هشداری درباره لخته‌های مرگبار خون در ریه

از آمبولی ریه چه می‌دانید؟
سید محمد صادق غفوری پزشک عمومی و عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران اظهار کرد: آمبولی ریه به معنای انسداد در یکی از عروق در ریه است؛ آمبولی ریه در اکثر موارد توسط لخته‌های خونی ایجاد می‌شود که از پا‌ها یا به‌ ندرت سایر قسمت‌های بدن به سمت ریه‌ها حرکت می‌کنند (ترومبوز ورید عمقی).

وی ادامه داد: از آنجا که این لخته‌ها جریان خون به ریه‌ها را مسدود می‌کنند، آمبولی ریه می‌تواند بسیار خطرناک باشد، با این‌ حال درمان سریع، خطر مرگ را تا حد زیادی کاهش می‌دهد؛ انجام اقدامات لازم برای پیشگیری از ایجاد لخته‌های خون در پا‌ها به محافظت از شما در برابر آمبولی ریه کمک خواهد کرد.

علائم آمبولی ریه چیست؟
غفوری بیان کرد:‌ علائم آمبولی ریه بسته به آنکه چه میزان از ریه‌ شما درگیر شده باشد، اندازه‌ لخته‌ها و اینکه آیا به یک بیماری قلبی زمینه‌ای یا ریوی مبتلا هستید یا خیر، می‌تواند متفاوت باشند.

عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران افزود: علائم و نشانه‌های متداول آمبولی ریه عبارتند از تنگی نفس و درد قفسه سینه که ممکن است احساس کنید دچار حمله قلبی خواهید شد؛‌ این درد معمولا در هنگام نفس عمیق، سرفه کردن، غذاخوردن، خم‌شدن و با انجام فعالیت بدنی شدیدتر می‌شود اما با استراحت‌کردن هم از بین نمی‌رود.

وی ادامه داد: ممکن است دچار سرفه‌هایی شوید که با خلط خونی همراه‌ هستند؛‌ سایر علائم و نشانه‌هایی که می‌توانند با آمبولی ریه ایجاد شوند شامل درد یا تورم پا‌ها، تب،‌ تعریق شدید،‌ ضربان قلب سریع یا نامنظم،‌ سبکی سر یا سرگیجه است.

علت آمبولی ریه چیست؟
عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران گفت: آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که یک توده از مواد (اغلب یک لخته‌ خون) داخل یک شریان گیر می‌افتد؛ این لخته‌های خون اغلب از ورید‌های عمقی پا‌ها می‌آیند و به ترومبوز ورید عمقی (DVT) معروف است.

غفوری گفت: در اکثر موارد، چندین لخته‌ خون در آمبولی ریه دخیل‌ هستند؛ بخش‌هایی از ریه که توسط شریان‌های مسدود شده اداره می‌شدند، از خون تُهی می‌شوند و ممکن است از بین بروند،‌ این وضعیت انفارکتوس ریوی نامیده می‌شود و باعث می‌شود که رساندن اکسیژن به سایر قسمت‌های بدن برای ریه‌ها دشوار شود.

عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران ادامه داد: اگر شما یا هر یک از اعضای خانواده‌تان در گذشته به لخته‌های خون وریدی یا آمبولی ریه دچار شده باشید، اکنون هم خطر ابتلای شما به این وضعیت بیشتر خواهد شد.

وی تشریح کرد: برخی از بیماری‌ها و درمان‌های پزشکی نیز شما را در معرض خطر قرار می‌دهند، مانند بیماری قلبی که احتمال تشکیل لخته‌های خون را افزایش می‌دهد،‌ برخی سرطان‌ها به‌خصوص سرطان پانکراس (سرطان لوزالمعده)، سرطان تخمدان، سرطان ریه و بسیاری از سرطان‌هایی که دچار متاستاز شده‌اند.

غفوری با اشاره به اینکه جراحی یکی از علل اصلی لخته شدن خون است،‌ گفت: برای پیشگیری از تشکیل لخته‌ها ممکن است قبل و بعد از جراحی‌های مهمی مانند تعویض مفصل زانو، دارو‌های خاصی به فرد داده شود.

بی‌تحرکی طولانی‌مدت عاملی در ایجاد آمبولی ریه
وی گفت: احتمال تشکیل لخته‌های خون در طول دوره‌هایی که فرد هیچ‌گونه فعالیت بدنی ندارد، بسیار بیشتر خواهد شد، مانند استراحت در رختخواب،‌ درازکشیدن طولانی‌ مدت پس از جراحی، حمله‌ قلبی، شکستگی پا، آسیب‌دیدگی یا هر نوع بیماری جدی دیگر، در واقع هنگامی که اندام‌های تحتانی به‌مدت طولانی افقی باشند، جریان خون وریدی کُند و خون در پا‌ها جمع می‌شود.

عوارض آمبولی ریه و خطرات احتمالی
عضو انجمن متخصصان گوارش و کبد ایران با اشاره به اینکه آمبولی ریه می‌تواند بسیار خطرناک باشد،‌گفت: حدود یک‌ سوم از افراد با آمبولی ریه‌ تشخیص داده‌ نشده یا درمان‌ نشده زنده نمی‌مانند، با این‌ حال هنگامی که این عارضه به‌ موقع تشخیص داده و درمان شود، این میزان به‌طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.

غفوری افزود: در موارد نادر، آمبولی‌های کوچکی به‌طور مکرر اتفاق می‌افتند که به مرور زمان گسترش می‌یابند و به پرفشاری ریوی مزمن منجر می‌شوند که به پرفشاری ریوی ترومبوآمبولیک مزمن نیز معروف است.

پیشگیری از آمبولی ریه پس از جراحی
وی تشریح کرد: جلوگیری از تشکیل لخته در رگ‌های عمقی پا‌ها (ترومبوز ورید عمقی)، به پیشگیری از آمبولی ریه کمک خواهد کرد؛ به این دلیل اکثر بیمارستان‌ها در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از لخته‌شدن خون بسیار جدی هستند.

وی با اشاره به راه‌های درمانی آمبولی ریه، یادآوری کرد: هدف درمان، جلوگیری از بزرگ‌تر شدن لخته‌خون و پیشگیری از تشکیل لخته‌های جدید است،‌ برای جلوگیری از عوارض جدی یا مرگ لازم است درمان به‌سرعت آغاز شود.