عراقچی: درباره مذاکرات آتی نظام تصمیم می گیرد
این مساله‌ای مربوط به آینده است، اما الان گفت‌وگو نکرده و نمی‌کنیم؛ اما اینکه نظام در هر مقطع به مصلحت خود چه تصمیمی می‌گیرد، اصلا مربوط به من نیست.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در یک برنامه تلویزیونی گفت: صحبت غیر رسمی ندارم و به عنوان معاون سیاسی وزارت خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده و به عنوان دیپلمات صحبت‌هایم در این برنامه کاملا رسمی است از این رو نمی‌توانم در برنامه‌ای مناظره‌گونه که یه طرف کارشناس و استاد دانشگاه است، حضور یابم.
به گزارش صدای ایران، سیدعباس عراقچی در سخنانی در برنامه «جهان‌آرا» در شبکه افق تلویزیون افزود: دیپلمات‌ها سرباز نظام هستند و نباید در مسائل داخلی وارد شوند و باید مأموریتشان را دقیق انجام دهند.
وی در پاسخ به مجری این برنامه که از وی به عنوان «پادشاه وزارت خارجه» نام برد گفت: من از این عبارت سر درنیاوردم اما تغییراتی در وزارت خارجه صورت گرفته است و قرار است وزارت خارجه چابک‌تر و تخصصی‌تر شود.
مجری برنامه جهان‌آرا در ادامه گفت: بسیاری توقع داشتند شما در یک برنامه متفاوت حضور داشته باشید و فکر می‌کنم این اولین بار است در یک برنامه تلویزیونی که مربوط به معاونت سیاسی نیست، شرکت می‌کنید. آقای عراقچی تنها مهمان برنامه هستند و شاید خودشان بخواهند توضیحی در این باره بدهند که چرا در یک برنامه مناظره‌گونه نباید شرکت کنند.
عراقچی در پاسخ گفت: برنامه «جهان‌آرا» شناخته شده است، چالشی است و بحث ما هم احتمالا همینطور می‌شود. شما خودتان مجری و منتقد هستید. در عین حال امیدوارم برنامه‌ای باتقوا داشته باشید؛ این جمله‌ای است که یکی از دوستان در موسسه شهید آوینی اینطور بیان کردند.
وی افزود: امیدوارم هدفمان در این برنامه روشنگری باشد و هدف مچگیری و پای‌گیری نباشد. توقع است سوالات دقیق باشد و فرصت کافی برای پاسخ به من بدهید و من هم پاسخ کامل به سوالاتتان بدهم و کسانی که به برنامه گوش می‌دهند نسبت به پاسخ‌ها منصفانه و صادقانه برخورد کنند.
یامین‌پور مجری برنامه در ادامه اظهار کرد: من صرفا مجری هستم، نه منتقد و برای من قابل پذیرش است که صحبت‌های شما در معادلات سیاسی و جهانی مورد توجه است و ما سعی داریم یک برنامه‌ای در چارچوب ارائه کنیم. در عین حال به نمایندگی از مردم سوالات موجود در افکار عمومی را صریح می‌پرسیم.
عراقچی نیز گفت: در یک مناظره دو طرف باید هم‌سنخ همدیگر باشند و اگر به عنوان یک دیپلمات جمهوری اسلامی در جایی صحبت می‌کنم موضع‌گیری‌ها و سخنانم از منظر رسمی است و امکان‌پذیر نیست که در کنار یک کارشناس یا استاد دانشگاه قرار گیرم که به راحتی می‌توانند خارج از محدودیت‌ها اظهارنظر داشته باشند. دیپلمات‌ها سربازهای کشور هستند و نمی‌توانند مواضع شخصی خود را بیان کنند و یا در مسائل داخلی وارد شوند.
در ادامه مجری طعنه‌ای به سخنان وزیر خارجه در شورای روابط خارجی آمریکا زد که عراقچی پاسخ داد: در یکی دو مورد خاص که احتمالا مدنظر شماست موضوع اینگونه نبوده است که منتقل شده، من خودم در آن جلسه بودم و آقای ظریف به این شکل مطلب را بیان نکرده‌اند. آقای ظریف ۴۰ سال است که در نظام کار می‌کنند و اتفاقا صحبت‌های ایشان درباره وجود دموکراسی در ایران بود و در دفاع از رئیس‌جمهوری قبلی کشورمان صحبت کردند. پسندیده نیست که یک جمله را از وسط حرفی بیرون بکشید و فقط به آن بخش بپردازید. من گواهی می‌دهم که صحبت‌های آقای ظریف اینگونه نبوده است.
معاون سیاسی وزیر خارجه در ادامه در پاسخ به این پرسش که توافق نهایی در وین چه تفاوتی با توافق ژنو داشت، گفت: در ژنو خط مشی‌ها و توافق اولیه مشخص شد و در دو سال بعد آنها به توافقی با همه جزئیات تبدیل شدند. در ژنو توافق اولیه صورت گرفت تا در چیزی که به سمت حاد شدن می‌رفت توقف ایجاد کنیم. در عین حال ما در ژنو گفتیم باید بدانیم در همینجا به کجا می‌خواهیم برویم و باید ته مذاکرات مشخص باشد که مثلا قرار است در پایان و در توافق نهایی به غنی‌سازی احترام گذاشته شود و غنی‌سازی یک روز هم متوقف نشود و فعالیت‌هایمان ادامه یابد.
مجری در ادامه پرسید: آیا لغو تحریم‌ها هدف اصلی ورود به مذاکرات نبود؟ آنچه در ژنو پذیرفتیم همان چیزی بود که در وین پذیرفته شد؟
عراقچی پاسخ داد: در رابطه با برنامه هسته‌ای، محدودیت‌ها و اقدامات اعتمادساز و رفع تحریم‌ها تصمیمات کلی در ژنو گرفته شد و در وین همین‌ها پیاده و عمل شد. البته اشکالی به سوال شما وجود دارد. اینکه مساله اصلی در مذاکرات را رفع تحریم‌ها گرفته‌اید در حالی که رفع تحریم‌ها یکی از خواسته‌های مهم بود. خواست اصلی در بحران هسته‌ای و مذاکرات رسیدن به شعار انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست، بود. اگر می‌خواستیم برای رفع تحریم‌ها فقط مذاکره کنیم اساسا چرا به دنبال تحریم رفتیم؟ ما دنبال تثبیت حق‌مان در داشتن انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای بودیم.
وی در پاسخ به اینکه ماجرای تبدیل شدن لغو تحریم‌ها به تعلیق تحریم‌ها چه بود؟ آیا این مساله یکی از تفاوت‌های توافق ژنو با توافق لوزان و وین است؟ گفت: اعتقاد ندارم که ما وارد مذاکره شدیم فقط برای رفع تحریم‌ها بلکه ما برای تثبیت حق‌مان رفتیم. اینکه جامعه بین‌الملل و شورای امنیت به این حق احترام بگذارند یک دستاورد بزرگ برجام است.
معاون وزیر امور خارجه در ادامه افزود: ما به جز تحریم‌هایی که مرتبط با موضوع هسته‌ای برداشته شد، تحریم‌های اولیه هم داشتیم که بعد از ماجرای گروگان‌گیری در سال ۵۸ علیه ایران وضع شد مبنی بر اینکه هیچ آمریکایی‌ای نباید به ایران سرویس، خدمات و کالا بدهد و بعد از موضوع هسته‌ای تحریم‌های ثانویه برقرار شد. ما در ژنو توافق کردیم همانطور که در لوزان و وین پیاده شد که تمام تحریم‌هایی که مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای وضع شده‌اند، برداشته شوند؛ شما یک مورد در این رابطه بگویید که وجود دارد و لغو نشده است. بنابراین هیچ عقب‌نشینی‌ای از توافق ژنو تا توافق وین نداشتیم.
عراقچی درباره تغییر موضوع لغو به تعلیق تحریم‌ها اظهار کرد: تمام خواسته ما این بود که تمام تحریم‌ها باید همراه با اقداماتی که ما انجام می‌دهیم لغو شود. اروپایی‌ها این کار را قبول کردند اما چون تحریم آمریکا شامل تحریم کنگره و دستورات اجرایی رئیس‌جمهور می‌شود، مساله متفاوت بود. بنابراین قرار شد تحریم‌های کنگره تعلیق یا اسقاط شود. آمریکایی‌ها گفتند اگر اصرار دارید که تحریم‌ها در کنگره لغو شود اساساً توافقی در کار نخواهد بود چراکه کنگره جمهوری‌خواه است و با توافق مخالف است. ما این مساله را به داخل منتقل کردیم و بحث شد و در نهایت نتیجه شد که تحریم‌های کنگره را رئیس‌جمهور آمریکا تعلیق کند و به این تعلیق هم ادامه دهد.
