ماموریت مخالفان «دانا» درباره بورسیه ها
جلسه علنی دیروز مجلس، با خبری که یکی از استیضاح‌کنندگان وزیر علوم اوایل ساعت کاری صحن به خبرگزاری «فارس» داده بود، آغاز شد.
خبری مبنی بر تشکیل یک‌کمیته، برای پیگیری ماجرای بورسیه‌ها. اما ترکیب این کمیته که قاسم جعفری، خبر تشکیل آن را اعلام کرده، با واکنش‌های مختلفی همراه بود. چراکه پنج عضو این کمیته، بیش از آنکه پیگیر وضعیت بورسیه‌ها باشند، در ردیف استیضاح‌کنندگان «دانا» بودند؛ وزیری که خود، از پیگیران اصلی پرونده بورسیه‌های غیرقانونی بود و با رای «بهارستان» از جمع یاران «پاستور» خط خورد.
قاسم جعفری که در روز استیضاح وزیر علوم یکی از سخنرانان موافق استیضاح بود درباره ترکیب کمیته به «فارس» گفته بود: «پس از رای‌گیری از اعضای کمیسیون آموزش، سیدمحمود نبویان، عطا‌الله سلطانی‌صبور، علیرضا سلیمی، علی‌اصغر زارعی و بنده به‌عنوان اعضای کارگروه یا کمیته بررسی بورسیه‌های وزارت علوم انتخاب شدیم.»
نکته جالب‌توجه در این ترکیب، حضور سردار زارعی است، چهره‌ای که محور نطق او در روز استیضاح، تاکید بر عدم‌صحت اخبار مربوط به تخلف در اعطای بورسیه‌ها بود. همزمان با اعلام این خبر، خبرنگاران شاهد بحث طولانی جواد هروی، رییس کمیته آموزش عالی کمیسیون آموزش با زاهدی رییس این کمیسیون بودند.
مذاکراتی که درنهایت، نتیجه آن کناره‌گیری حجت‌الاسلام سلیمی از جمع اعضای کمیته و اضافه‌شدن اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان به این کمیته بود. جواد هروی دراین‌باره با اشاره به اقدام شایسته حجت‌الاسلام سلیمی در کناره‌گیری داوطلبانه از کمیته، به «شرق» گفت: «ما هم داوطلب حضور در این کمیته بودیم اما تصمیمی که کمیسیون گرفت این بود که این افراد موضوع را پیگیری کنند. البته من اصراری ندارم که در این کمیته باشم.
چون کاری که باید انجام می‌شد و تلاشی که باید می‌شد تا این مساله مطرح شود، انجام شده است. با این حال امروز (چهارشنبه) با صحبت‌هایی که انجام شد، آقای اختیاری هم به اعضای کمیته اضافه شد.» هروی همچنین با اشاره به پیگیری‌های دولت و گفت‌وگوهایی که مقامات دولتی نظیر وزیر محترم دادگستری داشته‌اند، گفت: «به عقیده من از این پس باید پیگیری‌ها از طریق قضایی صورت گیرد، مجلس تا الان باید پیگیر می‌شد که نتیجه کار ما و وزارت علوم، مطرح‌شدن قضیه بود. الان دیگر مشخص شده که تخلف صورت گرفته و دیگر نوبت به پیگیری قضایی رسیده است.»
تردید نسبت به عملکرد کمیته
در این‌باره کمال‌الدین پیرموذن، نماینده اردبیل نیز با تایید وجود مباحثی پیرامون تحقیق‌وتفحص از بورسیه‌ها گفت: «خوشبختانه آقای جهانگیری اعلام کرده که اگر 10وزیر هم عوض شود، دولت موضوع بورسیه‌ها را تا انتها پیگیری خواهد کرد و ازاین‌رو خیال ما راحت است که ماجرا رها نخواهد شد.» این نماینده حامی دولت در ادامه درباره ترکیب یک‌دست اعضای کمیته هم گفت: «ما دررابطه با رسیدگی به وضعیت بورسیه‌ها، حامی دولت هستیم چون اعضای این کمیته نشان داده‌اند که جناحی و سیاسی با موضوع برخورد می‌کنند.»
