جلیقه زردها در فرانسه چه کسانی هستند؟

این اعتراضات که به تظاهرات جلیقه زردها موسوم شده است نه تنها از کانال احزاب و سندیکاهای سنتی فرانسه شکل نگرفته بود، بلکه بسیاری از معترضان تأکید می‌کردند که برای نخستین بار است که به یک تجمع می‌آیند.

کد خبر: ۲۰۸۲۰۶

تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۷ - ۰۱:۳۱

تظاهرات جلیقه زردها در فرانسه احزاب سیاسی و تحلیلگران را غافلگیر کرده است.

به گزارش صدای ایران، ناظران و بازیگران سیاسی فرانسه در اولین روز اعتراضات (۲۶ آبان/۱۷ نوامبر) با تعجب به بیش از ۲۰۰ هزار نفری می‌نگریستند که محورها و بزرگراه‌های استراتژیکی را در سراسر فرانسه بند آوردند.

این اعتراضات که به تظاهرات "جلیقه زردها" موسوم شده است نه تنها از کانال احزاب و سندیکاهای سنتی فرانسه شکل نگرفته بود، بلکه بسیاری از معترضان تأکید می‌کردند که برای نخستین بار است که به یک تجمع می‌آیند.

در چند روز در طول هفته گذشته این "جلیقه زردها" توانستند جمعیت قابل توجهی را به خیابان بیاورند و خود را به تیتر یک رسانه‌ها و فضای سیاسی فرانسه تحمیل کنند.

جرقه اعتراضات از کجا آغاز شد؟
به نوشته بی بی سی، ماجرا از پریسیلیا لودوسکی، زن راننده جوان سی دو ساله شروع شد که در یکی از حومه های دور پاریس زندگی می‌کند. او ماه مه برای کاهش قیمت سوخت در پمپ بنزینهای فرانسه کمپین و توماری روی اینترنت منتشر کرد و از مردم خواست آن را امضا کنند.

لودوسکی، از ساکنان جزایر آنتی است. جزایری که تحت حاکمیت فرانسه قرار دارند. او در درخواست خود نوشته بود قیمت بنزین و گازوئیل به طور مرتب از طرف دولت افزایش می‌یابد. این درخواست اینترنتی لودوسکی اما تا ماه اکتبر ۲۰۱۸ توجه کسی را جلب نکرد. تا اینکه در ماه ۲۲ اکتبر روزنامه "لوپریزین" گزارشی درباره این اقدام راننده منتشر کرد.

پس از این گزارش شمار زیادی این درخواست کاهش قیمت سوخت را امضا کردند.

همزمان شماری از کاربران فیسبوک، برای حمایت از این خواست، گروهی تشکیل دادند با عنوان "بلوکاژ ملی مخالف افزایش قیمت سوخت". برخی شهروندان هم به صورت خودجوش گروه‌های محلی سازماندهی کردند. شماری از کشاورزان هم در شبکه‌های اجتماعی فیلم‌ها و کلیپ‌هایی از خودشان منتشر کردند و در آن از شرایط سختی زندگی‌شان گفتند.

این جریان اعتراضی از اواخر اکتبر فعال‌تر شد.

چرا جلیقه زرد؟
جلیقه‌های زرد جلیقه‌های است که بنابر قانون باید در خودروهای همه فرانسوی‌ها باشد تا وقتی ماشین آنها خراب می‌شود و شرایط اضطراری پیش می‌آید، آن را بر تن کنند و منتظر کمک بمانند. عدم رعایت این قانون که در سال ۲۰۰۸ به اجرا درآمد می‌تواند به جریمه نقدی ۱۵۳ دلار برای فرد خاطی بیانجامد.

جلیقه زردها یادآور جریان دیگری شدند که در اکتبر ۲۰۱۳ در استان بریتانی فرانسه در مخالفت با افزایش مالیات بر ماشین‌های سنگین شکل گرفته بود. در آن زمان رانندگان و کامیون‌داران معترض نیز به "کلاه قرمز" لقب گرفته بودند.

جلیقه زردها به چه چیز اعتراض دارند؟
جلیقه زردها می گویند دلایل اصلی تظاهرات شان، افزایش مالیات بر فرآورده های نفتی، افزایش قیمت سوخت و کاهش قدرت خرید است.

قیمت گازوئیل که عمومی‌ترین سوخت مصرفی در خودروهای فرانسه است در ۱۲ ماه گذشته حدود ۲۳ درصد افزایش داشته و به طور متوسط به ۱،۵۱ یورو در هر لیتر رسیده است.