وی در رابطه با ضرورت تمدید تعلیق تحریم‌های کنگره هر سه ماه یکبار و وارد کردن شوک به جامعه سیاسی و اقتصادی ایران اظهار کرد: رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند به طور کلی قوانین کنگره را تعلیق کند یا لغو کند بلکه هر ۱۲۰ یا ۱۸۰ روز این تعلیق انجام می‌شود و در برجام هم این مساله آمده است که رئیس‌جمهور آمریکا متعهد شده که قوانین کنگره درباره ایران مرتبط با برجام را تعلیق کند و اگر نکند نقض برجام است، کاری که تا الان انجام شده است و مشکلی در این مساله وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، عراقچی در پاسخ به اینکه آمریکا در چه جاهایی برجام را نقض کرده است، گفت: آنچه ما به عنوان نقض تعهدات آمریکا می‌دانیم و نسبت به آنها اعتراض کرده‌ایم مربوط به پاراگراف‌های ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام است. آمریکا متعهد شده مثل سایر طرف‌ها برجام را با حسن‌نیت اجرا کند. متاسفانه ترامپ از وقتی روی کار آمده شروع به تخریب این فضای سازنده کرده است. البته در دوره اوباما هم بود اما به این شدت نبود. قانون ویزا را در دوره اوباما کنگره تصویب کرد به شکلی که اتباع آمریکایی می‌خواستند برای تجارت به ایران بیایند و حتی برای گردشگری با مشکل مواجه می‌شدند. البته این نقض برجام نبود اما حتما با حسن‌نیت مورد اشاره در برجام همخوانی نداشت.
وی تاکید کرد: تصویب قانون ویزا نقض فاحش برجام نبود و نقض بند ۲۶ و ۲۸ از این باب بود که فضای کار اقتصادی را برای برخی اتباع کشورها مختل می‌کرد.
عراقچی با اشاره به وجود دو مقوله عدم اجرای برجام و عدم اجرای برجسته یا نقض فاحش در برجام گفت: با هر نقضی از سوی طرف‌ها باعث نمی‌شود که برجام از بین برود. در این رابطه ما اعتراض کردیم و آنها این قانون را اصلاح کردند و قرار شد این قانون نسبت به افرادی که کار اقتصادی می‌کنند مستثنا شود.
وی در پاسخ به اینکه وقتی هر ۱۲۰ روز رئیس‌جمهور آمریکا به ایران شوک وارد می‌کند و عملا جامعه اقتصادی دنیا را از کار کردن با ایران می‌ترساند چه باید کرد، گفت: ما در دو سال گذشته بیش از ۸۰ میلیارد دلار خطوط اعتباری داشته ایم که ۲۹ میلیارد دلار آن تاکنون امضا شده است و ۱۲ میلیارد دلار از این مبلغ اجرایی شده که البته این غیر از قرارداد توتال است. آقای ترامپ از وقتی آمده در این مساله تاکید دارد که برجام را می‌خواهد پاره کند و یا تمدید نمی‌کند و فضای سردرگمی را ایجاد کرده است، در عین حال ما مقابله خود را کرده‌ایم و به اعتراض خود ادامه می‌دهیم و حتما این رویکرد به نوعی تخریب فضای سازنده در برجام است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره موارد دیگر نقض برجام از سوی آمریکا اظهار کرد: در برخی موارد تکالیفی داشتند که با تاخیر انجام دادند مثلا در صدور مجوزهای خرید هواپیما تاخیر داشتند.
وی در پاسخ به اینکه ظاهرا در بحث ارائه قطعات و خدمات برای هواپیماهای کارکرده همراهی نکرده‌اند، گفت: سفارشاتی که برای خرید هواپیما داشته ایم طبق روال خود در حال انجام است و در بحث هواپیما اینطور نیست که ما سفارش دهیم و سریع آماده شود حداقل دو سال طول می‌کشد و موعد تحویل اکثر سفارشات ۲۰۱۸ است. اینکه هواپیماهای ما در بخش ارائه قطعات و خدمات مشکلاتی دارند مربوط به برجام نیست. برجام مشکل مجوزها را حل کرده است. تا جایی که می‌دانم تعدادی از موتورهای هواپیماها اورهال شده و یا به خارج رفته و تعمیر شده است. برخی مشکلات در این زمینه در حوزه اعتبارات و مسائل مالی دخیل است و ربطی به برجام ندارد.
عراقچی در پاسخ به اینکه ظاهرا در فروش ایرباس به ایران باید موردی مجوز داده شود، گفت: تعهد آمریکا در برجام به همین شکل موردی است و امر تازه یا ویژه‌ای نیست. مجوز فروش هواپیما به ایران در چارچوب تحریم‌های اولیه آمریکا مستثنا شده است و مربوط به تحریم‌های هسته‌ای نیست. ما در بحث فروش هواپیما به ایران، صادرات مواد غذایی و فرش به آمریکا و یا اجازه فعالیت به شعب غیرآمریکایی شرکت‌های آمریکایی با ایران مستثنا شده‌ایم.
معاون وزیر خارجه در ادامه در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه فکر می‌کنید خط قرمز ما برای اجرای گام به گام به درستی انجام شد؟ اظهار کرد: کارهایی که آنها باید انجام می‌دادند در یک روز انجام می‌شد اما اقدامات ما چند ماه طول می‌کشید. بحث ما این بود که چه کسی اول کارها را انجام دهد و در نتیجه این شد که باید اقدامات متناظر انجام شود و در نهایت آنها ابتدا تحریم‌ها را لغو کردند اما تاریخ اجرای اقدامات را بعد از اقدامات ما گذاشتند. بنابراین می‌توانم بگویم آنها در لغو تحریم‌ها کوتاهی نکردند.
وی ادامه داد: البته آمریکایی‌ها از زمان اجرای برجام بازی درآوردند. با سختگیری در اوفک در دوره اوباما و حالا هم که ترامپ دائم می‌گوید می‌خواهد آن را از بین ببرد و سعی دارد کاری کند که ما از مزایای برجام کامل برخوردار نشویم.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که فکر نمی‌کنید ما خیلی سریع در راکتور اراک بتن ریختیم، با تاکید بر اینکه می خواهم در این رابطه توضیحات دقیقی ارائه کنم چراکه تاکنون چند بار مطالبی در این رابطه بیان شده و پاسخ به خوبی داده نشده است، گفت: اول، راکتور آب سنگین اراک راکتوری تحقیقاتی بود نه قدرت و آسان‌ترین و سریع‌ترین راه رسیدن به بمب هسته‌ای از طریق پولوتونیوم بود. کسانی که به سلاح هسته‌ای در دهه‌های اخیر دست پیدا کرده اند مثل کره‌شمالی، پاکستان و حتی رژیم اسرائیل از طریق راکتور آب سنگین اقدام کرده‌اند و این برای کشورها مایع نگرانی جدی بود. این در حالی است که ما براساس برنامه‌های راهبردی‌مان برنامه‌ای برای ساخت بمب نداریم اما آنها می‌گفتند اراک باید جمع شود. این در حالی بود که خط قرمز ما که رهبری تعیین کرده بودند این بود که اراک باید آب سنگین باقی بماند.
وی ادامه داد: آمریکا و اروپا ماه‌ها تلاش کردند که ما را قانع کنند اراک را جمع کنیم و پیشنهاد دادند یک راکتور پیشرفته آب سنگین و مدرن برایتان می‌سازیم و حتی ۱۳۰ میلیون دلار هم که هزینه آن است، می‌پردازیم ولی ما قبول نکردیم. دوباره پیشنهاد دادند اراک ترکیبی از راکتور آب سبک و آب سنگین شود اما متخصصان ما بعد از مطالعه گفتند که آب سنگین از این طراحی بیرون نمی‌آید و در مقابل ما متخصصان ما پیشنهاد یک طراحی را دادند که میزان آب سنگینش پایین می‌اید اما ماهیتش تغییر نمی‌کند که آمریکایی‌ها گفتند شما بلد نیستید اما ما طراحی کردیم و در چندین جلسه بحث کردند و بالاخره اعتراف کردند که این طراحی قابل قبول است و من آن جلسه را یادم نمی‌رود که چقدر غرورانگیز بود.
معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: جان کری در نهایت در جلسه‌ای قبول کردند در لوزان که آب سنگین به کارش ادامه دهد با طراحی ایرانی‌ها. بعد گفتند قلب قدیم چه می‌شود؟ باید از بین برود. اما سازمان انرژی اتمی پیشنهاد کرد که قلب از بین نبریم بلکه در سوراخ‌هایی که میله سوخت در آن می رود بتن بریزیم که آمریکایی‌ها قبول کردند. این در حالی بود که در توافق ژنو آمریکایی‌ها اعلام کردند که دستورالعمل داریم که اسم آب سنگین هم نیاوریم. متاسفانه هر چند ما در مذاکرات و تحقق خواستمان در رابطه با آب سنگین موفق بودیم اما در جنگ رسانه‌ای به آمریکایی‌ها باختیم و آقای کری در مصاحبه‌ای اعلام کردند، هرچند قبول کردیم که آب سنگین باشد اما قرار شد در آن بتن ریخته شود.
وی در رابطه با بازگشت‌پذیری راکتور اراک با وجود بتن‌ریزی در قلب قدیمی گفت: چنانچه بخواهیم به عقب بازگردیم چهار پنج سال طول می‌کشد تا مجدداً راکتور را با طراحی قبلی داشته باشیم. در دو سال گذشته قراردادی با سازنده راکتور قبلی بسته شده است تا قلب جدید ساخته شود و این شرکت تمام طراحی های اولیه را انجام داده، با چینی ها قرارداد بسته شده، طراحی اولیه تایید و در جزئیات کار ادامه دارد، همینطور طراحی سوخت و مطالعات آن در حال انجام است و قرارداد جداگانه دارد. علاوه بر اینها قرارداد تجهیزات راکتور جدید در حال مطالعه است.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه چرا در قلب قدیمی بتن ریختیم، آیا امکان نداشت این قلب در جایی توسط آژانس پلمب شود؟ با تاکید بر اینکه اقدامات ما همگی برگشت‌پذیر است، گفت: توانایی و تکنولوژی ساخت راکتور اراک در کشور وجود دارد اما طبق برجام با همراهی پنج بعلاوه یک و چین و آمریکا انجام می‌شود.
عراقچی در رابطه با اینکه با بتن ریختن در راکتور قدیمی عملا برگ‌های برنده در دستمان را از بین بردیم، گفت: اینکه منظور شما از برگ‌های برنده رفتن به سمت بمب هسته‌ای است، بگذارید آنها خیال کنند که این را از دست ما گرفته‌اند چراکه دکترین‌های دفاعی ما ثابت می‌کند که به این سمت حرکت نخواهیم کرد. تمام دستاورد آنها در برجام این است که ایران را یک سال از دستیابی به سلاح هسته‌ای عقب رانده‌اند و یا ۱۰ سال این روند را کند کرده‌اند. این نگاه آمریکایی‌ها است.
وی در ادامه درخصوص قانون آیسا گفت: این قانون بعد از آنکه توسط کنگره تمدید شد از سوی رئیس‌جمهور تعلیق شد. البته ما نسبت به این قانون شکایت کردیم اما در عمل اجرای این قانون تاثیری بر ما نمی‌گذارد از این رو از نظر ما نقض فاحش نبود البته در این رابطه هیات نظارت بر برجام تصمیم گرفتند و نظرشان را اعلام کردند.
عراقچی در پاسخ به اینکه رئیس‌جمهور آمریکا نگاهش به برجام چیست، با اشاره به عباراتی که ترامپ درباره توافق هسته‌ای تاکنون به کار برده است، درباره احتمال خروج آمریکا از برجام گفت: در صورت نقض برجام به نظر ما چه نهاد یا کشوری می‌تواند بر این مساله نظارت داشته باشد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شورای امنیت و....
وی در پاسخ به اینکه چرا آژانس بر اجرای تعهدات از سوی آمریکا نظارت نداشته باشد؟ اظهار کرد: آژانس یک نهاد فنی هسته‌ای است و نمی‌تواند بر اجرای تعهدات آمریکا که بعضاً در حوزه لغو تحریم‌ها، مسائل بانکی و... است، نظارت داشته باشد. این بحث‌ها همه در زمان مذاکرات انجام شد و نتیجه‌اش این شد که به هیچ کجا نمی‌توانیم مراجعه کنیم جز خودمان و اختیار نهایی برای تصمیم‌گیری طبق بند ۳۶ برجام به عهده خودمان است. به عبارتی ناظر و مجری در صورتی که آنها به تعهداتشان عمل نکنند، خودمان هستیم.
وی ادامه داد: مکانیزم‌ها برای شکایت و اعتراض در صورت نقض تعهدات برای ما و نیز طرف مقابل دیده شده است.
عراقچی گفت: جایی نیست که آمریکا را بتوانیم در آن چارچوب مورد مواخذه قرار دهیم بنابراین در روند مذاکرات قرار شد در این بخش متکی به خودمان باشیم.
وی در رابطه با موارد نقض تعهدات از سوی آمریکا تاکنون گفت: خیلی از این موارد اصلاح شده، خیلی‌ها با تاخیر انجام شده است، برخی موارد هنوز مشکل دارند از جمله فضای نامطلوبی که برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و مالی برای کار با ایران ایجاد کرده‌اند.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه اگر شکایت ما به کمیسیون مشترک برجام به جایی نرسد چکار می‌کنیم؟ گفت: آنچه روشن است تا وقتی از برجام نفع می‌بریم در برجام هستیم و موارد نقض را از کانال خود پیگیری می‌کنیم. در مقابل آمریکایی‌ها می‌گویند ایران با برجام و بعد از آن قوی‌تر شده است و در منطقه رفتارش تهاجمی‌تر شده، این نگاهی است که آنها دارند و معتقدند که برجام عامل این رفتار ایران است. آنها معتقدند ایران هر کاری که دلش می‌خواهد در منطقه می‌کند. در سوریه، یمن، عراق و کردستان و یا حس توانایی دفاعی و موشکی اش و نیز فروش نفت، دریافت پول‌هایش آزاد است. ما تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار نفت فروخته‌ایم که ۳۷ میلیارد دلار آن در حساب بانک مرکزی واریز شده است.
عراقچی در پاسخ به پرسش که درآمد نفت واقعا به حساب‌هایمان واریز می شود یا پول‌هایمان به کشور باز می‌گردد، گفت: پول به حساب‌های بانک مرکزی می‌آید که این درآمد برخی صرف باز کردن ال‌سی می‌شود، برخی هم خرید کالا با آنها انجام می‌شود و هرچقدر نیاز باشد اسکناس به کشور برمی‌گردد.
وی با اشاره به حادثه سانچی با بیان اینکه غرق شدن این کشتی یک تراژدی بود، خاطرنشان کرد: این کشتی تمام بیمه‌های بین‌المللی را که در زمان تحریم هیچ‌کدام را نداشت، داشت. این کشتی تا یک میلیارد دلار پرداخت خسارت می‌تواند داشته باشد. ما در زمان تحریم بیمه کیش داشتیم و این بیمه بسیار ضعیف بود و کشورهای خارجی آن را راه نمی‌دادند البته خدا رو شکر در زمان تحریم حادثه نداشتیم اما اکنون به خاطر حادثه سانچی یک دلار به کشور خسارت وارد نشده است.
وی در رابطه با اینکه چرا این نفتکش با پرچم پاناما حرکت می‌کرد، گفت: تقریبا تمام کشورها از پرچم کشور پاناما یا دومینیکن به خاطر مزایایش استفاده می‌کنند، اتفاقا در زمان تحریم استفاده از این امکان را به ما نمی‌دادند اما الان این امکان را داریم.
معاون وزیر خارجه در ادامه گفت: همانطور که رهبری به این مساله اشاره کردند ایران تاکنون این قدر مقتدر نبوده است و ترامپ سعی دارد جلوی این مساله را بگیرد و دوباره تحریم بگذارد اما برجام مانع آن است. از نظر آنها برجام ما را ۱۰ سال از رسیدن به بمب اتم عقب انداخته است و ۱۰ سال هم یک چشم برهم زدن در تاریخ است. این را نتانیاهو هم گفت. هشت سال دیگر همه این محدودیت‌ها برداشته می‌شود و از ترامپ برجام با این ویژگی برای آمریکا خسارت محض است. یکی از نقاط ضعف برجام از دید ترامپ این است که چرا بحث موشکی در برجام نیست.