او همچنین با بیان اینکه نمایندگان از طریق «هروی» درجریان جزییات پرونده بورسیه‌ها قرار می‌گیرند، تصریح کرد: «البته برخی از آقایان ممکن است در این زمینه زیر سوال بروند، چراکه در دولت قبل با وجود اینکه در کمیسیون آموزش و تحقیقات حضور داشته‌اند، وارد نشدند و موضوع را مسکوت گذاشته بودند. اما حالا در استیضاح آقای فرجی‌دانا یکی از محورهای استیضاحشان این بود که چرا بورسیه‌ها متوقف شده است. درواقع برخی از اطرافیان این افراد از مزایای این ویژه‌خواری بهره‌مند شده‌اند و حالا هم نمی‌توانند با سوارشدن روی موج ایجادشده، جلو رسیدگی به موضوع را بگیرند.»
تخلف مشهود نیاز به کمیته بررسی ندارد
مسعود پزشکیان هم در گفت‌وگو یی درباره شکل‌گیری این کمیته گفت: «اگر ترکیب کمیته از همین افراد یعنی طیف کسانی که استیضاح را به پیش بردند و در اقدامی کاملا سیاسی وزیر علوم را زیر سوال بردند تشکیل شود، روندی غلط طی خواهد شد و در نتیجه گزارشی هم که از سوی این کمیته منتشر می‌شود، گزارش قابل اعتمادی نخواهد بود.»
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در ادامه گفت: «در این ماجرا رسانه‌ها هم مقصر هستند. چون باید خیلی زودتر از اینها، موضوع را به اطلاع افکار عمومی می‌رساندند. نه‌اینکه با یک عده آدم خاص مصاحبه کنند و آنها هم مدام بگویند هیچ خبری نیست و شهر امن و امان است.» پزشکیان در ادامه تاکید کرد: «در این ماجرا تخلفی اتفاق افتاده و الان اصل وقوع تخلف محرز است. بنابراین نه نیازی به تحقیق‌وتفحص هست و نه نیاز است کمیته‌ای برای پیگیری تشکیل شود. چون چیزی که با چشم می‌بینیم نیاز به تحقیق و بررسی ندارد، بلکه الان وقت برخورد با متخلفان است.»
اگر راست می‌گویند، از خود مجلس شروع کنند
عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده اصلاح‌طلب نقده و اشنویه هم با تاکید بر اینکه «مهم‌ترین مشکل ما شفاف‌نبودن مسایل است»، درباره کمیته‌ای که توسط کمیسیون آموزش تشکیل شده به «شرق» گفت: «سوال اول ما این است که چرا نمی‌گذارند دیگران هم در این کمیته باشند؟» او در ادامه افزود: «بحث دیگر این است که چرا مجلس نباید در این قضیه پیشقدم باشد؟
در این مساله که رانت علمی بوده و زیان آن از رانت‌های مالی به‌مراتب خطرناک‌تر است، چرا این دوستان تا الان سکوت کردند و حالا که دولت شروع کرده و به نتایجی رسیده می‌خواهند، تازه کمیته پیگیری تشکیل دهند.» حسین‌زاده با اشاره به اینکه برخورد با متخلفان را باید از خودمان شروع کنیم، گفت: «عامل بی‌طرفی در این موضوع خیلی مهم است و نه ما و نه جامعه نمی‌توانیم نتیجه کار این کمیته را مبنا قرار دهیم. اگر قرار است کاری انجام شود، باید از طرف مجلس کمیته‌ای برای تحقیق‌وتفحص تشکیل شود و اعضای هیات تحقیق‌وتفحص هم از همه طیف‌ها باشند، نه‌اینکه در داخل یک کمیسیون، کمیته‌ای تشکیل شود که همه آنها هم یک نوع تفکر دارند و بخواهند درباره موضوعی که درباره‌اش بی‌طرف نیستند، بررسی کنند.»
