صبر استراتژیکی ایران به پایان رسیده است

اعلام کاهش تعهدات برجامی ایران که اخیرا اعلام شد با بازتاب ها و واکنش های بین المللی متفاوتی روبرو بوده است.

به گزارش صدای اران از خبرآنلاین، ابوالفضل خدائی: روز چهارشنبه هجدهم اردیبهشت ماه بیانیه ای مهم از سوی شورای عالی امنیت ملی منتشر شد، ایران در این بیانیه صراحتا اعلام کرد که برخی از اقدامات خود را در توافق برجام مطابق بندهای 26 و 36 متوقف می کند و در این مرحله دیگر متعهد به رعایت محدودیت های مربوط به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی شده و ذخائر آب سنگین نیست.

در همین راستا جمهوری اسلامی ایران 60 روز به کشورهای باقی مانده در برجام فرصت داد تا به تعهدات خود به ویژه در زمینه بانکی و نفتی عمل کنند تا ایران در مرحله بعدی مجبور نشود تا تعهدات دیگر را هم متوقف کند. این موارد طی نامه ای از سوی دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان به اعضای 1+4 ابلاغ شد(اینجا) که متعاقب آن به سرعت تیتر اول رسانه های خبری دنیا شد که در ادامه برخی از واکنش ها را می خوانید :

وزیر امور خارجه کشورمان که برای تحویل نامه رئیس جمهوری عازم روسیه بود درباره برخی از شائبه ها درباره کاهش تعهدات برجامی ایران تصریح کرد: جمهوری اسلامی این‌طور به مصلحت دیده که برخی از تعهدات و اقداماتی را که به صورت داوطلبانه در برجام انجام می‌داده، فعلاً اجرا نکند. اقدامات آتی ایران به طور کامل در چارچوب برجام خواهد بود و جمهوری اسلامی از این معاهده بین المللی خارج نخواهد شد.

ظریف همچنین توئیتی را از سفرش به مسکو منتشر کرد و نوشت : در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ ، ایالات متحده از برجام خارج شد، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض کرد و دیگران از جمله سه کشور اروپایی را برای انجام اقدام مشابه، تحت فشار قرار داد. پس از یک سال شکیبایی، ایران اجرای اقداماتی که ایالات متحده ادامه آن را غیرممکن ساخته، متوقف می‌کند.

اما در اولین واکنش ها بود که وزیر دفاع فرانسه گفت که «چیزی بدتر از خروج ایران از برجام وجود ندارد و اروپایی‌ها خواهان زنده نگهداشتن آن هستند.

پس از این موضوع گیری وزارت خارجه فرانسه نیز اعلام کرد که که در صورت عدم پایبندی ایران به برجام، بحث از سرگیری تحریم‌ها مجدداً مطرح خواهد شد.

«کنستانتین کساچف» سناتور روس نیز در حمایت از اقدام ایران گفت که تصمیم ایران درباره برجام قابل درک است.

در ادامه وزارت خارجه چین در واکنش به تصمیم تهران برای تعلیق برخی از تعهدات خود در چارچوب برجام بر لزوم اجرای کامل توافق هسته‌ای از سوی همه طرف‌ها تاکید کرد.

اما رسانه های مختلف خبری دنیا نیز به تحلیل و بررسی اقدام ایران پرداختند. رسانه هایی چون بی بی سی، آسوشیتدپرس،سی ان ان، رویترز و غیره نوشتند که ایران تعهدات برجامی خود را کاهش داد.

صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز جهت شفاف سازی اقدام ایران گفت که ایران دیگر ملزم به رعایت سقف تولید ۳۰۰ کیلو اورانیوم و ۱۳۰ تن آب سنگین نیست.

سپس وزیر امور خارجه کشورمان پس از تقدیم نامه رئیس جمهوری مقابل دوربین ظاهر شد و گفت: آخرین اقدام ایالات متحده در روز ۴ مه ۲۰۱۹ در واقع اجرای برجام را غیر ممکن کرده است. وی همچنین افزود : آمریکایی‌ها تلاش کردند با فشار، تهدید و قلدری مانع انجام فعالیت هسته‌ای ایران که در چارچوب برجام انجام می‌شد، شوند. ظریف همچنین گفت : اقدامی که ایران امروز انجام داد خارج از برجام نیست و به معنای خروج از برجام نیست برخلاف اینکه آمریکا نه تنها برجام را نقض کرده قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نیز نقض کرده اقدام ما در چارچوب برجام است.