عراقچی در پاسخ به اینکه منصفانه نیست که همه اقتدار و قدرت ایران در منطقه را ناشی از برجام می‌دانید، گفت: عرض من را اشتباه فهمیدید. از دید آمریکا ایران مقتدرتر شده البته حتما در اقتدار ایران رشادت‌های سربازان ما و مسائل دیگر از جمله توان دفاعی‌مان موثر است اما اینکه چقدر برجام در این روند نقش داشته، موضوعی است که من و شما احتمالا در آن کمی اختلاف‌نظر داریم اما حتما تایید می کنید که آنها سعی دارند تحریم نفتی را دوباره برگردانند اما به خاطر برجام نمی‌توانند و اینکه برجام مانع فشار بر ایران شده است.
وی در پاسخ به اینکه در بحث کشتیرانی متاسفانه انگلیسی‌ها تمامی فرصت‌ها را در این حوزه گرفته‌اند، گفت: این دیگر مربوط به سیاست کشور است. برجام تحریم‌ها را برداشته است اما اینکه چرا شرکت بیمه کیش توانایی بیمه‌ای ندارد و شرکت‌های خارجی دیگر دارند موضوعی کارشناسی و فنی است.
عراقچی در بحث بازگشت پول به ایران و برخی اخبار مبنی بر اینکه ایران نمی‌تواند درآمد خود حاصل از فروش نفت را به کشور برگرداند و مجبور است تهاتر کند، گفت: این مساله را از مسئولان بانک مرکزی بهتر است بپرسید اما پول‌های ما بلوکه نیست و هیچ قراردادی با کشوری نداریم که به واسطه آن نتوانیم پولمان را به کشور بازگردانیم.
وی با بیان اینکه اصل تهاتر از اصول اقتصاد مقاومتی است که سعی دارد نقش دلار را حذف کند، تصریح کرد: ممکن است ما در ازای کالایی و یا یک خرید تخصصی پول دریافت نکنیم این دیگر به سیاست های کشور برمی‌گردد اما ما نفتمان را می‌فروشیم و پولش را هم می‌گیریم اینکه این درآمد در حساب‌هایمان به چه شکل خرج شود مربوط به برجام نیست و یا ربطی به بازنگشتن دلار به کشور ندارد.
عراقچی ادامه داد: ممکن است با کشوری مثلا مثل هند قرار بگذاریم که از محل درآمدمان کالایی را به روپیه خریداری کنیم اما این به معنای آن نیست که ما مجبوریم حتما در ازای پول نفتمان از آن کشور کالا خریداری کنیم. بلکه توافقی در چارچوب روابط دوجانبه است.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه ترامپ را چطور می‌توانیم کنترل کنیم؟ گفت: ما از برجام نفع می‌بریم و قوانینی مثل آیسا و کاتسا در عمل هنوز تفاوتی ایجاد نکرده‌اند. این دو قانون یک دلار از فروش نفت ما و بیمه‌های ما را کم نکرده است. ما ناظر به برجام هستیم و تصمیم می‌گیریم تا کجا منافعمان تامین می‌شود یا نمی‌شود و یا کی از آن خارج شویم. این اختیار جمهوری اسلامی است و این اختیار را در برجام دست هیچ‌کس نداده ایم بلکه دست خودمان است.
وی در پاسخ به این پرسش که وزیر نفت گفته است برای وصول و انتقال پول هایمان از کره جنوبی و چین مشکل داریم؟ گفت: مشکلات بانکی ما چند قسم است، ما در حوزه انرژی و حمل و نقل در چارچوب برجام مشکلی نداریم اما در حوزه بانکی و مالی هنوز وضعیت عادی نشده است. تحریم های اولیه آمریکا اجازه دسترسی ما را به دلار نمی دهد و متاسفانه در دنیا سیستم مالی غالب دلار است و خیلی کشورها از جمله کره جنوبی با این سیستم کار می کنند، دسته دیگر مشکلات بیرون از برجام ناشب از قوانین مربوط به پولشویی است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه تصریح کرد: آرزوی ترامپ این است که ایران خودش از برجام خارج شود و هزینه پاره کردن برجام را بدهد.
عراقچی همچنین گفت: الان یکسال است که ترامپ می خواهد برجام را پاذه کن و از بین ببرد اما نمی تواند. هزینه پاره کردن برجام این است که باید قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز همراه با برجام پاره کند و اتفاقا این قطعنامه برای این بود که رییس جمهور آمریکا به راحتی نتواند از برجام خارج شود. از این رو ترامپ الان نی داند که خروج از برجام هزینه بردار است.
وی افزود: ترامپ سعی کرد از طریق اروپایی ها، کنگره و مجددا اروپا وارد شود اما در این کار ناتوان بود.
عراقچی درباره مواضع اروپایی ها در قبال برجام و مقاومت در برابر ترامپ با بیان اینکه اروپایی ها تا الان مواضعشان خوب بوده است گفت: اینکه در آینده چه تصمیمی می گیرند مشخص نیست.
وی با تامید بر اینکه بین مواضع اروپایی ها و آمریکا باید تفاوت قایل شویم اظهار کرد: اروپا در بحث حقوق بشر، تروریسم، برنامه موشکی و هسته ای اختلاف نظر با ما دارند و در برجام تنها موضوع هسته ای حل شد. اروپایی ها نسبت به برنامه موشکی ما مساله دارند به ویژه اگر برد موشک های ما قاره پیما شود تهدید امنیتی اروپا هم می شود.
عراقچی گفت: موضع ما قاطع و روشن است که برجام نه مذاکره مجدد می شود و نه الحاقیه ای به آن اضافه می شود و نه به هیچ موضوع دیگری ربط دارد.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که برای مکمل برجام گفت وگویی نمی کنید؟ گفت: گفت‌وگو نخواهیم کرد. این مساله‌ای مربوط به آینده است، اما الان گفت‌وگو نکرده و نمی‌کنیم؛ اما اینکه نظام در هر مقطع به مصلحت خود چه تصمیمی می‌گیرد، اصلا مربوط به من نیست. بنابراین موضع ما روشن و منطقی است که درباره برجام هیچ مذاکره مجددی نداریم. درباره مکمل برجام و ارتباط دادن به مسائل موشکی یا منطقه‌ای هم هیچ بحثی نداریم.
وی گفت: اروپایی ها تا الان این تفکیک را رعایت کردند اما نگرانی هایی با ایران دارند که در جای خود معتقدند باید بحث شود که تا الان هم ما د این موارد صحبت نکردیم و ما امیدواریم اروپایی ها در این موضع خود بمانند.
معاون سیاسی وزیر خارجه درباره اصلاح برجام و هماهنگی ها میان اروپا و آمریکا با اشاره به متحد بودن آمریکا و اروپا به لحاظ راهبردی و در عین حال اختلافاتی که با یکدیگر دارند تصریح کرد: اینکه ما چقدر قادریم در اختلاف نظر آمریکا و اروپا بر سر برجام اروپا را به همراه چین و روسیه را در سمت خود نگهداریم یک بحث دیپلماسی است. ترامپ در یک سال گذشته خیلی منزوی شد، موضوع موشکی ایران و آشوب های ایران را به شورای امنیت برد اما در نهایت منزوی شد.
وی در پاسخ به این پرسش که سه ماه آینده چه می‌شود؟ گفت: ترامپ دفعه قبل هم گفت که بار آخر است و اگر از برجام خارج شود، برجامی دیگر د کار نخواهد بود و برای همه سناریوها امادکی داریم. چند سناریو داریم و در هیات نظارت هم بحث شده است. حتی اگر ترامپ باقی بماند در برجام اما بخواهد به این رفتارش ادامه دهد که بعید است بعد از این چهارماه دیگر کسی به فضاسازی او وقعی بگذارد.
عراقچی درباره هزینه‌های ترامپ به خاطر خروج یک‌جانبه‌اش از برجام گفت: هزینه‌هایی که ما پرداخت کردیم کلیدی و حیاتی نیست و برگشت پذیر است و اگر ترامپ و دیگران می دانستند از برجام خارج شود هزینه ای پرداخت نمی کرد خارج می شد. آنها می دانند که برجام نقش مهمی در منطقه غرب اسیا دارد و یک بحران جدید به پیچیدگی بحران هسته ای به آن اضافه شود حتما منطقه امن تری نخواهد بود. برجام یکی از بحران های منطقه را مدیریت کرد و اگر نباشد می تواند به بحران های پیچیده ختم شود به ویژه برای اروپایی ها که امنیتشان به امنیت غرب آسیا گره خورده است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پایان تاکید کرد: بحث برجام را ملی نگاه کنید و جناحی و سیاسی نیست و در آن بحث عزت ملی است. سیاست آمریکا مگر غنی سازی صفر نبود و بعد از برجام شش قطعنامه فصل هفتمی ملغی شد بدون اینکه یک ساعت اجرا شده باشد و باید به این موارد از منظر عزت ملی نگاه کرد.
