کمتر از یک هفته تا برگزاری اجلاس اوپک در ششم دسامبر باقی است و تحلیل‌های کارشناسان از احتمال توافق بر سر کاهش یک تا 1.5میلیون‌بشکه‌ای نفت برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت نفت، خبر میدهد.
به گزارش صدای ایران از شرق، گویا نفوذ آمریکا برای افزایش تولید نفت عربستان و متحدانش، علیه همین کشورها وارد عمل شده و آنها را درگیر کاهش درآمدهای نفتی و نگرانی درباره سرمایه‌گذاری در آینده نفت کرده است. البته این بازی، بازی‌ای نیست که فقط برای یک یا دو کشور ضرر به همراه داشته باشد و همه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت را با هم می‌سوزاند. بر همین اساس، عربستان و روسیه به‌عنوان دو متحدی که از کاهش سهم ایران در بازار نفت به‌واسطه تحریم‌ها راضی و خرسند بوده‌اند هم رکب خورده و برای توافقی بزرگ دوباره همراه شده‌اند. چند روز پیش، رویترز در گزارش نوشته بود: «تحلیلگران یک‌بار روی نفت بشکه‌ای صد دلار شرط‌بندی کردند و حالا نظر خود را عوض کرده‌اند و پایین‌ترین قیمت را برای نفت در یک سال گذشته در نظر می‌گیرند. پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت آمریکا تا 45 یا 40 دلار در روز در پایان سال 2019 کاهش یابد». این هشداری است که برای همه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت وجود دارد و باید دید اعضای اوپک و غیراوپک، برای سرنوشت خود در ماه‌های آتی، چه تصمیمی خواهند گرفت.
کشورهای خاطی، دست‌به‌کار شوند
جواد یارجانی، نماینده اسبق ایران در اوپک در گفتوگو با «شرق» در‌این‌باره می‌گوید: این یک واقعیت است که درگیرکردن مسائل سیاسی در بازار نفت سبب شده تا ثبات بازار به هم بخورد. این امر ممکن است در کوتاه‌مدت مصرف‌کنندگان را از این قیمت‌های پایین خوشحال کند اما همه می‌دانند که این قیمت‌های پایین، درآمد به‌حق کشورهای صادرکننده را کاهش داده است.
او با بیان اینکه تصمیم‌گیری‌های خارج از چارچوب واقعیت‌های اقتصادی بازار، این شرایط را پدید آورده است، ادامه میدهد: این اتفاق خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان برای همیشه نیست؛ زیرا قیمت پایین انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش میدهد و ممکن است سبب افزایش تقاضا در ماه‌های آینده شود اما ممکن است عرضه در آن زمان به آن اندازه که بازار مطالبه می‌کند، نباشد و شاهد افزایش قیمت شدید بشویم.یارجانی با بیان اینکه کشورهایی که عامل ایجاد عدم عرضه در بازار هستند، باید قدم بردارند، ادامه میدهد: به‌هر‌حال همه می‌دانند که افزایش تولید در ماه‌های گذشته عمدتا از ذخایر کشورها بوده و این ذخایر همواره به‌عنوان یک سوپاپ اطمینان عمل کرده است. حال که آن سوپاپ اطمینان کم شده است، برای اینکه این کاهش درآمد و فشار در کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت ادامه پیدا نکند، باید افزایش تولید صورت‌گرفته محدود شود.
باخت برای همه
نماینده اسبق ایران در اوپک با اشاره به کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی می‌گوید: این رخداد اثر منفی خود را روی همه کشورهای تولیدکننده و صادرکننده خواهد داشت. این تفکر که کاهش قیمت نفت فقط برخی از کشورها را متأثر می‌کند، تفکر اشتباهی است که پیش‌تر هم امتحان شده و جواب نداده است.او با اشاره به نتیجه چنین تصمیم‌گیری‌ای در گذشته می‌گوید: تجربه پیشین نشان میدهد کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، توازن در بازار را به هم زده و موجب کاهش سرمایه‌گذاری می‌شود.یارجانی با بیان اینکه نقش روسیه در افزایش تولید به‌اندازه برخی از اعضای اوپک نبوده، ادامه میدهد: با توجه به اینکه برخی از کشورهای عضو اوپک، با افزایش تولید، شرایط را برای کاهش قیمت جهانی نفت فراهم کرده‌اند، نقش آنها در شرایط کنونی بسیار بیشتر است.
