بازگشت «آیت»
اصولگرایان سنتی برای «آیت» مراسم گرفتند. نخستین بزرگداشت برای حسن آیت، 30سال بعد از ترور او به میتینگ سیاسی جناح راست حزب جمهوری‌اسلامی و موتلفه بدل شد. هم‌حزبی‌های متاخر در غیاب یاران سیاسی دوران جوانی آیت و اعضای جناح چپ حزب، تنها به روایت سه‌سال آخر زندگی سیاسی او اکتفا کردند. مراسم عصر روز سه‌شنبه در سالن اجتماعات حوزه‌هنری برگزار شد. دونفر از سخنرانان از روسا و مدیران سازمان اسناد انقلاب اسلامی بودند؛ «روح‌الله حسینیان» و «جواد منصوری». «منصوری» نخستین فرمانده سپاه، عضو حزب جمهوری اسلامی هم بوده است. دو چهره شاخص حزب موتلفه یعنی«حمیدرضا ترقی» و«اسدالله بادامچیان» (که باز او هم عضو حزب جمهوری اسلامی بوده) هم در مراسم حضور داشتند. البته شرکت چندنفر از یاران سابق «آیت» نه به‌عنوان سخنران بلکه به‌عنوان مستمع بین حاضران در مراسم هم جالب‌توجه بود.
پوستر مراسم با زمینه رنگ قرمز و تصویر چهره آیت طراحی شده بود، آن‌هم در حالی که دونوشته با عنوان «اسرار آیت چیست؟ پرونده‌اش مفقود شد، کتابش محصور» در متن پوستر خودنمایی می‌کرد.
پیش‌تر گفته شده بود که قرار است در مراسم از کتاب «اسرار آیت» رونمایی شود اما «منصور مهدوی» مدیر انتشارات «حکمت اشراق» با گفتن این که کتاب درباره «مواضع آیت درباره بنی‌صدر، میرحسین موسوی و ملی‌گراها و اینکه آنها مظهر افراط بوده‌اند» است، گفت هنوز مجوز کتاب صادر نشده است. او کنایه‌ای هم به دولت فعلی زد و گفت: «الان دولت اعتدال است و قاعدتا کتاب باید از کانال اعتدال بگذرد اما متوقف مانده است.» او افزود: «به همین خاطر به احترام وزارت ارشاد از کتاب رونمایی نمی‌کنیم تا فرصتی مناسب». از سایت «حسن آیت» هم در همین مراسم رونمایی شد.
در طول مراسم، بین سخنرانی‌ها چندین‌بار بخش‌هایی از مستند «اسرار ترور آیت» که بعد از رخدادهای سال88 ساخته شده به نمایش درآمد. این مستند مدعی است «میرحسین موسوی» عامل ترور «حسن آیت» بوده است.
آیت و ایده ولایت‌فقیه
«روح‌الله حسینیان» نخستین سخنران بود. او ابتدا شرح مختصری از زندگی «آیت» داد اما ادامه گفتارش به سخنرانی علیه «محمد مصدق» تبدیل شد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با بیان اینکه آیت به خوبی درک کرد که ریشه همه مسایل ایستادگی در مقابل انقلاب اسلامی چیست، گفت: «آیت دریافته بود که جریان ملی‌گرایی به‌دنبال طرح مصدق به عنوان فردی فناناپذیر در مقابل امام‌خمینی(ره) و طرح جانشینی ملی‌گرایی به جای اسلام است و امام نیز به همین نتیجه رسیده بود که ملی‌گراها با طرح مصدق و ملی‌گرایی قصد دارند مقابل انقلاب اسلامی بایستند.»
او افزود: «آیت رسالت سنگینی در افشای جریان ملی‌گرایی در خود احساس می‌کرد و تمام هم‌وغم خود را گذاشت تا چهره واقعی مصدق را تبیین کند که در نهایت کتاب مصدق‌السلطنه را به چاپ رساند و سند فراماسون‌بودن مصدق را در این کتاب منتشر کرد.»
«حسینیان» اضافه کرد: «دومین رسالت آیت تبیین نقش مصدق در نهضت ملیشدن صنعت نفت بود و احساس کرد که مصدق تا آذر سال1329 که نهضت ملیشدن صنعت نفت توسط آیت‌الله‌کاشانی فراگیر شد، هیچ‌گاه از ملیشدن صنعت نفت حمایت نکرد چرا که در طول تاریخ حتی یک دفاع از ملیشدن صنعت نفت نمی‌بینیم و حتی در مجلس چهاردهم که یکی از نمایندگان طرح ملیشدن نفت جنوب را مطرح کرد و انتظار داشت که مصدق از این طرح دفاع کند، گفت می‌دانید که یک قرارداد، طرفینی دارد و قرارداد را نمی‌توان یک‌طرفه و بدون موافقت طرف دیگر فسخ کرد و فقط در مجلس شانزدهم بود که پس از بیانیه، آیت‌الله‌کاشانی گفت نفت ایرانی برای ایرانی. یعنی زمانی که ملیشدن صنعت نفت تبدیل به یک خواست ملی شده بود، مصدق وارد صحنه شد.»