به گزارش صدای ایران، سیدعباس عراقچی در سخنانی در برنامه «جهان‌آرا» در شبکه افق تلویزیون افزود: دیپلمات‌ها سرباز نظام هستند و نباید در مسائل داخلی وارد شوند و باید مأموریتشان را دقیق انجام دهند.
وی در پاسخ به مجری این برنامه که از وی به عنوان «پادشاه وزارت خارجه» نام برد گفت: من از این عبارت سر درنیاوردم اما تغییراتی در وزارت خارجه صورت گرفته است و قرار است وزارت خارجه چابک‌تر و تخصصی‌تر شود.
مجری برنامه جهان‌آرا در ادامه گفت: بسیاری توقع داشتند شما در یک برنامه متفاوت حضور داشته باشید و فکر می‌کنم این اولین بار است در یک برنامه تلویزیونی که مربوط به معاونت سیاسی نیست، شرکت می‌کنید. آقای عراقچی تنها مهمان برنامه هستند و شاید خودشان بخواهند توضیحی در این باره بدهند که چرا در یک برنامه مناظره‌گونه نباید شرکت کنند.
عراقچی در پاسخ گفت: برنامه «جهان‌آرا» شناخته شده است، چالشی است و بحث ما هم احتمالا همینطور می‌شود. شما خودتان مجری و منتقد هستید. در عین حال امیدوارم برنامه‌ای باتقوا داشته باشید؛ این جمله‌ای است که یکی از دوستان در موسسه شهید آوینی اینطور بیان کردند.
وی افزود: امیدوارم هدفمان در این برنامه روشنگری باشد و هدف مچگیری و پای‌گیری نباشد. توقع است سوالات دقیق باشد و فرصت کافی برای پاسخ به من بدهید و من هم پاسخ کامل به سوالاتتان بدهم و کسانی که به برنامه گوش می‌دهند نسبت به پاسخ‌ها منصفانه و صادقانه برخورد کنند.
یامین‌پور مجری برنامه در ادامه اظهار کرد: من صرفا مجری هستم، نه منتقد و برای من قابل پذیرش است که صحبت‌های شما در معادلات سیاسی و جهانی مورد توجه است و ما سعی داریم یک برنامه‌ای در چارچوب ارائه کنیم. در عین حال به نمایندگی از مردم سوالات موجود در افکار عمومی را صریح می‌پرسیم.
عراقچی نیز گفت: در یک مناظره دو طرف باید هم‌سنخ همدیگر باشند و اگر به عنوان یک دیپلمات جمهوری اسلامی در جایی صحبت می‌کنم موضع‌گیری‌ها و سخنانم از منظر رسمی است و امکان‌پذیر نیست که در کنار یک کارشناس یا استاد دانشگاه قرار گیرم که به راحتی می‌توانند خارج از محدودیت‌ها اظهارنظر داشته باشند. دیپلمات‌ها سربازهای کشور هستند و نمی‌توانند مواضع شخصی خود را بیان کنند و یا در مسائل داخلی وارد شوند.
در ادامه مجری طعنه‌ای به سخنان وزیر خارجه در شورای روابط خارجی آمریکا زد که عراقچی پاسخ داد: در یکی دو مورد خاص که احتمالا مدنظر شماست موضوع اینگونه نبوده است که منتقل شده، من خودم در آن جلسه بودم و آقای ظریف به این شکل مطلب را بیان نکرده‌اند. آقای ظریف ۴۰ سال است که در نظام کار می‌کنند و اتفاقا صحبت‌های ایشان درباره وجود دموکراسی در ایران بود و در دفاع از رئیس‌جمهوری قبلی کشورمان صحبت کردند. پسندیده نیست که یک جمله را از وسط حرفی بیرون بکشید و فقط به آن بخش بپردازید. من گواهی می‌دهم که صحبت‌های آقای ظریف اینگونه نبوده است.
معاون سیاسی وزیر خارجه در ادامه در پاسخ به این پرسش که توافق نهایی در وین چه تفاوتی با توافق ژنو داشت، گفت: در ژنو خط مشی‌ها و توافق اولیه مشخص شد و در دو سال بعد آنها به توافقی با همه جزئیات تبدیل شدند. در ژنو توافق اولیه صورت گرفت تا در چیزی که به سمت حاد شدن می‌رفت توقف ایجاد کنیم. در عین حال ما در ژنو گفتیم باید بدانیم در همینجا به کجا می‌خواهیم برویم و باید ته مذاکرات مشخص باشد که مثلا قرار است در پایان و در توافق نهایی به غنی‌سازی احترام گذاشته شود و غنی‌سازی یک روز هم متوقف نشود و فعالیت‌هایمان ادامه یابد.
مجری در ادامه پرسید: آیا لغو تحریم‌ها هدف اصلی ورود به مذاکرات نبود؟ آنچه در ژنو پذیرفتیم همان چیزی بود که در وین پذیرفته شد؟
عراقچی پاسخ داد: در رابطه با برنامه هسته‌ای، محدودیت‌ها و اقدامات اعتمادساز و رفع تحریم‌ها تصمیمات کلی در ژنو گرفته شد و در وین همین‌ها پیاده و عمل شد. البته اشکالی به سوال شما وجود دارد. اینکه مساله اصلی در مذاکرات را رفع تحریم‌ها گرفته‌اید در حالی که رفع تحریم‌ها یکی از خواسته‌های مهم بود. خواست اصلی در بحران هسته‌ای و مذاکرات رسیدن به شعار انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست، بود. اگر می‌خواستیم برای رفع تحریم‌ها فقط مذاکره کنیم اساسا چرا به دنبال تحریم رفتیم؟ ما دنبال تثبیت حق‌مان در داشتن انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای بودیم.
وی در پاسخ به اینکه ماجرای تبدیل شدن لغو تحریم‌ها به تعلیق تحریم‌ها چه بود؟ آیا این مساله یکی از تفاوت‌های توافق ژنو با توافق لوزان و وین است؟ گفت: اعتقاد ندارم که ما وارد مذاکره شدیم فقط برای رفع تحریم‌ها بلکه ما برای تثبیت حق‌مان رفتیم. اینکه جامعه بین‌الملل و شورای امنیت به این حق احترام بگذارند یک دستاورد بزرگ برجام است.
معاون وزیر امور خارجه در ادامه افزود: ما به جز تحریم‌هایی که مرتبط با موضوع هسته‌ای برداشته شد، تحریم‌های اولیه هم داشتیم که بعد از ماجرای گروگان‌گیری در سال ۵۸ علیه ایران وضع شد مبنی بر اینکه هیچ آمریکایی‌ای نباید به ایران سرویس، خدمات و کالا بدهد و بعد از موضوع هسته‌ای تحریم‌های ثانویه برقرار شد. ما در ژنو توافق کردیم همانطور که در لوزان و وین پیاده شد که تمام تحریم‌هایی که مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای وضع شده‌اند، برداشته شوند؛ شما یک مورد در این رابطه بگویید که وجود دارد و لغو نشده است. بنابراین هیچ عقب‌نشینی‌ای از توافق ژنو تا توافق وین نداشتیم.
عراقچی درباره تغییر موضوع لغو به تعلیق تحریم‌ها اظهار کرد: تمام خواسته ما این بود که تمام تحریم‌ها باید همراه با اقداماتی که ما انجام می‌دهیم لغو شود. اروپایی‌ها این کار را قبول کردند اما چون تحریم آمریکا شامل تحریم کنگره و دستورات اجرایی رئیس‌جمهور می‌شود، مساله متفاوت بود. بنابراین قرار شد تحریم‌های کنگره تعلیق یا اسقاط شود. آمریکایی‌ها گفتند اگر اصرار دارید که تحریم‌ها در کنگره لغو شود اساساً توافقی در کار نخواهد بود چراکه کنگره جمهوری‌خواه است و با توافق مخالف است. ما این مساله را به داخل منتقل کردیم و بحث شد و در نهایت نتیجه شد که تحریم‌های کنگره را رئیس‌جمهور آمریکا تعلیق کند و به این تعلیق هم ادامه دهد.
