کار ناتمامی که معاون جدید وزیر تمامش می‌کند

تدوین اساسنامه برای جشنواره موسیقی فجر اگرچه در دوره معاون هنریِ پیشین به سرانجام نرسید اما پیروز ارجمند می‌گوید در آخرین جلسه‌ منتقدین با معاون هنری جدید قرار شد نقطه نظرات هر دو طرف بار دیگر بر پیش‌نویس اساسنامه اعمال و به زودی رونمایی شود.

به گزارش صدای ایران  جشنواره سی و سه ساله بین‌المللی موسیقی فجر سه سال است که با حرف و حدیث و حاشیه برگزار می‌شود. از زمانی که علی مرادخانی، معاونت پیشین هنری در سال ۹۴ با وجود آن که حسن ریاحی، دبیر جشنواره بود به شکلی غافلگیرانه حمیدرضا نوربخش را مدیر جشنواره کرد. از آن زمان اعتراض‌هایی از سوی هنرمندان شکل گرفت و پیروز ارجمد مدیرکل سابق دفتر موسیقی وزارت ارشاد یکی از دنبال‌کنندگان این اعتراض‌ها بود. حالا به گفته او این اعتراض‌ها به نتیجه رسیده است و اساسنامه تازه‌ای برای جشنواره موسیقی تدوین شده که به زودی رونمایی خواهد شد.

او درباره روندی که تا رسیدن به این مرحله طی شد، سخن گفت.

داستان از کجا شروع شد؟  

در سی‌اُمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر که سال  ۱۳۹۳ برگزار شد حسن ریاحی دبیر بود، پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی و رئیس جشنواره، علی ترابی، دبیر اجرایی، اکبر محمدی، مسئول بخش استعدادهای درخشان و امیرعباس ستایشگر، مسئول بخش نسلی دیگر. دوره سی‌ام یکی از مدیران موفق دوره بیست و نهم را همراه خود نداشت، رامین صدیقی، مدیر بخش بین‌الملل که رسیدگی به فعالیت‌های شخصی و دغدغه‌هایش در نشر هرمس را دلیل کناره‌گیری خود اعلام کرد.    

اگرچه در اختتامیه دوره سی‌اُم حسن ریاحی ششمین حکم متوالی دبیری جشنواره موسیقی فجر را دریافت کرد، اما این رویداد از میانه راه صاحب مدیر شد. علی مراخانی، حمیدرضا نوربخش را به عنوان مدیر جشنواره معرفی کرد و قرار شد از دوره بعد سِمَتِ دبیر حذف شود که چنین هم شد. در این دوره علی ترابی از عنوانِ دبیر اجرایی کناره‌گیری کرد و در پی حذف بخش نسلی دیگر امیرعباس ستایشگر هم کنار رفت.

اگرچه حاشیه‌های جشنواره سی و یکم آن قدر بالا گرفت که منتقدینش به شکل رسمی در قالب سلسله نشست‌هایی به نام ضرب اصول به بیان انتقاداتشان پرداختند، کمپینی برای تحریم آن به راه انداختند تحت عنوان کمپینِ گواهی دست چپ و ۱۰۰۰ امضا جمع و اعلام کردند خواستار تدوین اساسنامه‌ای برای جشنواره هستند که مدیر یا دبیر موظف باشند طبق آن عمل کنند، نه براساس سلیقه شخصی اما مهر ۹۵ دومین حکم متوالی مدیریت نوربخش بر جشنواره صادر شد.

سی و دومین جشنواره موسیقی فجر با خبر فوت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی آغاز و در بهت ناشی از فروریختن ساختمان پلاسکو تمام شد. حکم حمیدرضا نوربخش نیز به عنوان مدیر جشنواره سی و سوم در اختتامیه خوانده شد.

صدای منتقدان به جایی رسید؟

یکی از این منتقدان پیروز ارجمند، مدیرکل سابق دفتر موسیقی بود. از او خواستم یک بار دیگر ضمن مروری کوتاه بر آن‌چه گذشت از نتیجه کار برایمان بگوید.