این نماینده در ادامه افزود: «چه اشکالی دارد که اگر می‌خواهیم تخلفی را پیگیری کنیم، ابتدا از خودمان شروع کنیم تا مردم به نتایجی که منتشر می‌کنیم بیشتر اعتماد کنند؟ آیا نباید هیات نظارت بر رفتار نمایندگان و کمیسیون اصل90 موضوع استفاده برخی از نمایندگان را مانند غیرنماینده‌ها بررسی می‌کرد؟ الان این کمیته اگر می‌خواهد کاری کند، چرا از خودمان شروع نمی‌کند؟»
کمیته جایگاه قانونی ندارد
در این بین حجت‌الله درویش‌پور، نماینده ایذه و باغملک و از اعضای کمیسیون آموزش مجلس نیز با اشاره به اینکه «کمیته موردنظر با هماهنگی قبلی یک طیف خاص و فقط از افراد نزدیک به یک تفکر انتخاب شده‌اند»، درباره اختیارات این کمیته گفت: «طبق قانون، اگر تحقیق‌وتفحصی به تصویب مجلس و انتخاب اعضای هیات تحقیق‌وتفحص به تایید مجلس برسد، نهاد مربوطه موظف است که با این هیات همکاری کند. اما این کمیته توسط اعضای یک کمیسیون انتخاب شده و قانونا نمی‌تواند دولت را ملزم به همکاری کند.
بنابراین، اصلا این افراد نمی‌توانند بدون موافقت دولت، اسناد را بررسی و گزارشی تهیه کنند.» در نهایت، آنچه که از سخنان نمایندگان مجلس به دست می‌آید، این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند که استیضاح‌کنندگان وزیر علوم در آغاز تعطیلات تابستانی مجلس که بیش از دو هفته به طول خواهد انجامید، برای رهایی از فشار افکار عمومی درباره ماجرای بورسیه‌ها و استیضاح وزیر، در اقدامی که بیش از جنبه‌های عملی، جنبه‌ای تبلیغی دارد، درصددند طی روزهای پس از استیضاح از گزند نقدهای موکلان خود در امان بمانند؛ گمانه‌ای که با توجه به فقدان جایگاه حقوقی این کمیته، چندان نیز دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد.
خبری مبنی بر تشکیل یک‌کمیته، برای پیگیری ماجرای بورسیه‌ها. اما ترکیب این کمیته که قاسم جعفری، خبر تشکیل آن را اعلام کرده، با واکنش‌های مختلفی همراه بود. چراکه پنج عضو این کمیته، بیش از آنکه پیگیر وضعیت بورسیه‌ها باشند، در ردیف استیضاح‌کنندگان «دانا» بودند؛ وزیری که خود، از پیگیران اصلی پرونده بورسیه‌های غیرقانونی بود و با رای «بهارستان» از جمع یاران «پاستور» خط خورد.
قاسم جعفری که در روز استیضاح وزیر علوم یکی از سخنرانان موافق استیضاح بود درباره ترکیب کمیته به «فارس» گفته بود: «پس از رای‌گیری از اعضای کمیسیون آموزش، سیدمحمود نبویان، عطا‌الله سلطانی‌صبور، علیرضا سلیمی، علی‌اصغر زارعی و بنده به‌عنوان اعضای کارگروه یا کمیته بررسی بورسیه‌های وزارت علوم انتخاب شدیم.»
نکته جالب‌توجه در این ترکیب، حضور سردار زارعی است، چهره‌ای که محور نطق او در روز استیضاح، تاکید بر عدم‌صحت اخبار مربوط به تخلف در اعطای بورسیه‌ها بود. همزمان با اعلام این خبر، خبرنگاران شاهد بحث طولانی جواد هروی، رییس کمیته آموزش عالی کمیسیون آموزش با زاهدی رییس این کمیسیون بودند.