او افزود: «سومین مساله‌ای که شهیدآیت روی آن پافشاری کرد، تبیین نقش مصدق در شکست ملیشدن صنعت نفت بود و نشان داد مصدق نه آن چهره‌ای است که ملی‌گرایان قصد دارند او را جای امام‌خمینی به‌عنوان رهبر جامعه جا بزنند.»رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در خصوص طرح و پیگیری ایده ولایت فقیه «آیت» هم گفت: «شهیدآیت از این موضوع دل‌نگران بود که انقلاب مانند صنعت نفت دست نامحرمان بیفتد و بر همین اساس به‌خوبی خواست دینی و مردمی ولایت‌فقیه را تشخیص داد.»، «حسینیان» ادامه داد: «آیت بر اساس خواست دینی و مردمی دریافت که تنها حافظ انقلاب ولایت‌فقیه است و بر همین اساس با شهیدبهشتی همراهی و همگامی کرد.»
ترورش را پیش‌بینی کرد
«جواد منصوری» دومین سخنران بود. با طرح این سوال که چرا بعد از 33سال اولین بزرگداشت شهید آیت برگزار می‌شود، گفت: «پاسخ به این سوال ساده نیست و در جواب آن باید مسایلی را مطرح کرد که تاکنون گفته نشده است.» او با اشاره به سابقه آشنایی خود با آیت گفت: «بنده از فروردین سال1358 با ایشان در حزب جمهوری اسلامی آشنا شدم و اولین نکته‌ای که از ایشان برای بنده جالب بود، این موضوع بود که شهیدآیت تمام گروه‌ها، جریانات و افراد را به‌خوبی می‌شناخت و حافظه عجیبی داشت که نظیر وی را ندیده‌ام و ملی‌گراها، التقاطی‌ها و غربگراها را به‌خوبی می‌شناخت.»
اولین فرمانده سپاه با بیان اینکه «شهیدآیت آینده‌نگری عجیبی داشت»، افزود: «شهید آیت در یکی از جلسات حزب جمهوری اسلامی مطلبی را گفت که کسی آن را باور نکرد و گفت ما به سرنوشت انقلاب الجزایر دچار می‌شویم که از جمعیت 9میلیونی آن یک‌میلیون‌نفر در راه پیروزی انقلاب کشته شدند اما در ادامه غربگراهایی از اروپا و آمریکا به این کشور برگشتند و تمام مناصب را از انقلابیون گرفتند.»
منصوری گفت: «شهیدآیت از همان ابتدا اصرار داشت که چرا نیروهای انقلابی در مناصب منصوب نمی‌شوند و نسبت به انتصاب بنی‌صدر، ابراهیم یزدی و قطب‌زاده و امثال آنها در شورای انقلاب اعتراض داشت.»
او با بیان اینکه «خیلی‌ها صراحت لهجه آیت را تحمل نمی‌کردند»، گفت: «شهیدآیت اوایل سال59 می‌گفت منافقان بالاخره کشور را به آتش می‌کشند اما عده‌ای گفتند شهیدآیت خیلی بدبین است؛ در همان جلسه شهیدآیت خطاب به شهیدبهشتی گفت: شما اولین قربانیان آنها خواهید بود و به‌دنبال شما من و امثال من قربانی منافقان خواهیم شد.» «منصوری» در ادامه گفت: «شهیدآیت نسبت به حذف نیروهای انقلابی و نفوذ جریان‌های غربگرا و التقاطی در مناصب حساس بود و انتقاد داشت و این موضوع از دولت موسوی بود که آغاز شد و در ادامه در دوران سازندگی کاری به نیروهای انقلابی نداشتند و در دولت اصلاحات نیز می‌گفتند تاریخ مصرف نیروهای انقلابی گذشته و ما باید توسعه سیاسی بدهیم و بعد از آن نیز تا به امروز نیز هر کسی که صحبت کرد، گفتند افراطی و اقتدارگراست. در حالی که اگر از همان روز حرف‌های شهیدآیت را جدی گرفته بودیم، شاید امروز مسیر دیگری داشتیم.»
«میرحسین» مصدقی بود
«اسدالله بادامچیان» عضو شورای مرکزی حزب موتلفه، سخنران سوم مراسم بود که در حین سخنرانی‌اش اتفاق جالبی افتاد. او وقتی داشت درباره سیر سیاسی زندگی آیت می‌پرداخت در جایی گفت آیت به علت اینکه فهمید «بقایی فرصت‌طلب است از او جدا شد.» «حمید سیف‌زاده» پژوهشگر و از اعضای سابق حزب زحمتکشان که در مراسم حاضر بود، ناگهان فریاد کشید. دروغ است «بادامچیان» خطاب به او گفت آزادی بیان همین است.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه در ادامه سخنرانی خود گفت: «مخالفان و دشمنان آیت طیف عجیب‌وغریبی بودند، از میرحسین موسوی مدعی انقلاب و جوراب مرگ بر آمریکا بپوش و ملی‌گرایان جبهه ملی و از نهضت آزادی و کمونیست‌ها و گروه فرقان و منافقان و امثال بنی‌صدرها همه در مقابل شهید آیت بودند، اینها مخالفان اصل ولایت فقیه بودند که با وجود اختلاف سلیقه در برابر آیت یک مشی را داشتند.»
