شمشیر بنسلمان بر گردن روحانیت عربستان
اتخاذ مواضع غیرهمسو با حاکمیت از سوی برخی روحانیون عربستان چیز جدیدی نیست، اما در دوره محمد بن سلمان، سیاست حکومت در برخورد با چنین روحانیونی تغییر اساسی کرد. یک کارمند سابق در وزارت کشور عربستان در گفتگو با روزنامه رأی الیوم تغییر این سیاست را یک شوک دانست.
زیرا به گفته او در گذشته، وقتی کسی با حکومت مخالفت میکرد فقط از "هویج" محروم میشد. بدین معنا که از مناصب و مزایای مادی محروم میشد. اما اکنون مخالفان نه فقط از هویچ محروم میشوند بلکه با "چماق" هم مواجه میشوند.
پس از کنار زدن شاهزادگان و سرمایهداران رقیب، روحانیون متنفذ سنیمذهب عربستان به هدف جدید ولیعهد سعودی تبدیل شدهاند. به گزارش فرارو، محمد بن سلمان، که بواسطه پادشاهی پدرش قدرت فوقالعادهای پیدا کرده، مصمم است که همه مخالفان و منتقدان را بدون توجه به جایگاه و نفوذشان از سر راه خود بردارد. او پس از کنار زدن دو ولیعهد و بازداشت تعداد زیادی از شاهزادگان، اکنون به سروقت روحانیون رفته است. یکی از بارزترین روحانیون عربستان که به خشم ولیعهد جوان گرفتار شده، شیخ سلمان العوده است که اکنون با ۳۷ عنوان اتهامی و حکم احتمالی اعدام مواجه است. دادستان کل عربستان، برای العوده و تعدادی از روحانیون بارز دیگر درخواست حکم اعدام کرده است. تقریبا یک سال پیش در سپتامبر ۲۰۱۷، شیخ العوده به همراه ۲۰ تن از مبلغان مذهبی بازداشت شد. اکنون پس از یک سال بازداشت، العوده و دیگر مبلغان معروف با خطر اعدام مواجه هستند.
پسر او، که دانشجوی دوره پستدکتری دانشگاه ییل آمریکاست، در توئیتر خود گفته شرایط بازداشت پدرش بسیار بد است و به طور سری محاکمه میشود. پس از یک سال بازداشت، شیخ العوده با خطر اعدام مواجه است. اکنون حدود ۱۰۰ تن، که عمدتا مبلغ معروف مذهبی هستند، در بازداشت به سر میبرند. تعداد بازداشتیها به قدری زیاد شده که برای اطلاعرسانی درباره آنان، در توئیتر حسابی به نام "معتقلی الرأی" (زندانیان عقیدتی) تاسیس شده است. بازداشتها حتی به شیخ صالح آل طالب، خطیب مسجد الحرام، و دکتر علی العمری، رئیس دانشگاه مکه مکرمه، هم رسیده است. دادستان کل عربستان برای العمری هم خواستار صدور حکم اعدام یا "قتل تعزیری" شده است. محمد بن سلمان از زمان قدرتگیری برنامهای را برای انجام اصلاحات در این کشور اعلام کرد.
در راستای این اصلاحات، بعد از دهها سال در عربستان سینماها دایر شد و خوانندگان عربی و غربی معروفی در این کشور کنسرت برگزار کردند. اما در کشوری که برای چند دهه سیاست محافظهکارانه مذهبی برقرار بوده، پیشبرد اصلاحات کار آسانی نیست. بن سلمان در واقع برای تحکیم پایههای قدرت خود میان جوانان عربستان، که بسیاری از آنها در دانشگاههای غربی تحصیل کردهاند، اقدامات اصلاحی را انجام داد. اما به هر حال این جوانان تنها بخشی از جامعه عربستان هستند. بخش دیگری نیز وجود دارد که تحت تاثیر مبلغان مذهبی هنوز طرفدار سیاستهای محافظهکارانه هستند. اینان کم هم نیستند. شاید به همین دلیل، مبلغان مذهبی در عربستان، حداقل در فضای مجازی، نوعی سلبریتی هستند. حسابهای مبلغان مذهبی در شبکههای اجتماعی میلیونها دنبالکننده دارند. ماهیت اتهاماتی که روحانیون بازداشتی به دلیل آنها بازداشت شدهاند، نشان میدهد که دلیل اصلی سختگیری بر این قشر، سیاسی است.
دلیل اکثر بازداشتها، نافرمانی از "ولیامر" و "همدردی با اخوان المسلمین" است. به عنوان نمونه، در جلسه محاکمه دکتر عبدالعزیز العبداللطیف، استاد الهیات دانشگاه الامام، معلوم شد که دادستان کل او را به چندین اتهام از جمله نافرمانی از، ولی امر و هواداری از اخوان المسلمین متهم کرده است. دادستان کل برای العمری مانند العوده خواستار حکم اعدام شده است. یکی از اتهامهای چندگانه شیخ العوده هم، هواداری از اخوان المسلیمن است. خانواده حاکم بر عربستان و نیز حکومت امارات، به شدت با این گروه که ریشه در مصر دارد، مخالف هستند. عربستان و امارات حتی اخوان المسلین را به عنوان یک گروه تروریستی تعیین کردهاند.
این مخالفت از زمان قدرتگیری اخوان المسلمین در دوره ریاستجمهوری محمد مرسی بر مصر تشدید شد. به طوری که دولتهای عربستان و امارات کمکهای شایانی به عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، کردند تا مرسی را کنار بزند. گفته میشود که العوده زمانی بازداشت که بین شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، و محمد بن سلمان، تماس تلفنی انجام شد و العوده پس از این تماس در توئیتی از خدواند خواسته بین دو طرف محبت ایجاد کند. با توجه به حمایت قطر از اخوان المسلمین، این توئیت به حمایت العوده از قطر و اخوان المسلمین تعبیر شده است. اتخاذ مواضع غیرهمسو با حاکمیت از سوی برخی روحانیون عربستان چیز جدیدی نیست، اما در دوره محمد بن سلمان، سیاست حکومت در برخورد با چنین روحانیونی تغییر اساسی کرد. یک کارمند سابق در وزارت کشور عربستان در گفتگو با روزنامه رأی الیوم تغییر این سیاست را یک شوک دانست.
زیرا به گفته او در گذشته، وقتی کسی با حکومت مخالفت میکرد فقط از "هویج" محروم میشد. بدین معنا که از مناصب و مزایای مادی محروم میشد. اما اکنون مخالفان نه فقط از هویچ محروم میشوند بلکه با "چماق" هم مواجه میشوند.