روغن پالم مالزی چگونه در ایران پاگشا شد؟

در هفته‌ای که گذشت وزارت بهداشت، به صراحت از مصرف روغن «پالم» در ایران اعلام نگرانی کرد. دامنه این ابراز نگرانی به حدی بود که وزیر بهداشت از وجود روغن «پالم» در برخی صنایع لبنیاتی در کشور ابراز نگرانی کرد و به مردم هشدار داد که از مصرف شیر‌های پرچرب صرف نظر کنند. 

اما نکته مغفول‌مانده در این رابطه چگونگی واردات روغن «پالم» در کشور است. روغنی که سلامت مردم را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و در سال گذشته بیش از 500هزارتن وارد کشور شده است. روغنی که باوجود اسید‌های چرب مضراتش هم‌اکنون در تمامی روغن‌های سرخ‌کردنی در ایران، شیرینی‌پزی‌ها، شکلات‌سازی‌ها و لبنیات استفاده می‌شود.

مالزی به‌عنوان بزرگ‌ترین صادر‌کننده روغن «پالم» به ایران، سود‌های میلیاردی به جیب زده و بازرگانان ایرانی نیز برای ورود هرچه بیشتر روغن «پالم» به کشور برای مالزیایی‌ها فرش قرمز پهن کرده‌اند. دامنه این تجارت سودده به شکلی است که بازرگانان مالزی به همراه وزیر صنعت‌ومعدن و کشاورزی این کشور در اسفند ماه سال 1392 در همایش و نمایشگاه «تجارت روغن «پالم» (ایران – مالزی)» در سالن همایش‌های صداوسیما به میزبانی انجمن صنفی روغن نباتی ایران شرکت کردند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد نمایندگانی از وزارتخانه‌های بهداشت‌ودرمان، صنعت‌ومعدن و جهادکشاورزی نیز در این جلسه حضور داشتند‌ و بازرگانان مالزی علاوه‌بر معرفی محصولات خود حول محور روغن پالم، رایزنی‌هایی برای افزایش میزان صادرات روغن «پالم» به ایران انجام داده‌اند.

گواه این ادعا خبر و گزارش تصویری است که روی سایت «انجمن صنفی روغن نباتی ایران» قرار گرفته است. در خبر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی، به شماره خبر «3536» در تاریخ 03/ 12/ 1392 ضمن اعلام «حضور گسترده بازرگانان صنعت روغن نباتی در همایش و نمایشگاه بین‌المللی تجارت روغن «پالم» (ایران- مالزی)» آمده است: «این همایش به میزبانی انجمن روغن نباتی با مشارکت کشور مالزی و با حضور جمع کثیری از مسوولان، مدیران دو کشور و نیز وزیر صنعت‌وکشاورزی مالزی به‌همراه هیات تجاری شامل مدیران عامل شرکت‌های روغنی و مدیران انجمن‌های دولتی و خصوصی مرتبط با روغن و نیز سفیر مالزی برگزار شد.» 

همچنین در همایش بین‌المللی تجارت روغن «پالم» (ایران- مالزی) رییس انجمن صنفی روغن نباتی پشت تریبون می‌رود و می‌گوید: «برگزاری این همایش ملی آغاز یک همکاری مشترک بین فعالان بخش تولید روغن دو کشور ایران و مالزی است و می‌تواند موجب استحکام تجارت روغن بین دو کشور شود.» در این همایش همچنین «امرباگلاس اوگا» وزیر صنعت و کشاورزی با قدردانی از انجمن صنفی صنایع روغن‌ نباتی به منظور برگزاری این همایش، این رویداد را بستری برای آشنایی ایران با تنوع و گستردگی روغن‌های مالزی اعلام کرد.

ردپای بازرگانان مالزی برای افزایش میزان صادرات روغن «پالم» به ایران، در یکی از جلسات انجمن صنفی روغن نباتی نیز دیده می‌شود. بر اساس خبری به شماره 3566 که در تاریخ 11 /12/ 1392 روی سایت انجمن صنفی روغن نباتی قرار گرفته است، اعلام شده «سمینار مشترک فنی- تخصصی انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران و هیات «پالم» مالزی با حضور فعالان اقتصادی، متخصصان، پژوهشگران در محل انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران برگزار شد.» خبری با تیتر «مزیت‌های روغن «پالم» به زبان مالزیایی‌ها» که پر از اطلاعات نادرست درباره روغن «پالم» است و نکته بسیار تعجب‌برانگیز در این نشست این است که بازرگانان مالزی ادعا کرده‌اند «پالم» باعث کاهش بروز بیماری‌های قلبی می‌شود!» بر اساس این خبر مهندس محمد قبله، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران که ریاست جلسه را برعهده داشت، به صراحت اعلام کرده بود که: «مذاکره بر سر تجربیات فعالان صنعت روغن دو کشور و نیز ارایه تجربیات تجار مالزی در زمینه روغن پالم، می‌تواند به ایجاد بستری از فرصت‌ها در صنعت کمک کند.» او در این نشست تاکید کرده بود: «برگزاری نشست‌های تخصصی هدفمند با حضور تجار و بازرگانان دو کشور، زمینه مساعدی را برای معرفی و استفاده بهینه از روغن «پالم» در کشورمان فراهم می‌آورد.»

