کدام دارو ها به کلیه آسیب میزنند؟

اگرچه ممکن است چندان درباره وضعیت کلیه های خود فکر نکنید، اما این اندام ها نقش مهمی در سلامت انسان ایفا می کنند.

به گزارش صدای ایران از عصر ایران، پالایش و دفع مواد زائد، یکی از وظابف اصلی در بدن انسان است. روزانه مقدار قابل توجهی خون توسط کلیه های پالایش می شوند و این اندام های لوبیایی شکل از طریق تولید ادرار مایع اضافی و مواد زائد را از بدن دفع می کنند.

استفاده از داروها برای درمان بیماری های مختلف به جریانی رایج در جهان تبدیل شده است. و در شرایطی که داروها برای کمک به بدن برای مقابله با این شرایط طراحی شده اند، اما باید برای پالایش از کلیه ها عبور کنند.

اگر فکر می کنید کلیه ها در برابر اثرات داروهای مصرفی ایمن هستند باید در این زمینه تجدید نظر کنید زیرا حدود 20 درصد از موارد نارسایی کلیوی حاد (نفروتوکسیسیتی) به واسطه داروهای تجویزی شکل می گیرند.

برخی داروهای رایج می توانند بیشتر از آنچه فکر می کنید به کلیه ها آسیب وارد کنند که در ادامه با برخی از آنها بیشتر آشنا می شویم.

استاتین ها
دوزهای بالا از داروهایی که به نام استاتین ها شناخته می شوند، خطر آسیب کلیوی را افزایش می دهند. نتایج یک پژوهش نشان داد افرادی که در مقادیر نسبتا زیاد از این داروها استفاده می کنند، نسبت به شرایطی که به نام آسیب کلیوی حاد شناخته می شود 34 درصد آسیب پذیرتر هستند. هر ساله این بیماری موجب مرگ حدود 40 هزار نفر در آمریکا می شود. داروهای استاتین شامل رزوواستاتین، آتورواستاتین، و سیمواستاتین می شوند.

آنتی بیوتیک ها
سلول های لوله ای کلیه بازیگران مهمی در انجام عمل پالایش توسط کلیه ها هستند، که آنها را به طور خاص نسبت به اثرات سموم داروهایی که در معرض آنها قرار می گیرند، آسیب پذیر می کند. توبرامیسین، از دسته ای از آنتی بیوتیک ها به نام آمینوگلیکوزیدها می تواند موجب مسمومیت شدیدتر برای سلول های پالایش کننده شود.

داروهای ضد میکروب که به نام سولفونامیدها (ادرارآوردهای تیازید، استازولامید، سولفونیل‌اوره و برخی مهارکننده های COX-2)، می توانند تورم و التهاب کلیه ها به واسطه تشکیل کریستال هایی که در این اندام ها حل نمی شوند را افزایش دهند.

در صورت نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک ها، نسبت به چگونگی انجام ایمن این کار اطمینان حاصل کنید.

ادرارآورها
هیدروکلروتیازید و فوروزماید دو داروی پر استفاده هستند که به منظور کاهش تورم و فشار خون تجویز می شوند. متاسفانه، مصرف این داروها می تواند به کم آبی بدن منجر شود که تورم و التهاب در کلیه ها را افزایش می دهد.

ضد ویروس ها
آسیکلوویر، دارویی که در برای تبخال، زونا و آبله مرغان استفاده می شود، کریستال هایی را تولید می کند که کلیه ها قادر به پالایش آنها نیستند. این شرایط می تواند به انسداد در مسیر ادرار منجر شده و موجب آسیب دیدگی کلیه ها شود.

ضد التهاب ها
چه از داروهایی تجویزی و چه نمونه های بدون نسخه استفاده کنید، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و کتوپروفن موجب باریک شدن رگ های خونی منتهی به کلیه ها می شوند. زمانی که این شرایط رخ می دهد، جریان خون کاهش می یابد و بافت های کلیه هرچه بیشتر مستعد آسیب و مرگ می شوند.

مصرف داروهای ضد التهاب در دوزهای زیاد یا برای مدت زمان طولانی می تواند موجب بیماری مزمن کلیوی (نفریت مزمن بینابینی)، نارسایی کلیوی ناگهانی، و آسیب کلیوی پیشرونده شود.

ضد دردها
داروهای ضد درد مانند آسپرین و استامینوفن، از جمله داروهای بدون نسخه پر استفاده برای درمان درد و تب هستند. همانند داروهای ضد التهاب، استفاده بلند مدت از داروهای ضد درد نیز جریان خون به سمت کلیه ها را کاهش داده و می تواند در عملکرد این اندام ها اختلال ایجاد کند.

چگونه می توانیم از کلیه ها در برابر آسیب داروها محافظت کنیم؟
پژوهش ها نشان داده اند که بیشتر عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها به واسطه اشتباهات در تجویز، عدم نظارت بر دارو و اشتباهات در مصرف درست دارو رخ می دهند.

حتی داروهای بدون نسخه، مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که بی خطر به نظر می رسند، برخی جنبه های تاریک را نشان داده و به عنوان مثال با حمله قلبی پیوند خورده اند.

بهترین توصیه، مصرف این داروها در زمانی است که به واقع به آنها نیاز است. در صورت امکان درمان های طبیعی را انتخاب کرده و استفاده از داروها و مواجهه با عوارض جانبی و خطرات آنها را به حداقل برسانید.

مواد غذایی، ادویه ها و اقدامات محافظ سلامت می توانند به کاهش درد و التهاب در بدن کمک کنند.

زمانی که دارو مصرف می کنید، به میزان کافی مایعات (شش تا هشت لیوان آب در روز) مصرف کنید تا از کم آبی بدن پیشگیری شده و عمل پالایش توسط کلیه ها به خوبی صورت بگیرد.