آب سدهای تهران پاييز تمام می‌شوند!

اوضاع بحراني آب شرب در تهران در روزهاي اخير به جايي رسيده بود كه مسوولان اعلام كرده بودند تا 40 روز ديگر آب در تهران تمام مي‌شود و به‌طور پياپي از مردم خواستند در مصرف آب صرفه‌جويي كنند.

در بيلبوردهاي تبليغاتي شهر، زيرنويس‌هاي تلويزيون، ميان برنامه‌ها از جنس سيما و حتي صدا، همه از سوق دادن صرفه‌جويي تا 20 درصد نشان داشت، صرفه‌جويي‌اي كه در حال حاضر، به 5 درصد هم نمي‌رسد. مديرعامل آب منطقه‌يي استان تهران، در سخناني كه به نوعي گزارش ميزان منابع آب تهران محسوب مي‌شد، اعلام كرد اگر شهروندان تهراني، در ميزان مصرف خود صرفه‌جويي حداقل 20 درصدي نداشته باشند، آب سدهاي 5 گانه تهران تا نيمه پاييز بيشتر دوام نمي‌آورند. 

با توجه به ميزان مصرف آب تهراني‌ها كه يك ميليارد متر‌مكعب است، 20 درصدش همان 200 ميليون متر‌مكعبي مي‌شود كه بيشتر از كمبود آب ما است و اين يعني صد‌درصد جبران. اين در حالي است كه در حال حاضر صرفه‌جويي به 5 درصد هم نمي‌رسد.

خسرو ارتقايي، با تاكيد بر اين امر، كاهش بارندگي و افزايش دما در چند سال اخير را عواملي تاثيرگذار در روند خشكسالي دانست. او در اين خصوص گفت: «وضعيت آبي خوبي را به لحاظ بارندگي و دما در سال آبي كه در حال اتمام است، نداشتيم. كاهش 25 تا 30 درصدي بارندگي در دو سال گذشته به ميزان 100 ميليمتر باعث كاهش سطح روا ن آب‌ها شده، ازسوي ديگر، افزايش 2 تا 3 درجه‌يي دما در دو سال پياپي و بالا رفتن دماي بعضي ايستگاه‌ها تا 10 درجه و در مجموع استمرار افزايش دما در سه ماه اخير (دماي بالاي 37 درجه) عامل مهمي در استمرار خشكسالي بوده و هست.»

اما افزايش انشعاب در سال‌هاي اخير با توجه به افزايش جمعيت و افزايش بهداشت عمومي مردم، باعث افزايش ميزان مصرف تا 5 درصد بوده كه با مديريت مصرف آب و انشعاب اين افزايش به 2/2درصد كاهش يافت. ارتقايي با اشاره به افزايش ميزان دبي آب روز گذشته در مقايسه با همين روز در سال گذشته، گفت: «ميزان مصرف در يك شبانه‌روز در تهران، بيش از سه ميليون مترمكعب است، كه دبي آن 7/ 35 مترمكعب بر ثانيه است در حالي كه سال گذشته در همين روز دبي آب، 35 مترمكعب بوده است كه اين حاكي از افزايش 700هزار مترمكعبي مصرف در اين سطح است.»

به گفته اين مدير آب منطقه‌يي، 16 مترمكعب بر‌ثانيه آب از محل چاه‌ها و 20 مترمكعب بر ثانيه از محل سد، براي آب استان تامين مي‌شود. در اين ميان، بيش از 42 درصد از منابع آب زيرزميني براي آب شرب شهر مصرف مي‌شود، اين نشان از اين مي‌دهد كه بيش از آنچه بايد، از ميزان آب سدها به مدار آورده شده. سد لتيان، سدي كه تحت تاثير اين ميزان مصرف آب، به 17 ميليون متر مكعب رسيده بود كه با پمپاژ از سد لار، به سطح بالاتري رسيد و مانع از تخليه آن شد.

سد ماملو، سد پنجمي كه قرار است به واسطه اين بي‌آبي از مهرماه، وارد چرخه تامين آب شود، قدم ديگري است براي تامين آب تهران. اما پيش‌بيني‌هاي آب منطقه‌يي و آبفا حاكي از اين است كه سدهاي 5 گانه تهران، تا پايان شهريور، به كمتر از حد استاندارد سالانه خود مي‌رسد. سدهاي لتيان و اميركبير روي هم حدود 95 ميليون مترمكعب آب دارند، ميزان آب سد ماملو هم به 100 ميليون مي‌رسد، كه به اين معني نيست كه همه 95 ميليون متر مكعب قابل استفاده است، حداكثر مي‌توانيم 70 ميليون مترمكعب از ميزان آب را استفاده كنيم.

بقيه آب، جزو حقابه سد است كه به خاطر گونه قزل‌آلاي قرمزي كه در اين سد وجود دارد، همچنين به لحاظ كيفيت آب و ممانعت محيط زيست، از اين ميزان آب برداشت نمي‌شود. كمبود آب در سدها باعث شده متوليان آب استان سراغ حفر چاه بروند، ارتقايي در اين مورد مي‌گويد: «مجوز بيش از 80 حلقه چاه را به آب و فاضلاب استان داده‌ايم، 30 تا در شمال و شمال شرق كه تصفيه‌خانه 3 و 4 را دارد و دچار بحران جدي است. بقيه هم در غرب و جنوب غرب قرار است، حفر شوند. بالغ بر 30 تا 40 ميليون مترمكعب آب با اين چاه‌ها قابل تامين است.»

عددهاي ارائه شده در اين نشست، ‌خبر از خروج دو‌برابري آب از سدها نسبت به ورود آنها مي‌داد. سد اميركبير، با ورودي 7/3 متر بر ثانيه و خروجي7/8 نشان از اين ميزان دارد، ‌همچنين سد طالقان، با 2 متر بر ثانيه ورودي و 9 متر خروجي و سد لار با 7 متر بر ثانيه ورودي و 13متر خروجي اين دو برابري را تاييد مي‌كند. اما بارندگي‌هاي اطراف استان كه بيشتر به شكل برف است تا باران، نشان از اين دارد كه بارش و آبگيري در پاييز به كمترين ميزان خود مي‌رسد و از اواخر سال، سدها شروع به آبگيري مي‌كنند.

به گفته مديرعامل اين شركت، سه ماه سدها آبگيري مي‌كنند تا خرداد ماه و يك سال مصرف مي‌كنند. اگر بارندگي خوبي در بهار داشته باشيم، شايد بتواند كمبود را جبران كند و اگر نداشته باشيم، در پاييز روزهاي سختي را خواهيم داشت. در حال وارد شدن به سال سوم خشكسالي هستيم و اگر با همين پريود پيش برويم به مشكلات واقعي و اساسي برمي‌خوريم. سهم آب كشاورزي در كل كشور، همان 92 درصد است، در حالي كه اين سهم در استان تهران سهمي متفاوت است؛ 60 درصد، كه اين ميزان اگر سهم آب شرب كاهش يابد، كمتر هم خواهد شد. در شرايط نرمال 70 درصد آب سطحي و سدها، تامين‌كننده آب شربند. از اين مقدار نيمي از آن را سامانه شرقي و نيمي ديگر را سامانه غربي تامين مي‌كنند.