به گفته او، اعلام همراهی اعضای اوپک که نسبت به افزایش تولید خود اقدام کرده بودند، ضروری است. وی ادامه میدهد: اگر کشورهایی که تولید خود را افزایش داده‌اند، با سیاست کاهش تولید برای ایجاد ثبات قیمت در بازار همراهی نکنند، قطعا دود آن به چشم همه خواهد رفت.
محدود شده، دوباره محدود نخواهد شد
درباره نقش ایران در شرایط تحریمی و در سیاست جدید اوپک می‌پرسم و یارجانی پاسخ میدهد: کشوری که محدودیت برای آن اعمال شده، طبیعتا انتظار نمی‌رود که این محدودیت را افزایش دهد. نباید نادیده گرفت در این مدت، تلاش ایران این بوده است که نقش اوپک را یادآوری کند. به گفته او، اگر اوپک تصمیم به کاهش تولید اعضا بگیرد، از ایران به‌عنوان کشوری که عملا به‌علت نفوذ مسائل سیاسی، تحت تأثیر قرار گرفته است، نمی‌توان انتظار داشت که در این زمینه همراهی داشته باشد.
مازاد حدود 1.3میلیون‌بشکه‌ای نفت
ایمان ناصری، مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE نیز در گفتوگو با «شرق» می‌گوید: آنچه از اظهارنظرهای کشورهای عضو اوپک و غیراوپک برداشت می‌شود، آن است که همه در زمینه کاهش تولید اتفاق نظر دارند.او با بیان اینکه نگرانی درباره کاهش قیمت نفت موضوعی نیست که قابل مخفی‌کردن باشد، ادامه میدهد: اجماع جمعی در بازار وجود دارد که قطعا گواه بر این موضوع است که مازاد عرضه در بازار وجود دارد که برخی، کمی دیر به این موضوع پی برده‌اند اما این موضوعی است که کارشناسان پیش‌تر نسبت به خطر آن، هشدار داده بودند.
کارشناسان هم سورپرایز شدند
ناصری با اشاره به پیش‌بینی مازاد عرضه در سه‌ماه پایانی سال 2018 می‌گوید: هرچند این پیش‌بینی انجام شده بود اما حجم این مازاد عرضه، کارشناسان را نیز سورپرایز کرد.او توضیح میدهد: این افزایش حدود یک میلیون و 300هزار بشکه‌ای در بازار به چند دلیل رخ داده است. نفت‌های مازاد عرضه و تولید توسط برخی از این کشورها مانند لیبی در حدود 200 تا 300هزار بشکه عرضه شد که انتظار آن در بازار وجود نداشت. همچنین تولید نفت در آمریکا نیز در حدود 300 تا 400 هزار بشکه بود که پس از جمع‌آوری و پردازش داده‌ها مشخص شد و قابل پیش‌بینی نبود.این کارشناس انرژی با اشاره به هم‌زمانی این رخدادها با معافیت‌های آمریکا برای تحریم نفتی ایران در اوایل ماه جاری (نوامبر) ادامه میدهد: میزان این معافیت نیز فراتر از تحلیل‌های کارشناسان بود. پیش‌تر انتظار می‌رفت این حجم حدود 500 هزار تا یک‌میلیون بشکه باشد اما معافیت‌ها صادرات حدود یک تا یک‌و‌نیم میلیون بشکه در روز را برای ایران به ارمغان خواهد آورد که 500 هزار بشکه فراتر از پیش‌بینی‌هاست.ناصری با اشاره به تضعیف تقاضا در بازار نیز می‌افزاید: زمستان نسبتا گرم سبب شد تا این مازاد عرضه بیشتر خود را نشان دهد. بر‌همین‌اساس پیش‌بینی‌ها حاکی از توافق اعضای اوپک و غیراوپک برای کاهش مازاد عرضه در بازار خواهد بود.مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE در پاسخ به این پرسش که این توافق با همراهی روسیه و عربستان همراه خواهد بود یا خیر، می‌گوید: اگر توافقی باشد همه کشورها از‌جمله عربستان و روسیه با آن همراهی خواهند کرد. در شش ماه اخیر فقط این دو کشور نزدیک به یک میلیون بشکه و حداقل 800 هزار بشکه افزایش تولید داشته‌اند اما اینکه این کشورها چقدر به این توافق پایبندی داشته باشند، شک‌برانگیز است؛ زیرا نشانه‌ها بر این است که روسیه این‌بار به اندازه دفعه قبل آمادگی برای کاهش تولید خود ندارد و شرکت‌های خصوصی هم این سیگنال‌ها را داده‌اند.
