افشاگری ها از پشت پرده دریافت ارز دولتی

به گزارش صدای ایران روزنامه خراسان نوشت؛ یک هفته بعد از دستور رئیس جمهور و بعد از کش و قوس هایی، بالاخره بانک مرکزی فهرستی از دریافت کنندگان ارز 4200 تومانی منتشر کرد. فهرستی که اگرچه کامل نیست و بانک مرکزی هم این موضوع را صریحا اعلام کرده امااقدامی مثبت و آغازی بر شفافیت ارزی در روزهای پرهیاهوی بازارهاست. این فهرست البته نکات جالب و سوال برانگیزی هم داشت که امید می رود این شفاف سازی مقدمه ای برای رفع این مسائل باشد .روابط عمومی بانک مرکزی دیروز با اشاره به اجرای سیاست جدید ارزی از 21 فروردین فهرست کالاها را به تفکیک شرکت ها و افراد که طی این مدت ارز رسمی به نرخ 4200 تومان دریافت کرده‌اند ، منتشر کرد. فهرستی که البته حدود 2.5 میلیارد دلار واردات را در بر دارد در حالی که طبق آمارهای اعلام شده بیش از 12 میلیارد دلار ارز در این مدت – 21 فروردین تا اوایل تیر- تخصیص داده شده است. در این فهرست از 1482 شرکت نام برده شده است که برای واردات انواع کالا، از تایر، عدس و نخود تا لوازم خانگی و بخارشوی و برنج و روغن وجود دارد.

البته بانک مرکزی در ابتدای گزارش خود اعلام کرده است که «این گزارش به درخواست وزارت صنعت برای کالاهایی که از سوی آن وزارتخانه مشخص شده، تهیه شده است؛ بنابراین در برگیرنده تمام کالاهای تامینِ ارز شده توسط بانک مرکزی نیست. مقادیر قابل توجهی ارز به مسافران خارج از کشور، دانشجویان، بیماران و نیز خدمات ثبت سفارش شده اختصاص داده شده که در این جا به آن ها اشاره نشده است». بنابراین باید منتظر تکمیل این فهرست باشیم. در این باره، کریمی سخنگوی بانک مرکزی در گفت وگو با مهر تصریح کرد: بانک مرکزی کاملا آمادگی دارد تا در صورت ارسال هر گونه فهرست دیگری از سوی وزارت صنعت، میزان ارز تامین شده را با اسامی دریافت‌کنندگان منتشر کند.

اما به محض انتشار فهرست، رسانه ها و مردم نکات جالب و بعضا عجیبی از آن استخراج کردند. مثلا به گزارش تسنیم، مشاهده فهرست منتشر شده از سوی بانک مرکزی بیانگر آن است که تعدادی از شرکت های خودرویی با تعرفه دولتی ارز 4200 تومانی، برای واردات چای و چای ساز و قهوه ساز گرفته اند. شرکت رهروان خودرو پیشگامان نگین جنوب 134.242 یورو ارز دولتی گرفته و نام او در فهرست واردکنندگان چای قرار گرفته است. شرکت ماموت خودرو نیز 3461 یورو ارز دولتی گرفته و نام او در فهرست دریافت کنندگان ارز دولتی برای واردات چای ساز و قهوه ساز قرار گرفته است.

اما برخی دیگر به غیبت برخی اقلام بزرگ وارداتی از لیست انتقاد کردند. فهرست مذکور حاوی اطلاعات مربوط به تأمین ارز برای واردات قطعات به ویژه قطعات خودرو نیست. توجه به این نکته ضروری است که در سه‌ماهه ابتدایی امسال واردات قطعات خودرو در صدر فهرست کالاهای وارداتی کشور قرار داشته است. آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در دوماهه ابتدایی سال حدود 500 میلیون دلار قطعه خودرو وارد کشور شده است. 

اما واکنش ها و انتقادات از ناقص بودن فهرست به مردم و رسانه ها محدود نماند. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ناقص بودن فهرست ارزبگیران دولتی گفت: شخص رئیس جمهور روی انتشار لیست کامل تاکید کرده و نظر مجلس نیز همین است، بنابراین کمیسیون اقتصادی این موضوع را پیگیری می‌کند. به گزارش خانه ملت، پورابراهیمی، با بیان این که بانک مرکزی باید اطلاعات دریافت کنندگان ارز 4 هزار و 200 تومانی را به صورت کامل منتشر کند، تصریح کرد: شخص رئیس جمهور روی انتشار فهرست کامل تاکید کرده اند و نظر مجلس نیز همین است، بنابراین کمیسیون اقتصادی نیز این موضوع را پیگیری کند.

اما وجه دیگر انتقادها مربوط به کالاهایی بود که طی مدت اخیر گران شده اند اما در فهرست دریافت ارز 4200 تومانی هم قرار دارند. شرکت های مختلف واردکننده لوازم خانگی و واردکنندگان کره و برنج و گوشت قرمز که میزان قابل توجهی ارز دولتی دریافت کرده اند و بعضا افزایش قیمت هم داشته اند، در معرض این انتقادات قرار گرفتند.

با وجود همه انتقاداتی که مطرح شده است انتشار همین فهرست ناقص، نیزنکات مثبت بسیاری داشت که ایجاد شفافیت و مطالبه کمترین آن است. اگرچه انتظار می رفت که بعد از درخواست رئیس جمهور، بانک مرکزی و وزارت صنعت فهرست کامل تر و کم حرف و حدیث تری منتشر می کردند. در هر حال یکی دیگر از ویژگی های مثبت انتشار این فهرست، کشف انحصار بوده است. مثلا درباره واردکنندگان کالاهای اساسی شرکت روغن نباتی ماهیدشت کرمانشاه که متعلق به خانواده معروف مدلل است، 150 میلیون یورو برای واردات دانه سویا دریافت کرده است. دیروز وزیر جهاد کشاورزی به خاطر عدم رفع انحصار در واردات این اقلام، به ویژه مورد مدلل، در مجلس کارت زرد گرفت.