وضعیت کتابخانه ها در شهر کرج

امروزه سرانه مطالعه و وضعیت کتابخوانی به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع محسوب می‌شود؛ برای اینکه مردم یک محله، شهر و کشور کتابخوان بار بیایند عوامل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها چگونگی دسترسی آنان به کتابخانه‌های عمومی است.

به گزارش صدای البرز از ایسنا، کتابخانه‌های عمومی به لحاظ این‌که عناوین زیادی از کتاب‌های به روز را در خود جای داده‌اند همواره مورد استقبال و اقبال قشر فرهیخته قرار می‌گیرند و بخش عمده‌ای از نیازهای مخاطبان را مرتفع می‌کنند.

افراد با مراجعه به این کتابخانه‌ها و پرداخت حق عضویتی ناچیز می‌توانند به مدت یک سال، بدون پرداخت حتی یک ریال کتاب‌های به‌روز و مورد علاقه خود را به امانت گرفته و مطالعه کنند.

امروزه دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در اکثر کلانشهرها کار ساده‌ای است و افراد می‌توانند به راحتی به کتابخانه محله خود مراجعه و از خدمات آن بهره‌مند شوند. اما متأسفانه شهروندان کرجی هنوز با مشکل کمبود کتابخانه عمومی دست و پنجه نرم می‌کنند. شمار کتابخانه‌های عمومی کرج تناسبی با جمعیت ساکن در این کلان‌شهر ندارد و همین امر کتابخوانان واقعی را به درد سر انداخته است.

یکی از کتابدوستان کرجی با گلایه از پراکندگی نامناسب کتابخانه‌های عمومی این شهرستان می‌گوید: در پراکندگی کتابخانه‌های عمومی کرج عدالت رعایت نشده و در برخی مناطق شاهد وجود چند کتابخانه هستیم و در برخی مناطق حاشیه‌ای هم اصلا کتابخانه وجود ندارد.

رامین صفایی بیان می‌کند: با توجه به گران بودن کتاب، به نظر می‌رسد وجود کتابخانه‌های عمومی در نقاط مختلف شهر ضروری است تا اهل مطالعه بتوانند به راحتی به منابع مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند.

وی اظهار می‌کند: درست است که نحوه توزیع امکانات مختلف در کرج  به گونه‌ای است که بیشترین استفاده را قشر مرفه و متوسط به بالا می‌برند اما توقع بی جایی نیست که لااقل در بحث نیازهای فرهنگی مردم از جمله کتابخانه‌ها مسئولان  تبعیض کمتری  قائل شوند. بدون شک اگر افراد بیشتری به کتابخانه‌های عمومی مراجعه کنند،  شاهد اتفاقات خوبی در جامعه خواهیم بود که کاهش آسیب‌های اجتماعی و بزه بخشی از آنها است.

وی ادامه می‌دهد: توقع می‌رود همان طور که مسئولان برای اجرای پروژه‌های شهری و اقتصادی همچون ساخت پل، آسفالت خیابان و ... اعتبار تخصیص می‌دهند برای ایجاد زیر ساخت‌های فرهنگی نیز حساسیت به خرج داده و هزینه کنند؛ درست است که اغلب پروژه‌های فرهنگی بازدهی مالی برای آنها ندارند ولی با تحکیم شالوده ذهنی و روانی مردم زمینه توسعه همه جانبه شهر را فراهم می‌کنند.

صفایی توضیح می‌دهد: هزینه کردن برای ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی نه تنها پول هدر دادن نیست بلکه صرفه‌جویی همه جانبه محسوب می‌شود چون مردمی که کتاب می‌خوانند کمتر به سمت جرم می‌روند؛ خلاقیت بیشتری دارند و در کار  و زندگی شخصی هم عملکرد بهتری دارند.

رییس اداره کتابخانه‌های عمومی کرج می‌گوید: در حال حاضر 18 کتابخانه عمومی، 17 کتابخانه نهادی و یک کتابخانه سیار روستایی در کرج فعالیت دارند.

حسین ذکریاپور در ادامه به فعالیت چند کتابخانه مستقل در کرج اشاره کرده و توضیح می‌دهد: به جز کتابخانه‌های مذکور، چند کتابخانه مستقل نیز به کتابدوستان کرجی خدمات ارائه می‌دهند؛ به صورت قانونی کتابخانه‌های مستقل باید مجوز فعالیت خود را از اداره کل کتابخانه‌های استان دریافت کنند ولی تاکنون به جز یکی دو مورد درخواستی در این زمینه ارائه نشده است؛ اکثر کتابخانه های مستقل کرج بدون مجوز و غیر قانونی فعالیت دارند و همین باعث شده آمار دقیقی از تعداد آنها وجود نداشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: صاحبان کتابخانه‌های مستقل عموماً قرائت خانه‌های خود را به صورت ماهانه اجاره می‌دهند و همین سود مادی مناسبی برای آنها دارد؛ بدون شک این کار قانونی نیست و به نوعی سوء استفاده از فضای عمومی مطالعه محسوب می‌شود.