مذاکراتی که درنهایت، نتیجه آن کناره‌گیری حجت‌الاسلام سلیمی از جمع اعضای کمیته و اضافه‌شدن اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان به این کمیته بود. جواد هروی دراین‌باره با اشاره به اقدام شایسته حجت‌الاسلام سلیمی در کناره‌گیری داوطلبانه از کمیته، به «شرق» گفت: «ما هم داوطلب حضور در این کمیته بودیم اما تصمیمی که کمیسیون گرفت این بود که این افراد موضوع را پیگیری کنند. البته من اصراری ندارم که در این کمیته باشم.
چون کاری که باید انجام می‌شد و تلاشی که باید می‌شد تا این مساله مطرح شود، انجام شده است. با این حال امروز (چهارشنبه) با صحبت‌هایی که انجام شد، آقای اختیاری هم به اعضای کمیته اضافه شد.» هروی همچنین با اشاره به پیگیری‌های دولت و گفت‌وگوهایی که مقامات دولتی نظیر وزیر محترم دادگستری داشته‌اند، گفت: «به عقیده من از این پس باید پیگیری‌ها از طریق قضایی صورت گیرد، مجلس تا الان باید پیگیر می‌شد که نتیجه کار ما و وزارت علوم، مطرح‌شدن قضیه بود. الان دیگر مشخص شده که تخلف صورت گرفته و دیگر نوبت به پیگیری قضایی رسیده است.»
تردید نسبت به عملکرد کمیته
در این‌باره کمال‌الدین پیرموذن، نماینده اردبیل نیز با تایید وجود مباحثی پیرامون تحقیق‌وتفحص از بورسیه‌ها گفت: «خوشبختانه آقای جهانگیری اعلام کرده که اگر 10وزیر هم عوض شود، دولت موضوع بورسیه‌ها را تا انتها پیگیری خواهد کرد و ازاین‌رو خیال ما راحت است که ماجرا رها نخواهد شد.» این نماینده حامی دولت در ادامه درباره ترکیب یک‌دست اعضای کمیته هم گفت: «ما دررابطه با رسیدگی به وضعیت بورسیه‌ها، حامی دولت هستیم چون اعضای این کمیته نشان داده‌اند که جناحی و سیاسی با موضوع برخورد می‌کنند.»
او همچنین با بیان اینکه نمایندگان از طریق «هروی» درجریان جزییات پرونده بورسیه‌ها قرار می‌گیرند، تصریح کرد: «البته برخی از آقایان ممکن است در این زمینه زیر سوال بروند، چراکه در دولت قبل با وجود اینکه در کمیسیون آموزش و تحقیقات حضور داشته‌اند، وارد نشدند و موضوع را مسکوت گذاشته بودند. اما حالا در استیضاح آقای فرجی‌دانا یکی از محورهای استیضاحشان این بود که چرا بورسیه‌ها متوقف شده است. درواقع برخی از اطرافیان این افراد از مزایای این ویژه‌خواری بهره‌مند شده‌اند و حالا هم نمی‌توانند با سوارشدن روی موج ایجادشده، جلو رسیدگی به موضوع را بگیرند.»
تخلف مشهود نیاز به کمیته بررسی ندارد
مسعود پزشکیان هم در گفت‌وگو یی درباره شکل‌گیری این کمیته گفت: «اگر ترکیب کمیته از همین افراد یعنی طیف کسانی که استیضاح را به پیش بردند و در اقدامی کاملا سیاسی وزیر علوم را زیر سوال بردند تشکیل شود، روندی غلط طی خواهد شد و در نتیجه گزارشی هم که از سوی این کمیته منتشر می‌شود، گزارش قابل اعتمادی نخواهد بود.»
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در ادامه گفت: «در این ماجرا رسانه‌ها هم مقصر هستند. چون باید خیلی زودتر از اینها، موضوع را به اطلاع افکار عمومی می‌رساندند. نه‌اینکه با یک عده آدم خاص مصاحبه کنند و آنها هم مدام بگویند هیچ خبری نیست و شهر امن و امان است.» پزشکیان در ادامه تاکید کرد: «در این ماجرا تخلفی اتفاق افتاده و الان اصل وقوع تخلف محرز است. بنابراین نه نیازی به تحقیق‌وتفحص هست و نه نیاز است کمیته‌ای برای پیگیری تشکیل شود. چون چیزی که با چشم می‌بینیم نیاز به تحقیق و بررسی ندارد، بلکه الان وقت برخورد با متخلفان است.»