وی در رابطه با ضرورت تمدید تعلیق تحریم‌های کنگره هر سه ماه یکبار و وارد کردن شوک به جامعه سیاسی و اقتصادی ایران اظهار کرد: رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند به طور کلی قوانین کنگره را تعلیق کند یا لغو کند بلکه هر ۱۲۰ یا ۱۸۰ روز این تعلیق انجام می‌شود و در برجام هم این مساله آمده است که رئیس‌جمهور آمریکا متعهد شده که قوانین کنگره درباره ایران مرتبط با برجام را تعلیق کند و اگر نکند نقض برجام است، کاری که تا الان انجام شده است و مشکلی در این مساله وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، عراقچی در پاسخ به اینکه آمریکا در چه جاهایی برجام را نقض کرده است، گفت: آنچه ما به عنوان نقض تعهدات آمریکا می‌دانیم و نسبت به آنها اعتراض کرده‌ایم مربوط به پاراگراف‌های ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام است. آمریکا متعهد شده مثل سایر طرف‌ها برجام را با حسن‌نیت اجرا کند. متاسفانه ترامپ از وقتی روی کار آمده شروع به تخریب این فضای سازنده کرده است. البته در دوره اوباما هم بود اما به این شدت نبود. قانون ویزا را در دوره اوباما کنگره تصویب کرد به شکلی که اتباع آمریکایی می‌خواستند برای تجارت به ایران بیایند و حتی برای گردشگری با مشکل مواجه می‌شدند. البته این نقض برجام نبود اما حتما با حسن‌نیت مورد اشاره در برجام همخوانی نداشت.
وی تاکید کرد: تصویب قانون ویزا نقض فاحش برجام نبود و نقض بند ۲۶ و ۲۸ از این باب بود که فضای کار اقتصادی را برای برخی اتباع کشورها مختل می‌کرد.
عراقچی با اشاره به وجود دو مقوله عدم اجرای برجام و عدم اجرای برجسته یا نقض فاحش در برجام گفت: با هر نقضی از سوی طرف‌ها باعث نمی‌شود که برجام از بین برود. در این رابطه ما اعتراض کردیم و آنها این قانون را اصلاح کردند و قرار شد این قانون نسبت به افرادی که کار اقتصادی می‌کنند مستثنا شود.
وی در پاسخ به اینکه وقتی هر ۱۲۰ روز رئیس‌جمهور آمریکا به ایران شوک وارد می‌کند و عملا جامعه اقتصادی دنیا را از کار کردن با ایران می‌ترساند چه باید کرد، گفت: ما در دو سال گذشته بیش از ۸۰ میلیارد دلار خطوط اعتباری داشته ایم که ۲۹ میلیارد دلار آن تاکنون امضا شده است و ۱۲ میلیارد دلار از این مبلغ اجرایی شده که البته این غیر از قرارداد توتال است. آقای ترامپ از وقتی آمده در این مساله تاکید دارد که برجام را می‌خواهد پاره کند و یا تمدید نمی‌کند و فضای سردرگمی را ایجاد کرده است، در عین حال ما مقابله خود را کرده‌ایم و به اعتراض خود ادامه می‌دهیم و حتما این رویکرد به نوعی تخریب فضای سازنده در برجام است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره موارد دیگر نقض برجام از سوی آمریکا اظهار کرد: در برخی موارد تکالیفی داشتند که با تاخیر انجام دادند مثلا در صدور مجوزهای خرید هواپیما تاخیر داشتند.
وی در پاسخ به اینکه ظاهرا در بحث ارائه قطعات و خدمات برای هواپیماهای کارکرده همراهی نکرده‌اند، گفت: سفارشاتی که برای خرید هواپیما داشته ایم طبق روال خود در حال انجام است و در بحث هواپیما اینطور نیست که ما سفارش دهیم و سریع آماده شود حداقل دو سال طول می‌کشد و موعد تحویل اکثر سفارشات ۲۰۱۸ است. اینکه هواپیماهای ما در بخش ارائه قطعات و خدمات مشکلاتی دارند مربوط به برجام نیست. برجام مشکل مجوزها را حل کرده است. تا جایی که می‌دانم تعدادی از موتورهای هواپیماها اورهال شده و یا به خارج رفته و تعمیر شده است. برخی مشکلات در این زمینه در حوزه اعتبارات و مسائل مالی دخیل است و ربطی به برجام ندارد.
عراقچی در پاسخ به اینکه ظاهرا در فروش ایرباس به ایران باید موردی مجوز داده شود، گفت: تعهد آمریکا در برجام به همین شکل موردی است و امر تازه یا ویژه‌ای نیست. مجوز فروش هواپیما به ایران در چارچوب تحریم‌های اولیه آمریکا مستثنا شده است و مربوط به تحریم‌های هسته‌ای نیست. ما در بحث فروش هواپیما به ایران، صادرات مواد غذایی و فرش به آمریکا و یا اجازه فعالیت به شعب غیرآمریکایی شرکت‌های آمریکایی با ایران مستثنا شده‌ایم.
معاون وزیر خارجه در ادامه در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه فکر می‌کنید خط قرمز ما برای اجرای گام به گام به درستی انجام شد؟ اظهار کرد: کارهایی که آنها باید انجام می‌دادند در یک روز انجام می‌شد اما اقدامات ما چند ماه طول می‌کشید. بحث ما این بود که چه کسی اول کارها را انجام دهد و در نتیجه این شد که باید اقدامات متناظر انجام شود و در نهایت آنها ابتدا تحریم‌ها را لغو کردند اما تاریخ اجرای اقدامات را بعد از اقدامات ما گذاشتند. بنابراین می‌توانم بگویم آنها در لغو تحریم‌ها کوتاهی نکردند.
وی ادامه داد: البته آمریکایی‌ها از زمان اجرای برجام بازی درآوردند. با سختگیری در اوفک در دوره اوباما و حالا هم که ترامپ دائم می‌گوید می‌خواهد آن را از بین ببرد و سعی دارد کاری کند که ما از مزایای برجام کامل برخوردار نشویم.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که فکر نمی‌کنید ما خیلی سریع در راکتور اراک بتن ریختیم، با تاکید بر اینکه می خواهم در این رابطه توضیحات دقیقی ارائه کنم چراکه تاکنون چند بار مطالبی در این رابطه بیان شده و پاسخ به خوبی داده نشده است، گفت: اول، راکتور آب سنگین اراک راکتوری تحقیقاتی بود نه قدرت و آسان‌ترین و سریع‌ترین راه رسیدن به بمب هسته‌ای از طریق پولوتونیوم بود. کسانی که به سلاح هسته‌ای در دهه‌های اخیر دست پیدا کرده اند مثل کره‌شمالی، پاکستان و حتی رژیم اسرائیل از طریق راکتور آب سنگین اقدام کرده‌اند و این برای کشورها مایع نگرانی جدی بود. این در حالی است که ما براساس برنامه‌های راهبردی‌مان برنامه‌ای برای ساخت بمب نداریم اما آنها می‌گفتند اراک باید جمع شود. این در حالی بود که خط قرمز ما که رهبری تعیین کرده بودند این بود که اراک باید آب سنگین باقی بماند.
وی ادامه داد: آمریکا و اروپا ماه‌ها تلاش کردند که ما را قانع کنند اراک را جمع کنیم و پیشنهاد دادند یک راکتور پیشرفته آب سنگین و مدرن برایتان می‌سازیم و حتی ۱۳۰ میلیون دلار هم که هزینه آن است، می‌پردازیم ولی ما قبول نکردیم. دوباره پیشنهاد دادند اراک ترکیبی از راکتور آب سبک و آب سنگین شود اما متخصصان ما بعد از مطالعه گفتند که آب سنگین از این طراحی بیرون نمی‌آید و در مقابل ما متخصصان ما پیشنهاد یک طراحی را دادند که میزان آب سنگینش پایین می‌اید اما ماهیتش تغییر نمی‌کند که آمریکایی‌ها گفتند شما بلد نیستید اما ما طراحی کردیم و در چندین جلسه بحث کردند و بالاخره اعتراف کردند که این طراحی قابل قبول است و من آن جلسه را یادم نمی‌رود که چقدر غرورانگیز بود.
معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: جان کری در نهایت در جلسه‌ای قبول کردند در لوزان که آب سنگین به کارش ادامه دهد با طراحی ایرانی‌ها. بعد گفتند قلب قدیم چه می‌شود؟ باید از بین برود. اما سازمان انرژی اتمی پیشنهاد کرد که قلب از بین نبریم بلکه در سوراخ‌هایی که میله سوخت در آن می رود بتن بریزیم که آمریکایی‌ها قبول کردند. این در حالی بود که در توافق ژنو آمریکایی‌ها اعلام کردند که دستورالعمل داریم که اسم آب سنگین هم نیاوریم. متاسفانه هر چند ما در مذاکرات و تحقق خواستمان در رابطه با آب سنگین موفق بودیم اما در جنگ رسانه‌ای به آمریکایی‌ها باختیم و آقای کری در مصاحبه‌ای اعلام کردند، هرچند قبول کردیم که آب سنگین باشد اما قرار شد در آن بتن ریخته شود.
وی در رابطه با بازگشت‌پذیری راکتور اراک با وجود بتن‌ریزی در قلب قدیمی گفت: چنانچه بخواهیم به عقب بازگردیم چهار پنج سال طول می‌کشد تا مجدداً راکتور را با طراحی قبلی داشته باشیم. در دو سال گذشته قراردادی با سازنده راکتور قبلی بسته شده است تا قلب جدید ساخته شود و این شرکت تمام طراحی های اولیه را انجام داده، با چینی ها قرارداد بسته شده، طراحی اولیه تایید و در جزئیات کار ادامه دارد، همینطور طراحی سوخت و مطالعات آن در حال انجام است و قرارداد جداگانه دارد. علاوه بر اینها قرارداد تجهیزات راکتور جدید در حال مطالعه است.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه چرا در قلب قدیمی بتن ریختیم، آیا امکان نداشت این قلب در جایی توسط آژانس پلمب شود؟ با تاکید بر اینکه اقدامات ما همگی برگشت‌پذیر است، گفت: توانایی و تکنولوژی ساخت راکتور اراک در کشور وجود دارد اما طبق برجام با همراهی پنج بعلاوه یک و چین و آمریکا انجام می‌شود.
عراقچی در رابطه با اینکه با بتن ریختن در راکتور قدیمی عملا برگ‌های برنده در دستمان را از بین بردیم، گفت: اینکه منظور شما از برگ‌های برنده رفتن به سمت بمب هسته‌ای است، بگذارید آنها خیال کنند که این را از دست ما گرفته‌اند چراکه دکترین‌های دفاعی ما ثابت می‌کند که به این سمت حرکت نخواهیم کرد. تمام دستاورد آنها در برجام این است که ایران را یک سال از دستیابی به سلاح هسته‌ای عقب رانده‌اند و یا ۱۰ سال این روند را کند کرده‌اند. این نگاه آمریکایی‌ها است.
وی در ادامه درخصوص قانون آیسا گفت: این قانون بعد از آنکه توسط کنگره تمدید شد از سوی رئیس‌جمهور تعلیق شد. البته ما نسبت به این قانون شکایت کردیم اما در عمل اجرای این قانون تاثیری بر ما نمی‌گذارد از این رو از نظر ما نقض فاحش نبود البته در این رابطه هیات نظارت بر برجام تصمیم گرفتند و نظرشان را اعلام کردند.
عراقچی در پاسخ به اینکه رئیس‌جمهور آمریکا نگاهش به برجام چیست، با اشاره به عباراتی که ترامپ درباره توافق هسته‌ای تاکنون به کار برده است، درباره احتمال خروج آمریکا از برجام گفت: در صورت نقض برجام به نظر ما چه نهاد یا کشوری می‌تواند بر این مساله نظارت داشته باشد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شورای امنیت و....
وی در پاسخ به اینکه چرا آژانس بر اجرای تعهدات از سوی آمریکا نظارت نداشته باشد؟ اظهار کرد: آژانس یک نهاد فنی هسته‌ای است و نمی‌تواند بر اجرای تعهدات آمریکا که بعضاً در حوزه لغو تحریم‌ها، مسائل بانکی و... است، نظارت داشته باشد. این بحث‌ها همه در زمان مذاکرات انجام شد و نتیجه‌اش این شد که به هیچ کجا نمی‌توانیم مراجعه کنیم جز خودمان و اختیار نهایی برای تصمیم‌گیری طبق بند ۳۶ برجام به عهده خودمان است. به عبارتی ناظر و مجری در صورتی که آنها به تعهداتشان عمل نکنند، خودمان هستیم.
وی ادامه داد: مکانیزم‌ها برای شکایت و اعتراض در صورت نقض تعهدات برای ما و نیز طرف مقابل دیده شده است.
عراقچی گفت: جایی نیست که آمریکا را بتوانیم در آن چارچوب مورد مواخذه قرار دهیم بنابراین در روند مذاکرات قرار شد در این بخش متکی به خودمان باشیم.
وی در رابطه با موارد نقض تعهدات از سوی آمریکا تاکنون گفت: خیلی از این موارد اصلاح شده، خیلی‌ها با تاخیر انجام شده است، برخی موارد هنوز مشکل دارند از جمله فضای نامطلوبی که برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و مالی برای کار با ایران ایجاد کرده‌اند.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه اگر شکایت ما به کمیسیون مشترک برجام به جایی نرسد چکار می‌کنیم؟ گفت: آنچه روشن است تا وقتی از برجام نفع می‌بریم در برجام هستیم و موارد نقض را از کانال خود پیگیری می‌کنیم. در مقابل آمریکایی‌ها می‌گویند ایران با برجام و بعد از آن قوی‌تر شده است و در منطقه رفتارش تهاجمی‌تر شده، این نگاهی است که آنها دارند و معتقدند که برجام عامل این رفتار ایران است. آنها معتقدند ایران هر کاری که دلش می‌خواهد در منطقه می‌کند. در سوریه، یمن، عراق و کردستان و یا حس توانایی دفاعی و موشکی اش و نیز فروش نفت، دریافت پول‌هایش آزاد است. ما تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار نفت فروخته‌ایم که ۳۷ میلیارد دلار آن در حساب بانک مرکزی واریز شده است.
عراقچی در پاسخ به پرسش که درآمد نفت واقعا به حساب‌هایمان واریز می شود یا پول‌هایمان به کشور باز می‌گردد، گفت: پول به حساب‌های بانک مرکزی می‌آید که این درآمد برخی صرف باز کردن ال‌سی می‌شود، برخی هم خرید کالا با آنها انجام می‌شود و هرچقدر نیاز باشد اسکناس به کشور برمی‌گردد.
وی با اشاره به حادثه سانچی با بیان اینکه غرق شدن این کشتی یک تراژدی بود، خاطرنشان کرد: این کشتی تمام بیمه‌های بین‌المللی را که در زمان تحریم هیچ‌کدام را نداشت، داشت. این کشتی تا یک میلیارد دلار پرداخت خسارت می‌تواند داشته باشد. ما در زمان تحریم بیمه کیش داشتیم و این بیمه بسیار ضعیف بود و کشورهای خارجی آن را راه نمی‌دادند البته خدا رو شکر در زمان تحریم حادثه نداشتیم اما اکنون به خاطر حادثه سانچی یک دلار به کشور خسارت وارد نشده است.
وی در رابطه با اینکه چرا این نفتکش با پرچم پاناما حرکت می‌کرد، گفت: تقریبا تمام کشورها از پرچم کشور پاناما یا دومینیکن به خاطر مزایایش استفاده می‌کنند، اتفاقا در زمان تحریم استفاده از این امکان را به ما نمی‌دادند اما الان این امکان را داریم.
معاون وزیر خارجه در ادامه گفت: همانطور که رهبری به این مساله اشاره کردند ایران تاکنون این قدر مقتدر نبوده است و ترامپ سعی دارد جلوی این مساله را بگیرد و دوباره تحریم بگذارد اما برجام مانع آن است. از نظر آنها برجام ما را ۱۰ سال از رسیدن به بمب اتم عقب انداخته است و ۱۰ سال هم یک چشم برهم زدن در تاریخ است. این را نتانیاهو هم گفت. هشت سال دیگر همه این محدودیت‌ها برداشته می‌شود و از ترامپ برجام با این ویژگی برای آمریکا خسارت محض است. یکی از نقاط ضعف برجام از دید ترامپ این است که چرا بحث موشکی در برجام نیست.
عراقچی در پاسخ به اینکه منصفانه نیست که همه اقتدار و قدرت ایران در منطقه را ناشی از برجام می‌دانید، گفت: عرض من را اشتباه فهمیدید. از دید آمریکا ایران مقتدرتر شده البته حتما در اقتدار ایران رشادت‌های سربازان ما و مسائل دیگر از جمله توان دفاعی‌مان موثر است اما اینکه چقدر برجام در این روند نقش داشته، موضوعی است که من و شما احتمالا در آن کمی اختلاف‌نظر داریم اما حتما تایید می کنید که آنها سعی دارند تحریم نفتی را دوباره برگردانند اما به خاطر برجام نمی‌توانند و اینکه برجام مانع فشار بر ایران شده است.
