برنامه فضایی عربستان سعودی جدی شد

بن سلمان جاه طلب است. این را دیگر همه عالم می‌دانند. آنها که در خاندان سلطنتی هستند، این جاه طلبی را با گوشت و پوست خود حس کرده‌اند و برای این جاه‌طلبی و زنده ماندن، بهای سنگینی پرداخته‌اند؛ و آنها که در همسایگی یا در یک منطقه هستند، این جاه طلبی را با جنگ، بمباران‌های بی هدفِ چندساله، حمایت از جنایتکارترین گروههای تروریستی تاریخ بشریت و … تجربه کرده‌اند. و البته خود محمد بن سلمان جوان و جویای نام و تاج و تخت سلطنت، یکی پس از دیگری شکست‌هایش را به نظاره نشسته است. او حتی در اصلاحات داخلی هم نتوانست قدم مهمی جز چند حرکت نمایشی بردارد و چهره یک سلطان سعودی اصلاح طلب یا حتی تجدیدنظرطلب نیز چون نوزادی نارس، باقی ماند.

حالا کار بن سلمان انگار روی زمین به چنان بن بستی رسیده که گویا راه فرار را در آسمان و فضای خارج از جو می‌جوید.

سلطان بن عبدالعزیز فضانورد عربستانی به عنوان رئیس آژانس جدید فضایی سعودی (Saudi Space Agency) منصوب شده و قرار است به زودی سفرهایش را به روسیه، آمریکا و فرانسه انجام دهد.

وی که پیش از این رئیس کمیسیون گردشگری و میراث ملی بود، در روسیه با نمایندگانی از سازمان فضایی فدرال (Roscosmos) دیدار خواهد کرد. دستیار اصلی او، عبدالعزیز الشیخ، مشاور پیشین نیروی هوایی عربستان است و پس از او، طارق العیسی که مدیر اجرایی مرکز برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های سعودی است. یک عبدالعزیز دیگر نیز که مسئولیت روابط با شرکت‌های خارجی را در کمیسیون گردشگری داشته، با سلطان به آژانس فضایی آمده با مسئولیت مشابه.

دی‌ماه ۱۳۹۷ بود که خبر تأسیس آژانس فضایی با مصوبه دولت سعودی منتشر شد. گفته می‌شود آژانس فضایی عربستان در سال اول فعالیت خود بیش از یک میلیارد دلار بودجه از دولت دریافت کرده است.

سلطان علاوه بر اینکه بواسطه برادری با ولیعهد عربستان نفوذ بالایی در بدنه حاکمیت دارد، از طریق شرکت‌های خود نیز مانند التراث و المشاری، دستی در فعالیت‌های اقتصادی داشته و در عرصه بین‌المللی نیز سفر فضایی هفت روزه STS-51-G با همسفران آمریکایی را به عنوان اولین عرب در سال ۱۹۸۵ میلادی تجربه کرده است.

وی که اکنون ۶۳ سال دارد، بزرگترین برادرِ زنده محمد بن سلمان به شمار می‌آید. سلطان کارشناسی ارتباطات عمومی خود را در کلرادو و ارشد علوم اجتماعی و سیاسی خود را از دانشگاهی در نیویورک گرفته است. وی بعد از یک سفر فضایی خود که ظاهراً به یُمن آقازادگی‌اش نصیبش شد، خلبان نیروی هوایی عربستان شد و تا کنون ۵ هزار ساعت پرواز نظامی و غیرنظامی داشته است.

در بخشی از غرب ریاض، دانشگاه ملک سعود در یک زمین بزرگ لوزی شکل قرار دارد که شامل دانشکده‌های مختلف فنی، پزشکی، ورزشی، علوم انسانی و دانشکده‌های مخصوص بانوان است. در کنار این مجموعه و البته بیرون از محیط دانشگاه، شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز قرار دارد که ظاهراً فعالیت‌های علمی در حوزه هوا و فضا تاکنون زیر نظر آن انجام شده است.
شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز (نشانه‌گذاری شده به رنگ قرمز در سمت راست تصویر) با یک خیابان به نام ملک عبدالله از دانشگاه بزرگ ملک سعود جدا می‌شود.

عربستان سعودی در تیر ۹۷ دو ماهواره با نام saudi sat 5a و saudi sat 5b با حدود ۴۲۵ کیلوگرم وزن از پایگاه فضایی در چین به هوا پرتاب کرد که ظاهراً ساخت آن نیز با همکاری چینی‌ها در شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز انجام شده بود. هدف از ارسال این ماهواره‌ها دریافت تصاویر هوایی از زمین با کیفیت بالا اعلام شده است و به گفته ترکی بن سعود بن محمد رئیس شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز، کنترل این ماهواره‌ها از مرکز تحقیقات فضایی عربستان (KACST) در همین شهرک انجام می‌شود. پیش از این نیز دست کم ۱۳ ماهواره توسط عربستان سعودی به مدارهای پایین فضا فرستاده شده بود.

دکتر خالد منزلاوی معاون نماینده دائم عربستان در سازمان ملل متحد در آبان ۹۷ اعلام کرد شهرک ملک عبدالعزیز توافقنامه‌های همکاری علمی در جهات صلح‌آمیز با تعدادی از مراکز آمریکایی، چینی، روسی، آلمانی، فرانسوی و غیر آن امضا کرده است.

جمع‌بندی

انتقال و بومی‌سازی فناوری‌های مرتبط با فضا و ایجاد زیربناهای پیشرفته برای پشتیبانی و پایداری صنعت فضایی سعودی مهمترین راهبرد شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز بوده اما ظاهراً جز ساخت چند ماهواره با کمک چینی‌ها دستاورد دیگری نداشته، و الا نیازی به تأسیس سازمان فضایی نبوده است. حالا نیز اگر چه به نظر می‌رسد ولیعهد جوان در راستای برنامه‌های بلندپروازانه‌اش قصد کارآمدسازی صنعت فضایی عربستان را دارد اما سفرهایی که سلطان بن سلمان رئیس آژانس جدید فضایی برنامه‌ریزی کرده است، نشان می‌دهد همچنان چشم به کمک خارجی‌ها دارند و خارجی‌ها هم چشم به دوشیدن این گاو شیرده.