زنگنه و ظریف در پی پامپئو

به گزارش صدای ایران از آفتاب یزد، ایالات متحده امریکا پس از اعلام خروج از سوریه بر روی عراق متمرکز شده است. ترامپ چند روز بعد از آنکه از عزم امریکا برای خروج از سوریه صحبت کرد گفت که ایران و داعش را از عراق زیر نظر داریم. به این ترتیب او مشخصا سیاست راهبردی خود را بر پایه حضور در عراق قرار داد که صدها نیروی نظامی امریکا در آن کشور حضور دارند. اما مبادله با ایران هم برای عراق از اهمیت بالایی برخوردار است. عراقی‌ها به لحاظ انرژی به شدت به ایران وابسته هستند و بخش زیادی از برق آن کشور از سوی ایران تامین می‌شود. به لحاظ گازی نیز عراق به ایران وابسته است و اخیرا مشکلاتی میان دو کشور بر سر پرداخت پول گاز بروز کرده است که موضوع لاینحل باقی مانده است.

از کانال مالی ایران و عراق چه خبر؟
روز چهارشنبه گذشته بود که مایک پامپئو وزیر خارجه امریکا بدون اعلام قبلی وارد عراق شد. او با استقبال مقامات عراقی دیدارهایی با سران آن کشور داشت. آن طور که منابع خبری امریکایی نوشتند یک جنبه این سفر متوجه تاکید و گوشزد به مقامات عراق در خصوص توجه به هشدارهای لازم در خصوص هرگونه مراوده تجاری با ایران خارج از توافقات مورد اشاره در بخش معافیت‌ها از جمله در خرید نفت و گاز بوده است.

ظاهرا پامپئو پس از آن به عراق سفر کرد که دو هفته قبل یک مقام عراقی گفت که تحریم‌های امریکا جنبه یکجانبه دارند و بین المللی نیست و لذا بغداد تعهدی به پذیرش آن ندارد.

با این حال این ایده فقط در حرف برای بغداد اعتبار دارد چرا که آنها هنوز هم در خصوص تسویه حساب با ایران در موضوع پرداخت پول گاز اصرار دارند که آن را به دینار بپردازند آن هم به شرطی که ایرانی‌ها با آن دینار کالای عراقی یا غذا خریداری کنند.
وزیر خارجه عراق ۱۲ دی ماه گفت که روش‌های محتملی برای بازنگاه داشتن کانال‌های تجاری با ایران پیشنهاد شده‌اند که از آن جمله می‌توان به استفاده از ارز عراق (دینار) در مبادلات دوجانبه اشاره کرد. ایده دیگری که مطرح شده ایجاد صندوقی برای پرداخت پول به ایران است که از آن برای خرید کالا از جانب ایران استفاده خواهد شد.

این موضع رسمی بغداد چیزی نیست که تهران بتواند خیلی با آن کنار بیاید اما ظاهرا بر مبنای توافق امریکا با کشورهای معاف شده از خرید نفت و گاز ایران، طرف‌های ایران متعهد شده‌اند هیچگونه جابجایی ارزی برای ایران انجام ندهند بلکه پول حاصل در حساب ایران در کشور مقصد باقی بماند تا ایران صرفا بتواند دارو و غذا خریداری نماید.

با این حال بغداد در خصوص پرداخت مبالغ حاصل از فروش نفت و گاز به دینار هم هنوز به توافق قطعی با تهران نرسیده است و این موضوع کماکان در‌هاله‌ای از ابهام واقع است.

زنگنه در تعقیب پامپئو
پامپئو پس از آنکه چهارشنبه وارد عراق شد در دیدار با نخست‌وزیر عراق خواستار کاهش فعالیت شرکت‌های ایرانی در این کشور شد. وی به عادل عبدالمهدی گفت که من به اینجا آمده ام تا در خصوص پرونده اقتصادی ایران به شما یاد آور شوم که واشنگتن امیدوار است عراق به تحریم‌های ضدایرانی کاملا پایبند باشد.