ظریف سپس در کنفرانس خبری حاضر شد و گفت: ساخت فاز ۲ و ۳ نیروگاه هسته‌ای بوشهر علیرغم کارشکنی‌های آمریکا ادامه دارد.

سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز گفت که نامه رییس جمهوری ایران را دریافت کرده ایم و آن را مورد بررسی دقیق قرار می دهیم. وی افزود: ما احترام زیادی برای صبر ایران قایل هستیم.

اما موضوع فقط به لاوروف ختم نشد و دیگر مقامات روس نیز از تصمیم ایران حمایت کردند و مقصر اصلی را آمریکا دانستند.

در ادامه ریچارد نفیو طراح تحریم های ایران نیز به اقدام ایران واکنش نشان داد و گفت: معتقدم که وضعیتی که پیش آمد خوب نیست اما بهتر از چیزی است که نگرانش بودم و صراحتاً باید بگویم بهتر از چیزی است که باید انتظارش را داشت.

وزارت امور خارجه کشورمان در ادامه با انتشاره گزاره برگی از اجرای برجام از زمان روی کار آمدن ترامپ، به بررسی روند تاریخی اجرای این توافق بین المللی تحت تاثیر کارشکنی‌های مکرر آمریکا تا شرایطی پرداخت.

در ادامه پمپئو که به لندن سفر کرده بود در کنفرانس خبری با جرمی هانت همتای انگلیسی شرکت کرد و به اقدام ایران واکنش نشان داد. پمپئونامه ایران را مبهم خواند و جرمی هانت نیز خواستار تعهد ایران به توافق هسته ای شد.

در ادامه سخنگوی دولت آلمان نیز درخواست ایران را زمان بر توصیف کرد و گفت : ما در پیش بینی های خود تصور می کردیم که ساز و کار مالی برای تجارت با ایران را می شود در مدت زمان برنامه ریزی شده اجرایی کرد اما اکنون ما به زمان بییشتری نیاز داریم.

سپس حمید بعیدی نژاد، سفیر کشورمان در لندن، در صفحه توئیترش خود از اقدام آمریکا پس از کاهش تعهدات خبر داد.

نامه ایران سبب شد تا ۱۹ اندیشکده اروپایی خواستار بازگشت آمریکا به برجام شوند.

در ادامه واکنش ها نیز نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت که آمریکا خواهان گفت‌وگو با ایران برای دستیابی به یک توافق جدید است. هوک گفت: توافق جدید با ایران اگر حاصل شود برای تأیید به عنوان یک معاهده رسمی به کنگره ارائه می‌شود.

هوک همچنین در نشستی در مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک آمریکا در ادامه سیاست‌های خصمانه علیه کشورمان با بیان این که در حال حاضر یک سال از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد، ادعا کرد که اکنون مشکلات مالی حزب‌ الله لبنان یکی از نشانه‌های متعددی است که کارزار فشار ما علیه ایران مؤثر بوده است. (اینجا)

در همین گیر و دار بود که ترامپ با امضای یک فرمان حکومتی تحریم‌های جدیدی را علیه تولیدکنندگان آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران وضع کرد.

ایران نیز متعاقبا واکنش نشان داد و سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفت: این تحریم همانند سایر تحریم‌های یکجانبه آمریکا مغایر اصول و قواعد اساسی روابط بین الملل بوده و مشخصا مغایر تعهدات بین‌المللی ناشی از منشور ملل متحد، بیانیه‌های الجزایر، معاهده مودت و قرار دیوان بین‌المللی دادگستری است که به دلیل اعمال متخلفانه بین‌المللی از طرق قضایی باید پاسخگو باشد.

در ادامه عراقچی جزییات برنامه متقابل ایران در برجام را تشریح کرد. وی گفت : بیش از دوسال است ما با پدیده‌ای به نام ترامپ و دولت تندرو در امریکا روبرو هستیم که اعتقاد دارند برجام بدترین توافق امریکاست و با این توافق جمهوری اسلامی قوی‌تر شده است. پس باید با این نظام برخورد شود.

مجید نخت روانچی نیز در خصوص احتمال دیدار روحانی و ترامپ گفت: ملاقات با کسی که بی‌ملاحظه از یک توافق بین‌المللی خارج شد، هیچ فایده‌ای ندارد. این تنها توافق با ما نبود بلکه توافقی با کشورهای دیگر از جمله اروپا بود.