دلیل این افزایش بالا رفتن قیمت جهانی نفت در ۱۲ ماه گذشته پیش از سقوط اخیر و همچنین مالیات مازادی است که دولت امانوئل ماکرون برای حمایت از کمپین خودرو سالم و سوخت سالم بر مواد هیدروکربن در سال جاری میلادی قرار داده که به ازای هر لیتر گازوئیل حدود هفت و نیم و برای هر لیتر بنزین حدود چهار سنت بر قیمت عادی سوخت افزوده است.

رئیس جمهور فرانسه افزایش سه چهارمی قیمت نفت را دلیل اصلی افزایش هزینه سوخت اعلام کرده و افزایش مالیات سوخت‌های فسیلی را فشاری برای سرمایه‌گذاری جهت رسیدن به سوخت‌های جدید و سالم‌تر اعلام کرده است.

رسانه‌های فرانسوی نارضایتی عمومی ازعدم رعایت عدالت اجتماعی را از دلایل کلی این اعتراضات و حمایت از آن برمی‌شمرند.

افزایش مالیات سوخت از جمله برنامه‌های دولت امانوئل مکرون بود که در اواخر ۲۰۱۷ به تصویب رسید. نتایج این سیاست با افزایش قیمت نفت در اکتبر سال ۲۰۱۸ بیشتر به چشم آمد.

هرچند اعتراضات جلیقه زردها به سرعت رنگ و بوی سیاسی‌تری پیدا کرد و معترضان اکنون استعفای امانوئل مکرون، رئیس جمهوری را از جمله خواست‌های خود برمی‌شمرند.

سازماندهی چه گونه بود؟
جلیقه زردها در شبکه‌های اجتماعی همدیگر را پیدا کردند. برای آنها شبکه اجتماعی اصلی‌ترین پایگاه اظهارنظر و سازماندهی به شمار می‌آید.

با گسترش اعترضات و گپ و گفت‌ها در شبکه‌های اجتماعی، اولین بار یک راننده معترض پیشنهاد داد که همراهان این حرکت شنبه ۱۷ نوامبر بلوار بزرگ دور پاریس را اشغال و مسدود کنند. در دو هفته گذشته، این اعتراضات چهره‌هایی هم پیدا کرده که در تلویوزیون‌های فرانسه مصاحبه می کنند: از جمله یک مادر، ژکلین مورو ۵۱ ساله که در روستایی در استان برتانی زندگی می‌کند.

اما به طور کلی حرکت جلیقه زردها رهبر خاصی ندارند.

به گفته جلیقه زردها، با تجمع شنبه ۲۴ نوامبر، این حرکت وارد فاز دوم خود شده است.

برآورد می شود در تظاهرات شنبه ۲۴ نوامبر، ۸۱ هزار تن و در تجمع ۱۷ نوامبر نزدیک ۲۸۲ هزار تن دست به اعتراض زده‌اند.

جلیقه زردها چه پایگاه اجتماعی دارند؟
رسانه‌های داخلی فرانسه می‌گویند معترضان عموماً کسانی را شامل می‌شوند که در انتخابات‌های فرانسه رأی نمی‌دادند.

این جمعیت نیز بیشتر در مناطق روستایی و حومه‌های دورافتاده شهرهای بزرگ فرانسه سکونت دارند.

به این ترتیب معترضان را می‌توان کسانی توصیف کرد که یا در مناسبات اجتماعی و اقتصادی به حاشیه رانده شده‌اند یا از میان طبقه متوسطی هستند که به مرور فقیر شده‌اند.

بسیاری از معترضان گفته‌اند آنها برای بار نخست است که در یک تجمع شرکت می‌کنند.

علاوه بر این، در ویدیوهایی که حامیان جلیقه زردها در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند، احساسی "از طردشدگی و جداافتادن" به چشم می‌خورد. بنابر گزارش‌ها، معترضان بر این نظرند که صدایشان نه از سوی نمایندگان احزاب و سندیکاهای سنتی و نه از جانب روشنفکران و هنرمندان بازتابی نمی‌یابد.

اخیراً "لومند" از زبان یکی از جلیقه زردها تیتر زده بود که "روشنفکران از پایان جهان سخن می‌گویند در حالی که جلیقه زردها از پایان ماه می‌گویند".

این اعتراضات چه سمت و سویی دارد؟
مانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در واکنشی شدیدالحن به اعتراضات خشن در کشورش گفت که معترضان باید "خجالت بکشند و خشونت در فرانسه جایی ندارد".