پامپئو گفت: ما شنیده ایم که منابع مالی از طریق برخی احزاب و شخصیت‌های عراقی به تهران ارسال می‌شود تا تهران را در دور زدن تحریم‌ها یاری دهند.

عبدالمهدی در پاسخ به پامپئو به او گفت که ما طبق منافع خود عمل می‌کنیم و اطمینان دارم احزاب و شخصیتهای عراقی هم به مواضع دولت پایبند هستند.

پامپئو به سران عراق اطمینان خاطر داد که واشنگتن طرفدار احیای اقتصاد عراق در منطقه است.

اما اظهارات پامپئو پایان کار او در عراق نبود. او صبح پنجشنبه همچنان در بغداد سرگرم مذاکره و ملاقات با سران عراقی بود که زنگنه وزیر نفت ایران نیز وارد عراق شد. روز قبل از ورود زنگنه به عراق، منابع مطلعی در بغداد از این موضوع اطلاع داشتند و خبر داده بودند که صبح فردا زنگنه وزیر نفت ایران به بغداد خواهد رسید.

وبگاه «موازین نیوز» نوشت که سفر هیئت ایرانی «در چارچوب روابط دو کشور در حوزه نفت و انرژی است» و دو طرف درباره مواضع مورد توجه دو کشور، گفت‌وگو خواهند کرد.

نکته بسیار جالب آنکه اعلام شد زنگنه با همان افرادی که پامپئو چهارشنبه و پنجشنبه با آنها دیدار و گفت‌و‌گو کرده بود – یعنی عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر و برهم صالح رئیس جمهور عراق – دیدار خواهد داشت.
این تعقیب و گریزها در حالی است که ماجرای نحوه پرداخت پول گازی که از ایران به عراق صادر می‌شود، سر درازی پیدا کرده و کل ماجرا در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

طرف ایرانی می‌گوید ممکن است عواید ( ارز حاصل) از فروش نفت و گاز ایران در حسابی در خارج از ایران دپو شده و با محدودیت مصرف مواجه شود. تا اینجای کار دعوا بر سر این بود که بانک مرکزی عراق پول نفت و گاز ایران را نمی‌تواند به یورو بدهد و ایران هم پذیرفت که آن را به دینار دریافت کند اما عراقی‌ها سر همان پرداخت با دینار هم ظاهرا "دبه" کرده‌اند و موضوع بلاتکلیف رها مانده است.

حال در این شرایط، ناظران منطقه‌ای می‌گویند احتمالا زنگنه برای تعیین تکلیف غائله و همزمان با سفر پامپئو به عراق رفته تا دریابد بالاخره تصمیم عراقی‌ها چیست؟ آیا پامپئو دستور کار جدیدی را به عراقی‌ها دیکته کرده است؟

ظریف این هفته در عراق
این هفته نیز قرار است ظریف وزیر خارجه به همراه هیئتی از تجار ایرانی عازم عراق شود. دانایی فر مسئول گسترش روابط بازرگانی ایران و عراق معتقد است هدف‌گذاری ایران، تحقق صادرات ۱۱.۶ میلیارد دلار ایران به این کشور تا پایان سال ۹۷ است.

با این حال پامپئو چهارشنبه و پنجشنبه گذشته را در عراق وقت گذاشت تا سران بغداد را از گسترش مراوده مالی و تجاری با ایران بترساند. اکنون زنگنه در عراق است و می‌تواند نسبت به عواقب تعلل عراقی‌ها هشدار دهد. این هفته نیز ظریف عازم عراق می‌شود. کارشناسان می‌گویند احتمالا سفر این دو مقام ایرانی به عراق آن هم با فاصله کمی از سفر پامپئو به این کشور از نبرد نفسگیر دیپلماسی اقتصادی تهران – واشنگتن و بغداد در روزهای آینده حکایت دارد.