اند، برگه‌ی دستور روف گاردن آماده می‌شود که قابلیت الحاق به فرمان ساختمانی را دارد و روی پروانه ساختمانی صادر شده قبلی درج می‌شود.

نکات ضوابط و قوانین روف گاردن(بام سبز)

۱ . در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز گسترده، بر اساس ضوابط شهرداری، یک متر مربع به وسعت مجاز اضافه خواهد شد.

۲ . در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز نیمه فشرده، بر اساس ضوابط شهرداری، دو متر مربع به وسعت مجاز اضافه خواهد شد.

۳ . در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز فشرده، بر اساس ضوابط شهرداری، سه متر مربع به وسعت مجاز اضافه خواهد شد.

۴ . در برنامه‌های آینده شهرداری تهران نیز لزوم اختصاص دادن بخشی از فضای زمین‌ها به فضای سبز و فضای بام تصویب شده و در آینده اجرایی خواهد شد.

۵ . به جهت افزایش انگیزه برای ساخت بام سبز، متقاضیان می‌توانند نسبت به کسر فضای باز ساختمانی، به ازای هر واحد، پنج متر به شرط اجرای سه برابر فضای سبز در بام ساختمان، اقدام کنند.

گرداورنده:حمید علیزاده