در دیدار آینده اوپک تاریخ دوباره تکرار خواهد شد؟

به نظر می‌رسد نشست آینده اوپک در ۲۲ ژوئن پس از انتشار اخباری که از درخواست دولت آمریکا از عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت حکایت دارد، دیداری جنجالی خواهد بود.

به گزارش صدای ایران از ایسنا، هفته گذشته خبرهایی منتشر شد مبنی بر این‌که دولت آمریکا از عربستان سعودی درخواست کرده است تولید خود را برای کاهش فشار بر قیمت‌ها افزایش دهد، اما رویترز به دنبال آن گزارشی منتشر کرد که این خبر را داغ‌تر کرد. طبق گزارش رویترز، یک مقام رده‌ بالای دولت ترامپ یک روز پیش از این‌که ترامپ خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کند، از عربستان سعودی درخواست کرده بود برای پوشش اختلالات احتمالی عرضه از سوی ایران، نفت بیشتری را عرضه کند.

آخرین باری که دولت آمریکا اوپک را برای افزودن عرضه تحت فشار قرار داد، نیز موضوع مربوط به ایران بود. دولت اوباما پس از این‌که یک ائتلاف بین‌المللی شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران در سال ۲۰۱۲ اعمال کرد و باعث شد صادرات نفت ایران حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند، از این گروه خواسته بود با افزایش تولید، صادرات کمتر از سوی ایران را جبران کند.

در حالی که درخواست دولت ترامپ ممکن است اعضای اوپک به خصوص ایران را خشمگین کند، تمایل آشکار عربستان سعودی برای اجابت درخواست واشنگتن خشم اعضای اوپک را برانگیخته است. حسین کاظم‌پور اردبیلی نماینده ایران در اوپک در اظهاراتی به رویترز گفت: این غیرمعقول و متحیرکننده است که ببینیم دستوراتی از سوی واشنگتن به سعودی‌ها داده می‌شو تا اقدام کرده و صادرات کمتر ایران به دلیل تحریم‌های غیرقانونی آنها علیه ایران و ونزوئلا را جبران کنند. وی گفت: اوپک همین‌طور راحت به درخواست‌های واشنگتن گردن نخواهد نهاد. هیچ کس علیه دو تن از اعضای موسس این گروه اقدام نخواهد کرد. آمریکا آخرین بار که علیه ایران اقدام کرد قیمت نفت به ۱۴۰ دلار در هر بشکه صعود کرد.

در این بین، ونزوئلا نیز به اعضای اوپک نامه نوشته و از آنها همانند درخواست مشابهی که ایران اخیرا انجام داد، خواسته است تحریم‌های آمریکا را تقبیح کند. مانوئل کِودو، وزیر نفت ونزوئلا، در نامه‌ای که به ۱۳ کشور دیگر عضو اوپک ارسال کرد، گفت: اوپک باید در نشست ۲۲ ژوئن تشدید کم سابقه تحریم‌های آمریکا را بررسی کند. وزیر نفت ونزوئلا در این نامه نوشت‌: من خواستار همبستگی و حمایت اعضای اوپک هستم.

این اظهارات نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از این گروه در برابر هرگونه اقدام برای افزایش تولید صف‌آرایی کرده است. این امر می‌تواند زمینه را برای یک دیدار جنجالی در وین که دو هفته دیگر برگزار می‌شود، مهیا کند.

اوژن واینبرگ، تحلیلگر کومرس بانک به شبکه "سی ان بی سی" گفت: این ممکن است یکی از بدترین دیدارهای اوپک از سال ۲۰۱۱ باشد.

وی به دیدار معروف اوپک در سال ۲۰۱۱ اشاره داشت که به دلیل اختلافات شدید در نظرات بهم خورد زیرا عربستان سعودی خواستار افزایش تولید برای ملایم‌کردن روند رشد قیمت‌های نفت بود که سه رقمی شده بودند، اما این نظر سعودی‌ها با مخالفت سایر اعضای گروه روبه‌رو شد که حاضر به بالا بردن تولید نبودند.

