بازار داغ فروش "هیچ‌"های تقلبی!

کپی بعضی از آثار هنرهای تجسمی که با قیمت‌های نازلی هم فروخته می‌شوند، مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.

وقتی بازار کپی و فروش محصولاتی مانند فیلم و کتاب که شناخته شده‌اند و مخاطبان زیادی دارند داغ است و در مواردی حتی فروش آثار کپی شده‌ بیشتر از اصل اثر می‌شود، نشان می‌دهد بسیاری از مردم استقبال خوبی از آثار غیر اصل می‌کنند. بنابراین شاید این انتظار زیادی باشد که توقع داشته باشیم مردم در برابر خرید آثار هنرهای تجسمی کپی شده که کمتر شناخته شده‌اند مقاومت کنند. این در حالی است که ساز و کار مناسبی هم برای جلوگیری قانونی از کپی این آثار وجود ندارد.

علاوه بر کپی از روی آثار نقاشی‌ که متعلق به هنرمندان بزرگ هستند، تقلید از روی مجسمه‌های هنرمندان مطرح هم زیاد به چشم می‌خورد. یکی از آثاری که کپی و فروش آن، البته بدون دریافت اجازه از صاحب اثر روز به روز در حال افزایش است، هیچ‌های پرویز تناولی است.

خبرنگار ایسنا، ‌چندی پیش هنرمند دست‌فروشی را دید که در یکی از غرفه‌های صنایع دستی در یکی از مراکز خود اشتغالی اقدام به فروش هیچ‌هایی شبیه به آثار تناولی می‌کرد و روی هر مجسمه هم مبلغ 20000 تومان قیمت گذاشته بود.

او درباره‌ی فروش این آثار گفت: من شکل‌های مختلفی از مجسمه را تهیه و برای فروش گذاشته‌ام ولی از میان آن‌ها "هیچ‌ها" فروش بسیاری دارند و بیشتر از سایر مجسمه‌ها مورد استقیال قرار می‌گیرند.

این مجسمه‌ساز در پاسخ به این سوال که آیا می‌داند اصل اثر متعلق به کیست و آیا از او برای ساختن این مجسمه‌ها اجازه گرفته است،‌ اظهار کرد: بله اصل این آثار متعلق به پرویز تناولی است ولی من برای ساختن این مجسمه‌ها از او اجازه نگرفتم چون اثر من کپی نیست و من تنها از کار او ایده گرفتم. به هر حال "هیچ" یک کلمه است و هر کسی می‌تواند آن را بنویسد یا از آن مجسمه‌ای بسازد. ضمن اینکه شکل و شمایل کار من کاملا با هیچ‌های پرویز تناولی متفاوت است و من سلیقه‌ی خودم را در ساخت این آثار به کار گرفتم. بنابراین ضرورتی برای گرفتن اجازه ندیدم.

او همچنین گفت: بسیاری از کسانی که هیچ‌ها را می‌بینند و خوششان می‌آید و آن‌ها را می‌خرند، اصلا پرویز تناولی را نمی‌شناسند که بدانند تناولی هم هیچ‌ دارد. گاهی حتی نمی‌توانند آن را بخوانند و فکر می‌کنند که این مجسمه به جای «هیچ»، «محمد» است. بنابراین تا کنون کسی مرا بازخواست نکرده که چرا این‌ها را می‌فروشم. علاوه بر این، من فکر می‌کنم که حتی اگر بدانند تناولی هم هیچ دارد باز هم مجسمه‌های مرا می‌خرند چون او مجسمه‌هایش را 40 میلیون تومان قیمت‌ گذاشته است. طبیعتا وقتی مردم می‌بینند که این هیچ‌ها را با مبلغ 20‌هزار تومان هم می‌توانند بخرند به آن‌ها تمایل خواهند داشت.

چندی پیش خبرنگار ایسنا، در یک مغازه‌ی زیورآلات فروشی هم دستبند و گردنبند زنانه‌ای، با طرح هیچ‌ها مشاهده کرد و صاحب مغازه هم با بیان اینکه خودش دستبندها را نساخته است گفت:‌ تناولی را نمی‌شناسم و نمی‌دانستم که این اثر از روی طرح یک هنرمند مشهور ساخته شده است ولی این اثر مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد و به هر حال طرح‌های آن هم زیباست و دلیلی نمی‌بینم که با توقف فروش این آثار، مردم را از این طرح‌های زیبا محروم کنم.

بنابر آنچه گفته شد ظاهرا اغلب مردم شناخت چندانی نسبت به آثار هنرمندان هنرهای تجسمی ندارند و طبعا کپی‌کنندگان آثار هم با توجه به استقبال مردم، عزمی برای مقابله با این موضوع ندارند. بنابراین به نظر می‌رسد که برای حفظ حقوق معنوی هنرمندان ساز و کاری برای جلوگیری از کپی و فروش آثار تجسمی بدون کسب مجوز صاحب اثر در نظر گرفت.

علی مرادخانی – معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- چندی پیش در پاسخ به خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه برنامه‌ای برای جلوگیری از کپی آثار هنرهای تجسمی ایرانی مثل "هیچ‌"های تناولی دارد‌، اظهار کرد: هر اثری یک صاحب دارد و اگر صاحب اثر با کپی اثرش مشکل داشته باشد،‌ ما به عنوان حامی تولید کننده و حامی هنرمندان موضوع را در مجاری خود و از راه‌های مختلف پیگیری می‌کنیم و آنها را برای رسیدگی مطرح می‌کنیم تا حق هنرمندان ضایع نشود.

او در پاسخ به این سوال که آیا برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که به صورت موردی با کپی آثار تجسمی برخورد کند،‌ گفت: خیر ما موضوع را به صورت کلی بررسی می‌کنیم و با افرادی که از روی آثار اصلی هنرمندان بدون کسب اجازه از آنها و رحایت اصول آثار را کپی می‌کنند، برخورد می‌کنیم.

مراد خانی همچنین گفت: اکنون نیز در حال تشکیل کمیسیون‌هایی هستیم که به استفاده از نشانه‌ها در میادین و شهرها نظارت کنند. چون این موارد اندک اندک زیاد خواهند شد و ممکن است گسترش این موضوع مسائلی را ایجاد کند و ما ناچاریم کمیسیون‌هایی را برای نظارت بر این موضوع تعیین کنیم ولی در بسیاری از موارد که خود هنرمندان موضوع و مشکلات خود را درباره کپی آثارشان مطرح می‌کنند ما موضوع را پیگیری کرده و حقوقشان را استیفاء می‌کنیم.