اگر راست می‌گویند، از خود مجلس شروع کنند
عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده اصلاح‌طلب نقده و اشنویه هم با تاکید بر اینکه «مهم‌ترین مشکل ما شفاف‌نبودن مسایل است»، درباره کمیته‌ای که توسط کمیسیون آموزش تشکیل شده به «شرق» گفت: «سوال اول ما این است که چرا نمی‌گذارند دیگران هم در این کمیته باشند؟» او در ادامه افزود: «بحث دیگر این است که چرا مجلس نباید در این قضیه پیشقدم باشد؟
در این مساله که رانت علمی بوده و زیان آن از رانت‌های مالی به‌مراتب خطرناک‌تر است، چرا این دوستان تا الان سکوت کردند و حالا که دولت شروع کرده و به نتایجی رسیده می‌خواهند، تازه کمیته پیگیری تشکیل دهند.» حسین‌زاده با اشاره به اینکه برخورد با متخلفان را باید از خودمان شروع کنیم، گفت: «عامل بی‌طرفی در این موضوع خیلی مهم است و نه ما و نه جامعه نمی‌توانیم نتیجه کار این کمیته را مبنا قرار دهیم. اگر قرار است کاری انجام شود، باید از طرف مجلس کمیته‌ای برای تحقیق‌وتفحص تشکیل شود و اعضای هیات تحقیق‌وتفحص هم از همه طیف‌ها باشند، نه‌اینکه در داخل یک کمیسیون، کمیته‌ای تشکیل شود که همه آنها هم یک نوع تفکر دارند و بخواهند درباره موضوعی که درباره‌اش بی‌طرف نیستند، بررسی کنند.»
این نماینده در ادامه افزود: «چه اشکالی دارد که اگر می‌خواهیم تخلفی را پیگیری کنیم، ابتدا از خودمان شروع کنیم تا مردم به نتایجی که منتشر می‌کنیم بیشتر اعتماد کنند؟ آیا نباید هیات نظارت بر رفتار نمایندگان و کمیسیون اصل90 موضوع استفاده برخی از نمایندگان را مانند غیرنماینده‌ها بررسی می‌کرد؟ الان این کمیته اگر می‌خواهد کاری کند، چرا از خودمان شروع نمی‌کند؟»
کمیته جایگاه قانونی ندارد
در این بین حجت‌الله درویش‌پور، نماینده ایذه و باغملک و از اعضای کمیسیون آموزش مجلس نیز با اشاره به اینکه «کمیته موردنظر با هماهنگی قبلی یک طیف خاص و فقط از افراد نزدیک به یک تفکر انتخاب شده‌اند»، درباره اختیارات این کمیته گفت: «طبق قانون، اگر تحقیق‌وتفحصی به تصویب مجلس و انتخاب اعضای هیات تحقیق‌وتفحص به تایید مجلس برسد، نهاد مربوطه موظف است که با این هیات همکاری کند. اما این کمیته توسط اعضای یک کمیسیون انتخاب شده و قانونا نمی‌تواند دولت را ملزم به همکاری کند.
بنابراین، اصلا این افراد نمی‌توانند بدون موافقت دولت، اسناد را بررسی و گزارشی تهیه کنند.» در نهایت، آنچه که از سخنان نمایندگان مجلس به دست می‌آید، این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند که استیضاح‌کنندگان وزیر علوم در آغاز تعطیلات تابستانی مجلس که بیش از دو هفته به طول خواهد انجامید، برای رهایی از فشار افکار عمومی درباره ماجرای بورسیه‌ها و استیضاح وزیر، در اقدامی که بیش از جنبه‌های عملی، جنبه‌ای تبلیغی دارد، درصددند طی روزهای پس از استیضاح از گزند نقدهای موکلان خود در امان بمانند؛ گمانه‌ای که با توجه به فقدان جایگاه حقوقی این کمیته، چندان نیز دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد.
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
آخرین اخبار