او ادامه داد: «اکثر این گروه‌ها فرمایشی بودند تا در مقابل یاران حقیقی امام از جمله شهیدبهشتی، شهیدمطهری، شهید رجایی و شهید باهنر قرار بگیرند. اما آیت بدون هرگونه کوتاه‌آمدنی در مسیر روشنگری برای توده مردم و در خط اصیل انقلاب فعال ماند.»
بادامچیان در ادامه مدعی نقش آیت در ملیشدن صنعت نفت شد و گفت: «وقتی آیت دید که جریان‌های انحرافی مصدق را به‌جای آیت‌الله کاشانی که بحق رهبر اساسی نهضت ملیشدن صنعت نفت بود قرار می‌دادند ایستادگی می‌کرد. آری، ملی‌گرایان تبلیغ می‌کردند تا آمریکا محبوب کشورمان در مبارزه با انگلستان باشد اما شهید آیت در برابر این تفکر ایستادگی و برنامه‌ریزی کرد تا این توطئه‌ها را افشا کرد.»بادامچیان با بیان اینکه «میرحسین موسوی یک مصدقی بود و در روزنامه جمهوری‌اسلامی سخنان آیت را که در حمایت از آیت‌الله کاشانی بود سانسور می‌کرد»، گفت: «آیت معتقد بود که در انقلاب اسلامی مرجعیت باید چهره اصلی باشد و بر همین اعتقاد و تفکر خود پافشاری می‌کرد.»او در بخش دیگری از سخنانش به جلسه شب هفتم‌تیر مبنی بر انتخاب میرحسین موسوی اشاره کرد و گفت: «آن شب وقتی بحث وزارت خارجه میرحسین موسوی مطرح شد آیت به‌شدت مخالفت می‌کرد و معتقد بود راه موسوی خط پیمان است و خط پیمان به آمریکا منتهی می‌شود و او شدیداً مخالف بود. بالاخره بحث‌ها درگرفت و در نهایت با اکثریت مختصری تصویب شد که میرحسین موسوی برای وزارت خارجه پیشنهاد شود، اما آیت گفت من به‌عنوان نماینده ملت مخالف هستم و این مخالفت را دنبال می‌کنم.»بادامچیان ادامه داد: «با مخالفت آیت،دار و دسته موسوی مخالفت کردند و می‌گفتند این یک دستور تشکیلاتی است و هیچ‌کس نباید خلاف آن عمل کند و اگر آیت مخالفت کند او نیز تخلف کرده است.»او با بیان اینکه «مرحوم عسگراولادی و فرزاد رهبری نیز خواستار بررسی تخلفات میرحسین موسوی درباره روزنامه، حزب و سایر امور بودند و می‌گفتند اگر قرار است به تخلفات تشکیلاتی آیت رسیدگی شود باید به تخلفات موسوی هم رسیدگی کنید» گفت: «به هر حال شهیدبهشتی در پایان جمع‌بندی کرد که رسیدگی کند، هم به تخلفات موسوی و هم به بحث عدم پایبندی آیت به تصمیمات تشکیلاتی که پس از آن شب، آن حادثه پیش آمد و شهید آیت به شهادت رسید.»
«آیت» در یک نگاه
حسن آیت در سال۱۳۱۷ در نجف‌آباد متولد شد. او پیش از انقلاب عضو حزب «زحمتکشان ملت ایران» به رهبری «مظفر بقایی» بود. مظفر بقایی یکی از چهره‌های اسرار‌آمیز تاریخ معاصر و از مخالفان سرسخت «محمد مصدق» رهبر نهضت ملیشدن نفت ایران به‌شمار می‌رود. آیت پس از انقلاب57 به حزب جمهوری اسلامی پیوست و به عضویت شورای مرکزی این حزب در آمد. او همچنین از نمایندگان استان اصفهان و عضو هیات رییسه مجلس خبرگان قانون اساسی و نماینده تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی بود. او نقش مهمی در تدوین اصول قانون اساسی و الحاق اصل ولایت‌فقیه به آن داشت. افشای سخنرانی «آیت» در سال59 در یک جمع خصوصی که به «نوار آیت» معروف شد، یکی از فرازهای مهم چالش میان «ابوالحسن بنی‌صدر» رییس‌جمهوری وقت و مخالفانش به‌شمار می‌رود. حسن آیت در ۱۴مرداد۱۳۶۰ ترور شد.
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
آخرین اخبار