علی النعیمی، وزیر نفت سابق عربستان سعودی در این باره گفت: این یکی از بدترین دیدارهایی بود که ما تاکنون داشتیم.

اگرچه دیدار بعدی اوپک دقیقا بهمین منوال نخواهد بود، اما اختلافات آن زمان منعکس‌کننده اختلاف نظرات فعلی است. عربستان سعودی که نگران آسیب دیدن رشد اقتصادی جهانی بوده و همچنین محتاط است که عرضه پرهزینه را تحریک نکند، خواهان بالارفتن میزان عرضه به بازار است.

اما از آنجا که همه اعضای اوپک در خارج از منطقه خلیج فارس قادر نیستند تولیدشان را افزایش دهند بنابراین جای تعجب نیست که آنها با تولید بالاتر مخالفت می‌کنند. تولید ونزوئلا به سرعت سقوط می‌کند و آنگولا نیز با افت تولید روبه‌رو است. به نظر می‌رسد لیبی و نیجریه به سقف تولید موقتی رسیده اند، در حالی که مشکلات امنیتی همواره به عنوان یک ریسک عرضه آنها را تهدید می‌کند. همچنین این کشورها در راستای توافق اوپک، محدودیت رسمی برای تولیدشان ندارند بنابراین دلیلی ندارد که از افزایش تولید سایر کشورها حمایت کنند. ایران نیز که با بازگشت مجدد تحریم‌های آمریکا مواجه است حتی اگر بخواهد بعید است تولیدش را افزایش دهد. مقامات عراق و الجزایر نیز طی هفته گذشته درباره احتمال تولید بالاتر اظهارنظر منفی داشتند.

در بخش تولیدکنندگان‌ غیراوپک، تولید مکزیک در هر حال رو به کاهش است، بنابراین توان پاسخگویی به تغییر در سیاست تولید را ندارد. در نهایت تنها کسانی که از تولید بالاتر سود خواهند برد عربستان سعودی و روسیه و تا حدودی کشورهایی مانند کویت و امارات متحده عربی هستند.

اما عربستان سعودی و روسیه احتمالا بدون این‌که با خطر قیام سایر اعضای گروه روبه‌رو شوند، نمی‌تواند به سادگی سهمیه تولید بیشتری به خود اختصاص دهند، بنابراین آنها احتمالا نیاز خواهند داشت سهمیه تولید بیشتری به همه اعطا کنند اما حتی تصمیم‌گیری درباره چنین فرمولی بسیار پرمناقشه خواهد بود. با این حال، این امر تا حدودی فرمالیته محسوب می‌شود زیرا اکثر اعضاء نمی‌توانند تولیدشان را افزایش دهند، بنابراین احتمالات معدودی برای نشست آینده اوپک وجود دارد.

نخست این‌که عربستان سعودی و روسیه باید این گروه را برای موافقت با افزایش تولید متقاعد کنند در حالی که همه ظاهرا اجازه دارند تولیدشان را اندکی افزایش دهند، این دو تولیدکننده بزرگ بزرگترین سهم را در افزایش تولید خواهند داشت. این امر مستلزم فداکاری اکثر گروه خواهد بود که قادر نیستند تولید خود را افزایش دهند و ناچارند قیمت‌های پایین‌تر نفت را هضم می‌کنند.

یک احتمال دیگر، شکست مذاکرات و اقدام عربستان سعودی و روسیه برای افزایش خودسرانه تولید است یا این‌که مذاکرات شکست بخورد و هیچ تغییری در تولید صورت نگیرد که ممکن است با ریسک افزایش بیشتر قیمت‌ها همراه شود، اما چنین موضوعی بعید به نظر می‌رسد.

نتیجه این نشست هرچه که باشد انتظار می‌رود نشست آینده اوپک یکی از پرمنازعه‌ترین دیدارهایی باشد که از مدت‌ها پیش تاکنون مشاهده شده است.