وی بیان می‌کند: نهاد کتابخانه‌های عمومی هیچ مسئولیتی در قبال کتابخانه‌های مستقل فاقد مجوز ندارد و در صورت بروز حوادث پاسخگو نخواهد بود به همین دلیل صاحبان این کتابخانه‌ها باید نسبت به دریافت مجوز قانونی اقدام کنند.

این مسئول با اشاره به فعالیت کتابخانه سیار روستایی در کرج ابراز می‌کند: این کتابخانه در مناطقی از کرج  مثل روستای احمدآباد، آسارا و پیش‌آهنگی که فاقد کتابخانه هستند فعالیت دارد.

ذکریاپور اظهار می‌کند: این کتابخانه در قالب یک کامیونت دارای شش هزار جلد کتاب است و به اعضای روستایی خود خدمات ارائه می‌کند؛ بیشتر کتاب‌های این کتابخانه مناسب سنین کودک و نوجوان است.

وی اظهار می‌کند: با توجه به فضای محدود این کامیونت، برخی از کتاب‌های مورد نظر اعضا در لیست عناوین این کتابخانه موجود نیست؛ در این شرایط اعضا می‌توانند کتاب مورد نظر خود را به کتابدار سفارش دهند تا ظرف مدت یک هفته آن را تهیه کند و به آنان تحویل دهد.

رییس اداره کتابخانه‌های عمومی کرج می‌گوید: تابلوی کتابخانه سیار با ذکر شماره تلفن کتابدار آن در روستاهای کرج  نصب شده و اعضا می‌توانند در روز و ساعت تعیین شده به کتابخانه مراجعه و کتاب‌های مورد نظر خود را امانت گرفته و کتاب‌های خوانده شده را تحویل دهند.

ذکریاپور توضیح می‌دهد: در روستاهای پرجمعیت کرج از طرح کتابخانه سیار استقبال شده و تاکنون 600 نفر در آن عضو شده‌اند.

این مسئول در ادامه با اشاره به وضعیت کتابخانه‌های مشارکتی کرج  خاطرنشان می‌کند: کتابخانه‌های مشارکتی توسط دستگاه‌ها یا ادارات مختلف ایجاد می‌شود ولی تامین منابع و نرم افزارهای مورد نیاز آنها، آموزش کتابداران، به عهده اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان است.

وی با گلایه از اینکه طی چند سال گذشته کتابخانه‌ای به کتابخانه‌های کرج اضافه نشده، اظهار می‌کند: علی رغم افزایش جمعیت این شهرستان، طی سال‌های اخیر به تعداد کتابخانه‌های فعال آن اضافه نشده است؛ این امر دلایل متعددی دارد که مهمترین آنها نبودن زمین مناسب و دیگری مسائل قانونی و حقوقی در این خصوص است.

وی اضافه می‌کند: متاسفانه شهرداری در واگذاری زمین برای احداث کتابخانه‌های جدید همکاری نمی‌کند و راه و شهرسازی نیز با این استدلال که نهاد کتابخانه‌ها ارگان عمومی غیر دولتی است؛ از دادن زمین رایگان به نهاد خودداری می‌کند.
نهاد کتابخانه‌های عمومی برای احداث کتابخانه‌های جدید هزینه نمی‌کند

وی ادامه می‌دهد: اگر بنا باشد راه و شهرسازی زمینی در ناکجا آباد به نهاد کتابخانه‌ها تحویل دهد و بعد پولش را کامل دریافت کند دیگر لزومی به رایزنی برای گرفتن زمین رایگان یا ارزان نیست و اداره کل کتابخانه‌ها می تواند با پرداخت پول در هر کجای کرج که می‌خواهد زمین بخرد. علاوه بر این کتابخانه‌سازی مسائل قانونی و حقوقی پیچیده‌ای دارد که پشت سر گذاشتن آنها کار آسانی نیست.

وی خاطرنشان می‌کند: در کنار موارد مذکور، نهاد کتابخانه ‎ های عمومی نیز طی چند سال اخیر تمرکز خود را روی تکمیل و اتمام پروژه‌های نیمه تمام گذاشته و به ساخت کتابخانه‌های جدید ورود نمی‌کند.

وی با تاکید بر ضرورت مشارکت خیرین در امر کتابخانه‌سازی توضیح می‌دهد: هر چند اغلب خیرین به دلیل وسعت پروژه‌های کتابخانه‌سازی از مشارکت در این خصوص هراس دارند ولی لازم نیست یک خیر از صفر تا صد یک کتابخانه را تمام کند و می‌تواند به مقدار وسع خود هزینه کند.

ذکریا پور در ادامه به سرانه فضای کتابخانه‌ای در کرج اشاره کرد و گفت: در حال حاضر برای هر نفر در کرج یک تا یک و نیم متر فضا کتابخانه‌ای وجود دارد که در حالت استاندارد باید هشت متر باشد.

وی می‌گوید: امید است با فرهنگسازی و حمایت مسئولان و خیرین بتوانیم طی سال‌های آینده به استانداردهای مشخص در این حوزه دست یابیم و بخشی از خلاء موجود در این زمینه را مرتفع کرده و زمینه دسترسی آسان  همه به کتابخانه های عمومی را فراهم کنیم.