برخورد دوگانه صداوسیما در سانسور

سال ٩٧ برای رسانه ملی با حواشی بسیاری آغاز شد؛ اتفاقاتی که بخش عظیمی از آن به سانسور و ممیزی‌های معمول تلویزیون برمی‌گشت و به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی سروصدا کرد.

به گزارش صدای ایران روزنامه شرق نوشت؛ با اینکه تلویزیون از مدت‌ها قبل به فکر آنتن نوروزی‌اش بود و مجموعه‌های مناسبتی‌اش را برای این ایام سفارش داده بود، اما هنوز هم می‌توان جای خالی کیفیت در برنامه‌سازی و ساخت مجموعه‌ها را پاشنه‌آشیل تلویزیون دانست.اختصاص ساعاتی به ‌ویژه‌برنامه‌های تحویل سال شبکه‌ها، بار دیگر این نقد را متوجه تلویزیون کرد که الگوی همیشگی و تکراری برنامه‌سازی در این ایام برای مخاطب چندان جذابیتی ندارد و قطعا باید از ایده‌های بهتری برای ساعت‌های باقی‌مانده به تحویل سال استفاده کرد. در این میان مخاطبانی که هر سال منتظر پخش مجموعه «کلاه‌قرمزی» بودند، بار دیگر به تماشای این مجموعه نشستند و فارغ از حواشی‌ای که هرساله پیرامون این مجموعه وجود دارد، «کلاه‌قرمزی» بار دیگر توانست نظر تماشاچیان تلویزیون را جذب کند. مجموعه «پایتخت» هم با رویکردی تازه در روایت قصه‌اش، آنتن نوروزی شبکه یک سیما را به خود اختصاص داد.

مجموعه‌های «دیواربه‌دیوار»، «تعطیلات رویایی» و «هیئت‌مدیره» نیز هرکدام بخش‌هایی از آنتن تلویزیون در ایام نوروز را به خود اختصاص دادند.

فارغ از کیفیت مجموعه‌های تدارک‌دیده‌شده برای ایام نوروز، اعتراض سازندگان این مجموعه‌های تلویزیونی از نحوه نظارت و سانسور رسانه ملی به آثارشان، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. قطعا سهم بیشتر این نقد‌ها از سوی سازندگان سریال «پایتخت» مطرح شد. حذف صحنه‌های رقص در بازپخش قسمت سوم سریال و حذف سکانسی از مجموعه که رؤیاهای خانواده نقی معمولی پس از سقوط بالن در دریا را نشان می‌داد، از جمله این موارد است. احمد مهرانفر، بازیگر این مجموعه، با انتشار عکسی از صحنه سانسورشده سریال در اینستاگرام، در متنی اعتراضی نوشت: «تیغ سانسور پخش صداوسیما کم بود اوج هم اضافه شد. دمتون گرم، امشب خوب دست‌ به‌ دست هم دادین تا تماشاگران سریال رو فراری بدین. قصه تکراری همیشگی، خسته نباشی مدیریت، خسته نباشی دلاور، خسته نباشی قهرمان». علاوه‌بر اعتراض تند احمد مهرانفر، محسن تنابنده، طراح، سرپرست نویسندگان و بازیگر «پایتخت٥»، هم با انتشار متنی کوتاه در اینستاگرام، به سانسور این سریال واکنش نشان داد و نوشت: «آقا میزتون رو نمی‌گیرن، سانسور نکنید».

در کنار مجموعه‌هایی که تلویزیون برای پخش در نوروز تدارک دیده بود، بخشی از آثار سینمای ایران و جهان نیز در جدول پخش شبکه‌های مختلف سیما قرار گرفت، اما شاید نکته قابل‌توجه در این میان سانسور برخی از فیلم‌های سینمایی از جمله «ویلایی‌ها»، «برادرم خسرو»، «سارا و آیدا» و... در پخش تلویزیونی آنها بود؛ فیلم‌هایی که یک‌بار در سالن سینما و بعد در نسخه شبکه نمایش خانگی دیده شده‌اند و این‌بار با ممیزی بخش‌هایی از رسانه ملی پخش شدند، اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و در برنامه‌های ترکیبی تلویزیون ازجمله برنامه «دورهمی» نیز حواشی‌ای از این دست خبرساز شد. حذف بخش‌های مربوط به اجرای حمید عسگری، از خوانندگان پرطرفدار پاپ، در برنامه دورهمی منجر به واکنش این خواننده شد. او دراین‌باره نوشت: «قسمت اجرای موسیقی با حضور من در برنامه دورهمی با سانسور مسئولین همیشه در صحنه صداوسیما مواجه شد. همون‌قدر که شما از دلیلش اطلاع دارید، منم دارم».

رضا درستکار، سینمایی‌نویس، درباره عملکرد تلویزیون در نوروز و ممیزی‌هایی که حواشی بسیاری ایجاد کرد، گفت: «تصور می‌کنم تلویزیون دو تکه شده است؛ بخشی از آن کاملا سنتی رفتار می‌کند و عملکردش مثل سابق است و بخش دیگری از آن به‌روزتر شده ‌است».

 

او ادامه داد: «وقتی سریال «پایتخت» را از شبکه یک سیما تماشا می‌کنیم شاید باورش کمی سخت باشد که در این سریال می‌توان صدای خواننده‌ای ترک را شنید و در بازپخش همان سریال از شبکه‌ای دیگر سانسور اتفاق می‌افتد. این رفتار یعنی دو سلیقه یا دو روش بر تلویزیون حاکم است و به نظرم اشکال بزرگی برای صداوسیما محسوب می‌شود و خطرناک است».

این منتقد در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به اینکه نیاز است تا همگرایی عمومی در تلویزیون به وجود بیاید، گفت: «تمامی سانسورهایی که در تلویزیون شاهدش هستیم مبتنی‌بر سلیقه‌های نازل برخی از ممیزان است، چراکه آنها خودشان را متر و معیار می‌دانند و ریشه در واقعیت ندارد».

درستکار افزود: «به‌عنوان‌مثال در برنامه‌ای مثل دورهمی گاهی نازل‌ترین حرف‌ها پخش می‌شود و گاهی لحن هم لحن تحقیرآمیزی است و جالب است که چنین حرف‌هایی فقط مجوز پخش در این برنامه را دارد و این دوگانگی عجیبی در تلویزیون ماست. به گمان من نیاز است که صداوسیما بار دیگر اعتماد ازدست‌رفته مردم را برگرداند و امروز تنها با نگاه سازنده می‌توان این همگرایی را ایجاد کرد و بازگشت مجدد به تلویزیون را به وجود آورد».