یادداشت علی جنتی به مناسبت روز خبرنگار
دیروز روز خبرنگار بود، روزی که به مناسبت شهادت محمود صارمی، همکار عزیزمان در خبرگزاری جمهوری اسلامی نامگذاری شده است. او مسئول دفتر خبرگزاری در مزار شریف بود که هفدهم مردادماه 1377به‌همراه دیپلمات‌های کنسولگری جمهوری اسلامی به دست تروریست‌های طالبان به شهادت رسید و به صف رهپویان قافله شهیدان اهل قلم پیوست. او نخستین کشته راه قلم و کشف حقیقت نبود و آخرین آن هم نخواهد بود.
جریان زنده اطلاعات با تکیه بر صداقت، صراحت و شجاعت خبرنگاران در شریان‌های حیاتی جامعه به گردش درمی‌آید و شناخت و آگاهی اهل زمان را افزون‌تر می‌کند. در این میان خبرنگاران، قاصدان امین و راویان صدیق اخبارند که بی‌قرار بر مدار رویدادها و حوادث می‌کاوند تا جان‌های تشنه دانستن سیراب شوند.
خبرنگاران و اصولاً رسانه‌ها بستر پیشرفت و تعالی دیگر بخش‌ها را فراهم می‌کنند. در دنیای امروز بدون حضور رسانه، فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عقیم خواهد بود. در حقیقت رسانه به عنوان رکن چهارم دموکراسی و خبرنگاران، عکاسان و تصویربرداران به عنوان مهم‌ترین رکن رسانه به هر کار و فعالیتی معنا می‌بخشند. هر چند پیشرفت سریع فناوری‌های ارتباطی، فضای رسانه‌ای را متحول کرده است اما همچنان نیروی انسانی خلاق و فعال مهم‌ترین رکن رسانه‌اند.
خبرنگاری، حرفه‌ای اثرگذار و ارزشمند و در عین حال بسیار دشوار است. دشواری این حرفه نه فقط از لحاظ فیزیکی بلکه خبرنگاران از نظر روحی نیز تحت فشار قرار می‌گیرند و گاه آزرده، مکدر و خسته می‌شوند. همیشه بی‌طرفی و صداقت یک خبرنگار به نفع او تمام نمی‌شود بلکه هرگاه خبرنگاری- در چارچوب قوانین و رسالت اطلاع‌رسانی خویش- انتقادی را مطرح یا برای کشف حقایق، مبارزه با فساد و دفاع از حقوق مردم تلاش می‌کند، ممکن است هزینه هم دربر داشته باشد.
در بسیاری از کشورها و بویژه در کشور‌های در حال توسعه این گونه است که اهل سیاست، آزادی رسانه‌ای و شفاف بودن در فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی را حریم خصوصی خویش می‌پندارند و از ترس اینکه شاید اسرارشان از پرده بیرون افتد، حضور و فعالیت آزادانه خبرنگاران را برنمی‌تابند و منزلت خبرنگار را با فشار، تطمیع و گاه تحدید و تهدید و بدتر از آن بازداشت و زندان خدشه‌دار می‌سازند.
بر اهل فضل و فرهنگ پوشیده نیست که اطلاع‌رسانی سریع، دقیق و شفاف با محدودیت منافات دارد. از این رو آزادی رسانه در اظهار و انتشار- البته در چارچوب قواعد عرفی و آیینی- کمترین حقوق اهل رسانه است که گاه رعایت نمی‌شود و آنان را آزرده‌خاطر می‌سازد.
مراجع متعدد نظارتی و تفسیرهای گوناگون از متن قانون، کار اهل رسانه را بسیار دشوار، گاه مختل و خطراتی برایشان ایجاد می‌کند. توقع آن است که اگر نظارتی صورت می‌گیرد، از مرجع مشخص و صاحب صلاحیت باشد و اگر قانون ایراد دارد، باید از طریق معمول آن برطرف شود.
تزلزل در ادامه فعالیت بسیاری از رسانه‌های مکتوب (ناشی از مسائل اقتصادی، سیاسی و قضایی)، ثبات شغلی، بیمه و حقوق و مزایای خبرنگاران را متزلزل می‌کند و آرامش‌شان را به هم می‌ریزد؛ این در حالی است که خبرنگار در برابر این دشواری‌های کمرشکن بی‌پناه است ومانند دیگر اصناف، انجمنی ندارد که بتواند مدافع و حامی‌اش باشد.
خبرنگار به عنوان یک انسان بی‌طرف با پایبندی به قواعد اخلاقی و حرفه‌ای، در پی کسب خبر، عکس، تصویر و انتشار آن است. وقتی خبرنگاری تحت فشار ارباب قدرت مجبور به خودسانسوری می‌شود یا در معرض تطمیع و تحدید قرار می‌گیرد، از چارچوب حرفه‌ای خویش خارج می‌شود و اطلاع‌رسانی، سیر منطقی صحت و شفافیت را از دست می‌دهد. نکته‌ای که آفت حوزه اطلاع‌رسانی است و باید خیلی مراقبت کرد.
آنچه مسلم است، خبرنگاران سختکوش و حرفه‌ای همواره با دشواری‌های فراوان روحی، جسمی و سختی کار روبه‌رو بوده‌اند. با این همه، جذابیت‌های حرفه‌ای این شغل، بسیاری از علاقه‌مندان را به خود جذب می‌کند تا با وجود همه محدودیت‌ها، جریان آزاد اطلاع‌رسانی مختل نشود و با دیگر بخش‌ها همراهی کند.
امیدوارم با سعه صدر و شکیبایی اهل سیاست و مدیران تصمیم‌ساز در برابر نقدهای رسانه‌ها و اعتقاد و اعتماد و همراهی دولت تدبیر و امید با اهالی رسانه، دشواری‌های حرفه‌ای این شغل شریف هر چه زودتر حل شود و فضایی مطلوب توأم با آرامش خیال برای خبرنگاران به وجود آید.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی دولت
گزارش خطا
آخرین اخبار