بیانیه اتحادیه اروپا در پاسخ به نامه ایران از دیگر تحولات مهم بود. این اتحادیه با صدور بیانیه‌ای، مهلت 60 روزه تعیین شده از سوی جمهوری اسلامی ایران برای اقدام و حرکت این اتحادیه برای جبران تحریم‌های یکجانبه آمریکا در قالب برجام را رد کرد. این کشورها همچنین از ایران خواستند همچنان به برجام پای‌بند بماند و از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست شده همچنان فعالیت‌های هسته ای ایران را زیر نظر داشته باشد.

بیانیه اروپا با واکنش ظریف همراه شد و او در توئیتی نوشت: بیانیه اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که چرا کار برجام به اینجا رسیده است. آمریکا یک سال است که اروپا -و سایر کشورهای جهان- را تهدید می‌کند و اتحادیه اروپا تنها می‌تواند ابراز تأسف کند. اتحادیه اروپا بهتر است به جای اینکه از ایران بخواهد به‌صورت یکجانبه به یک توافق چندجانبه پایبند بماند، به تعهدات خود [در قبال ایران] از جمله عادی‌سازی روابط اقتصادی عمل کند.

مشاور امنیت ملی ترامپ نیز با انتشار توئیتی گفت: تا زمانی که سران حکومت ایران تصمیم به تغییر رفتار مخرب، احترام گذاشتن به حقوق مردم ایران و بازگشت به میز مذاکره نگیرند، ایالات متحده به فشار حداکثری خود ادامه خواهد داد.

اقدام ایران واکنش موگرینی را هم در پی داشت و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این راستا گفت: من شخصا از این تحولات بسیار نگران هستم. ما تماماً به اجرای کامل برجام متعهد هستیم».وی با بیان اینکه توافق هسته‌ای از اهمیت امنیتی برای اتحادیه اروپا و تمام جهان برخوردار است، توضیح داد: «سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا در اقدامات عدم اشاعه، همچنان برای ما در اولویت است. ایران تا کنون به تمام تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای پایبند بوده است.

در این بین اظهارات جنجالی ترامپ حاشیه ساز شد. وی برای چندمین بار از ایران درخواست مذاکره کرد. ترامپ: دوست دارم ایرانی‌ها به من زنگ بزنند ولی جان کری نمی‌گذارد! وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اعزام یک ناو هواپیمابر به منطقه برای مقابله با ایران، ادعاهای مطرح‌شده در رسانه‌ها را تکرار کرد و گفت اطلاعاتی در دست است که تهران قصد حمله به نیروهای آمریکایی را داشته است.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز پنج‌شنبه و یک روز پس از اعلام کاهش سطح اجرای برجام توسط تهران اعلام کرد که ایران باید همچنان به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی پایبند بماند و دیگر کشورهای عضو این توافق نیز باید در این راستا تلاش کنند. وی از ایران خواست تا در این زمینه احساسی عمل نکند.

کارشناسان و تحلیلگران اقدام برجامی ایران را عاقلانه می دانند. حسن لاسجردی کارشناس مسایل بین الملل در این باره می نویسد:

اقدام امروز تهران رفتار عاقلانه و منطقی درقبال بی منطقی امریکا ، وقت کشی اروپا و نظاره گر بودن چین و روسیه بوده است تا با تغییر در شرایط بازی بنوعی تحرک در رقبا این صحنه ایجاد شود زیرا به نظر می رسد این افق با توجه به شرایط بین المللی دست یافتنی است چرا که اروپا برجام را برای خود امری حیثیتی می داند و دو قدرت دیگر هم با فضای برجام بهتر با ایران همکاری خواهند داشت.

حمیدرضا آصفی نیز درباره اینکه اروپا در این 60 روز چه اقدامی می تواند انجام دهد اظهار داشت: به نظر می‌رسد اروپایی‌ها هم نمی‌توانند کاری انجام دهند و هم نمی‌خواهند اقدامی انجام دهند. تعلل کردن اروپایی‌ها در ارتباط با راه‌اندازی اینستکس بخشی از آن مربوط به ترس آنها از آمریکا بود و به نظر می‌رسد خود آنها هم چندان دغدغه‌ای در این زمینه نداشتند.