هفته گذشته و پس از فاز نخست اعتراضات، این تجمعات به چپ رادیکال یا راست افراطی نسبت داده می‌شد.

اما بر خلاف گذشته، اعتراضات اخیر در فرانسه از طریق احزاب یا سندیکاها سازماندهی نشده بود و آنها نقشی در شکل‌گیری تظاهرات نخستین نداشتند.

هر چند، پس از دور نخست اعتراضات کریستوفر کاستانر، وزیر کشور فرانسه معترضان را تحت تاثیر مارین لوپن، رهبر حزب دست راستی جبهه ملی خواند. اما خانم لوپن می‌گوید وزارت کشور می‌خواهد مردم را گمراه کند. هرچند حزب خانم لوپن تنها جریان سیاسی که به صراحت از این اعتراضات حمایت کرده است.

جریانات چپ فرانسه هنوز موضع روشنی در برابر اعتراضات ابراز نکرده‌اند. حزب سبز هم که افزایش مالیات بر قیمت سوخت‌های فسیلی از جمله شعارهای اصلی‌اش به حساب می‌آید، برای موضعگیری کار سختی در پیش دارد.

در این میان جان لوک ملانشون، رهبر جریان "فرانسه تسلیم ناپذیر" در توئیترش از معترضان حمایت کرده و شیوه سازماندهی آنها را "خلاق و پیشرفته" توصیف کرده است. ملانشون نوشته معترضان باید "استقلال"شان را حفظ کنند.

چرا اعتراضات به خشونت کشیده شد؟
شنبه گذشته ۱۷ اکتبر معترضان موفق شدند در بسیاری از نقاط فرانسه جاده‌های اصلی را ببندند و محورهای استراتژیک را مسدود کنند. در تجمع نخست دو نفر کشته شدند.

گفته شده است که ۶۲۰ نفر از شهروندان و ۱۳۶ پلیس هم هفته گذشته در جریان اعتراضات زخمی شدند که حال شماری از آنها همچنان وخیم است.

وزارت کشور تجمع جلیقه زردها در میدان کُنکورد از میادین اصلی پاریس را برای شنبه ۲۴ اکتبر ممنوع کرده بود و از جلیقه زردها خواسته بود در پارک بزرگی پشت برج ایفل تجمع کنند.

دولت در حالی این تصمیم را اتخاذ کرد که پیش از این هزاران نفر اعلام کرده بودند که در این تظاهرات شرکت خواهند کرد. سرانجام معترضان اعلام کردند که زیر بار این دستور دولت نمی‌روند و حاضر نیستند در جایی دور از مراکز قدرت تجمع کنند.

جلیقه زردها هم در تظاهرات هفته گذشته و هم این هفته کوشیدند به کاخ الیزه، ساختمان ریاست جمهوری فرانسه نزدیک شوند. در مقابل پلیس هم برای متفرق کردن معترضان از گاز اشک ور و ماشین آبپاش استفاده کرد.

در نهایت پلیس فرانسه هم ۳ هزار تن از پرسنلش را برای مقابله با جلیقه زردها شنبه سوم آذر به خیابان آورد.
آیا فرانسوی‌ها از حرکت استقبال کرده‌اند؟

بنابر بر نظرسنجی مؤسسه ب و آ، ششم و هفتم نوامبر، ۶۵ درصد فرانسوی‌ها از جریان جلیقه زردها حمایت کردند. همچنین ۴۲ درصد گفته بودند در تجمع آنها شرکت می‌کنند.

یک هفته بعد یعنی ۱۳ و ۱۴ نوامبر این آمار بر اساس نظرسنجی مؤسسه الب افزایش یافت و حدود ۷۳ درصد فرانسوی‌ها از حرکت جلیقه زردها حمایت کردند. ۷۰ درصد هم گفتند دولت باید پروژه افزایش مالیات بر سوخت را متوقف کند.

بنابر همین نظر سنجی، ۸۵ درصد حامیان جلیقه زردها از قشرهایی هستند که فرانسوی‌ها از آنها به عنوان قشر "مردمی" یاد میکنند؛ یعنی طبقه متوسط رو به پائین.

بر اساس آمار مؤسسه اودوکسا،۲۱ و ۲۲ نوامبر، ۸۲ فرانسوی از توقف برنامه دولت مکرون برای افزایش مالیات بر سوخت حمایت می‌کردند. همچنین ۶۶ درصد نیز خواستار ادامه اعتراضات جلیقه زردها بودند.