در ادامه این جلسه اما «فایرس هیدزیر»؛ مدیرمنطقه‌ای هیات بازرگانی «پالم» مالزی به ارایه تجربیات کشورش از به‌کارگیری روغن «پالم» و مزیت‌های آن پرداخت. فایرس با اشاره به اینکه مالزی دومین رتبه تولید و صادرات روغن «پالم» بعد از اندونزی را داراست، گفت: کشورهایی نظیر چین، اتحادیه اروپا، هند، پاکستان، آمریکا، ژاپن و ویتنام مصرف‌کنندگان اصلی روغن «پالم» هستند. وی با بیان اینکه از گیاه «پالم» روغن‌های زیادی تولید می‌شود، افزود: وجود باورهای غلط درخصوص روغن پالم، ایران را از استفاده از این روغن عقب نگه داشته است. این در حالی است که روغن «پالم» با روغن بادام‌زمینی قابل مقایسه است. نکته تعجب‌برانگیز دیگر، اطلاعات نادرستی است که مدیر منطقه‌ای «پالم» مالزی به تجار ایرانی داده است. به طوری‌که فایرس، در این جلسه جایگزینی روغن «پالم» در رژیم غذایی را باعث کاهش بروز بیماری‌های قلبی عنوان کرده و صراحتا گفته: «استفاده از «پالم» اولِیین‌ها هیچ تاثیر منفی‌ای بر سلامت انسان ندارد.»

نکته حایزاهمیت در تجارت مشترک بازرگانان مالزی و انجمن صنفی روغن نباتی، ادعای این انجمن مبنی بر حضور مسوولان دولتی در جلسه‌ای است که منجر به انعقاد تفاهمنامه با بازرگانان مالزی شده است. بر اساس خبری به شماره 3566 که در تاریخ 11 /12/ 1392 روی سایت انجمن صنفی روغن نباتی قرار گرفته است، آمده: «هیات تجاری صنعت روغن مالزی و جمع کثیری از فعالان اقتصادی بخش خصوصی ایران و نیز نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان غذا و دارو، موسسه استاندارد، انیستیتو تحقیقات صنایع غذایی کشور و وزارت جهاد کشاورزی از جمله میهمانان حاضر در جلسه بودند.» برای شفاف‌سازی این ادعا باید منتظر اعلام موضع دولتی‌ها باقی ماند.

دیگر مساله‌ای که تجارت «پالم» در ایران و سوددهی بالای آن را مشخص می‌کند، حضور ایران در کنگره بین‌المللی «پالم» در کشور مالزی در آبان‌ماه 1392 است. بررسی‌های «شرق» نشان می‌دهد کنگره بین‌المللی «پالم» با حضور هفت‌هزار شرکت‌کننده از بیش از 50 کشور جهان از جمله در مرکز همایش‌های بین‌المللی شهر کوالالامپور مالزی در آبان‌ماه سال 1392 برگزار شده و چگونگی تجارت این محصول استراتژیک مورد بحث و تبادل‌نظر دست‌اندرکاران تجارت جهانی قرار گرفته بود. بر اساس خبر شماره: 80910694 (3658539) خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، مهدی محمدزاده، قائم‌مقام گروه اقتصادی عرش از ایران در این کنگره بین‌المللی شرکت داشته و در دومین‌روز از این کنگره سخنرانی کرده است.

به نظر می‌رسد وزارت بهداشت پس از رسانه‌ای‌کردن مصرف روغن «پالم» در ایران، قصد دارد، کار روغن «پالم» را یکسره کند. روغنی که مضرات آن برای سلامت انسان بر کسی پوشیده نیست اما نکته حایز اهمیت این است که این روغن با توجه به مستندات اشاره‌شده در بالا، به تجارت سوددهی میان بازرگانان ایرانی و مالزیایی، تبدیل شده است. تجارتی که به نظر می‌رسد پای برخی ذی‌نفوذها نیز در میان است. شاید هشداردادن به مردم برای عدم استفاده از مواد غذایی موجود در بازار به‌دلیل استفاده از روغن پالم، راهگشا نباشد و به نظر می‌رسد، دولت با همکاری بین بخشی باید راه‌های ورود این روغن مضر برای سلامتی انسان را مسدود کند.