وی در پاسخ به اینکه در بحث کشتیرانی متاسفانه انگلیسی‌ها تمامی فرصت‌ها را در این حوزه گرفته‌اند، گفت: این دیگر مربوط به سیاست کشور است. برجام تحریم‌ها را برداشته است اما اینکه چرا شرکت بیمه کیش توانایی بیمه‌ای ندارد و شرکت‌های خارجی دیگر دارند موضوعی کارشناسی و فنی است.
عراقچی در بحث بازگشت پول به ایران و برخی اخبار مبنی بر اینکه ایران نمی‌تواند درآمد خود حاصل از فروش نفت را به کشور برگرداند و مجبور است تهاتر کند، گفت: این مساله را از مسئولان بانک مرکزی بهتر است بپرسید اما پول‌های ما بلوکه نیست و هیچ قراردادی با کشوری نداریم که به واسطه آن نتوانیم پولمان را به کشور بازگردانیم.
وی با بیان اینکه اصل تهاتر از اصول اقتصاد مقاومتی است که سعی دارد نقش دلار را حذف کند، تصریح کرد: ممکن است ما در ازای کالایی و یا یک خرید تخصصی پول دریافت نکنیم این دیگر به سیاست های کشور برمی‌گردد اما ما نفتمان را می‌فروشیم و پولش را هم می‌گیریم اینکه این درآمد در حساب‌هایمان به چه شکل خرج شود مربوط به برجام نیست و یا ربطی به بازنگشتن دلار به کشور ندارد.
عراقچی ادامه داد: ممکن است با کشوری مثلا مثل هند قرار بگذاریم که از محل درآمدمان کالایی را به روپیه خریداری کنیم اما این به معنای آن نیست که ما مجبوریم حتما در ازای پول نفتمان از آن کشور کالا خریداری کنیم. بلکه توافقی در چارچوب روابط دوجانبه است.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه ترامپ را چطور می‌توانیم کنترل کنیم؟ گفت: ما از برجام نفع می‌بریم و قوانینی مثل آیسا و کاتسا در عمل هنوز تفاوتی ایجاد نکرده‌اند. این دو قانون یک دلار از فروش نفت ما و بیمه‌های ما را کم نکرده است. ما ناظر به برجام هستیم و تصمیم می‌گیریم تا کجا منافعمان تامین می‌شود یا نمی‌شود و یا کی از آن خارج شویم. این اختیار جمهوری اسلامی است و این اختیار را در برجام دست هیچ‌کس نداده ایم بلکه دست خودمان است.
وی در پاسخ به این پرسش که وزیر نفت گفته است برای وصول و انتقال پول هایمان از کره جنوبی و چین مشکل داریم؟ گفت: مشکلات بانکی ما چند قسم است، ما در حوزه انرژی و حمل و نقل در چارچوب برجام مشکلی نداریم اما در حوزه بانکی و مالی هنوز وضعیت عادی نشده است. تحریم های اولیه آمریکا اجازه دسترسی ما را به دلار نمی دهد و متاسفانه در دنیا سیستم مالی غالب دلار است و خیلی کشورها از جمله کره جنوبی با این سیستم کار می کنند، دسته دیگر مشکلات بیرون از برجام ناشب از قوانین مربوط به پولشویی است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه تصریح کرد: آرزوی ترامپ این است که ایران خودش از برجام خارج شود و هزینه پاره کردن برجام را بدهد.
عراقچی همچنین گفت: الان یکسال است که ترامپ می خواهد برجام را پاذه کن و از بین ببرد اما نمی تواند. هزینه پاره کردن برجام این است که باید قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز همراه با برجام پاره کند و اتفاقا این قطعنامه برای این بود که رییس جمهور آمریکا به راحتی نتواند از برجام خارج شود. از این رو ترامپ الان نی داند که خروج از برجام هزینه بردار است.
وی افزود: ترامپ سعی کرد از طریق اروپایی ها، کنگره و مجددا اروپا وارد شود اما در این کار ناتوان بود.
عراقچی درباره مواضع اروپایی ها در قبال برجام و مقاومت در برابر ترامپ با بیان اینکه اروپایی ها تا الان مواضعشان خوب بوده است گفت: اینکه در آینده چه تصمیمی می گیرند مشخص نیست.
وی با تامید بر اینکه بین مواضع اروپایی ها و آمریکا باید تفاوت قایل شویم اظهار کرد: اروپا در بحث حقوق بشر، تروریسم، برنامه موشکی و هسته ای اختلاف نظر با ما دارند و در برجام تنها موضوع هسته ای حل شد. اروپایی ها نسبت به برنامه موشکی ما مساله دارند به ویژه اگر برد موشک های ما قاره پیما شود تهدید امنیتی اروپا هم می شود.
عراقچی گفت: موضع ما قاطع و روشن است که برجام نه مذاکره مجدد می شود و نه الحاقیه ای به آن اضافه می شود و نه به هیچ موضوع دیگری ربط دارد.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که برای مکمل برجام گفت وگویی نمی کنید؟ گفت: گفت‌وگو نخواهیم کرد. این مساله‌ای مربوط به آینده است، اما الان گفت‌وگو نکرده و نمی‌کنیم؛ اما اینکه نظام در هر مقطع به مصلحت خود چه تصمیمی می‌گیرد، اصلا مربوط به من نیست. بنابراین موضع ما روشن و منطقی است که درباره برجام هیچ مذاکره مجددی نداریم. درباره مکمل برجام و ارتباط دادن به مسائل موشکی یا منطقه‌ای هم هیچ بحثی نداریم.
وی گفت: اروپایی ها تا الان این تفکیک را رعایت کردند اما نگرانی هایی با ایران دارند که در جای خود معتقدند باید بحث شود که تا الان هم ما د این موارد صحبت نکردیم و ما امیدواریم اروپایی ها در این موضع خود بمانند.
معاون سیاسی وزیر خارجه درباره اصلاح برجام و هماهنگی ها میان اروپا و آمریکا با اشاره به متحد بودن آمریکا و اروپا به لحاظ راهبردی و در عین حال اختلافاتی که با یکدیگر دارند تصریح کرد: اینکه ما چقدر قادریم در اختلاف نظر آمریکا و اروپا بر سر برجام اروپا را به همراه چین و روسیه را در سمت خود نگهداریم یک بحث دیپلماسی است. ترامپ در یک سال گذشته خیلی منزوی شد، موضوع موشکی ایران و آشوب های ایران را به شورای امنیت برد اما در نهایت منزوی شد.
وی در پاسخ به این پرسش که سه ماه آینده چه می‌شود؟ گفت: ترامپ دفعه قبل هم گفت که بار آخر است و اگر از برجام خارج شود، برجامی دیگر د کار نخواهد بود و برای همه سناریوها امادکی داریم. چند سناریو داریم و در هیات نظارت هم بحث شده است. حتی اگر ترامپ باقی بماند در برجام اما بخواهد به این رفتارش ادامه دهد که بعید است بعد از این چهارماه دیگر کسی به فضاسازی او وقعی بگذارد.
عراقچی درباره هزینه‌های ترامپ به خاطر خروج یک‌جانبه‌اش از برجام گفت: هزینه‌هایی که ما پرداخت کردیم کلیدی و حیاتی نیست و برگشت پذیر است و اگر ترامپ و دیگران می دانستند از برجام خارج شود هزینه ای پرداخت نمی کرد خارج می شد. آنها می دانند که برجام نقش مهمی در منطقه غرب اسیا دارد و یک بحران جدید به پیچیدگی بحران هسته ای به آن اضافه شود حتما منطقه امن تری نخواهد بود. برجام یکی از بحران های منطقه را مدیریت کرد و اگر نباشد می تواند به بحران های پیچیده ختم شود به ویژه برای اروپایی ها که امنیتشان به امنیت غرب آسیا گره خورده است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پایان تاکید کرد: بحث برجام را ملی نگاه کنید و جناحی و سیاسی نیست و در آن بحث عزت ملی است. سیاست آمریکا مگر غنی سازی صفر نبود و بعد از برجام شش قطعنامه فصل هفتمی ملغی شد بدون اینکه یک ساعت اجرا شده باشد و باید به این موارد از منظر عزت ملی نگاه کرد.
خبرهای مرتبط
گزارش خطا
آخرین اخبار