پیروز ارجمند گفت: «همان طور که می‌دانید بحث مطالبات موسیقی‌دان‌ها از زمانی مطرح شد که من مدیرکل دفتر موسیقی و رئیس جشنواره موسیقی فجر بودم، یعنی دوره سی‌ام، در آن زمان زمزمه‌هایی شنیده شد مبنی بر این که معاونت هنری درصدد واگذاری مسئولیت برگزاری جشنواره موسیقی به خانه موسیقی است. با وجود این که جشنواره شورای سیاستگذاری داشت و دبیر و رئیس، علی مرادخانی، معاونت هنری بدون آن که مرا در جریان بگذارد با حمیدرضا نوربخش و دوستانشان در خانه موسیقی جلساتی برگزار کرده و تصمیماتی گرفته بودند.»

او ادامه داد: «من این مسئله را با مرادخانی مطرح کردم و از شائبه غیرقانونی بودن انتخابات هیئت‌مدیره جدید خانه موسیقی گفتم. وقتی پاسخ مشخصی از او نگرفتم با محمدرضا شجریان دیدار کردم که آن زمان رئیس شورای عالی خانه موسیقی بود. در آن جلسه یادآوری کردم که چنین چیزی وجود دارد و به نظر می‌رسد بهتر است ایشان موضع‌گیری کنند و به سوالات منتقدین پاسخ دهند. استاد شجریان از این مسائل اعلام بی‌اطلاعاتی کردند و متوجه شدم که ایشان را در جریان جزئیات ماجرا قرار نداده‌اند.»

مدیرکل سابق دفتر موسیقی افزود: «وقتی علی مرادخانی متوجه حجم اعتراضات به غیرقانونی بودن انتخابات خانه موسیقی شد اعلام کرد سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر را به شخصیت حقیقی حمیدرضا نوربخش واگذار کرده نه شخصیت حقوقی او به عنوان مدیرعامل خانه موسیقی و به این ترتیب جشنواره سی و یکم اگرچه دبیر داشت اما از میانه راه صاحب مدیر شد! در آن دوره دبیرخانه جشنواره عملا در خانه موسیقی بود و بعضی مکاتبات جشنواره هم با سربرگ خانه انجام می‌شد. من به واسطه مشکلاتی که با علی مرادخانی بر سر خانه موسیقی داشتم از مدیرکلی دفتر موسیقی انصراف دادم و جشنواره هم با تمام حواشی‌اش برگزار شد.»

بیانیه‌ای با امضای ۱۰۰۰ نفر و درخواست تدوین اساسنامه

این نوازنده نی، سه‌تار، تنبک و دف ادامه داد: «پیش از شروع جشنواره سی و دوم منتقدان طی بیانیه‌ای که به امضای ۱۰۰۰ نفر از اهالی موسیقی رسید از رضا صالحی‌امیری، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواستند کردند که به این وضع سروسامان دهد. راه حلی که برای گریز از شیوه مدیریت محفلیِ علی مرادخانی به ذهن منتقدان رسید این بود که اساسنامه‌ای برای جشنواره فجر تنظیم و بر طبق آن عمل شود. این نامه به وزیر داده شد و وزیر هم به مرادخانی، معاون هنری ارجاعش داد اما او علی‌رغم دستوری که با قید فوریت دریافت کرده بود اقدامی نکرد.»  

این دکتر اتنوموزیکولوژی افزود: «تا این که یک هفته مانده به روز اول فروردینِ سال ۹۶ فرزاد طالبی، مدیرکل دفتر موسیقی پیش‌نویس اساسنامه را به منتقدان داد. اساسنامه‌ای ناقص و بسیار سرهم‌بندی شده و مهلت زمانی تعیین کرد که حتما باید تا قبل از عید نظراتمان را در موردش بگوییم و به دفتر موسیقی تحویلش دهیم. ظاهرا قصد ایشان این بود که توپ را در زمین منتقدین بیندازند و بگویند که ما در موعدی که مشخص شده بوده اقدام نکرده‌ایم. چند نفر که من هم جزوشان بودم انتخاب شدیم تا اساسنامه را بررسی کنیم و ما به شکل کامل تغییرش دادیم. این اساسنامه هشت ماه در دفتر موسیقی ماند و هر بار یک جواب به ما می‌دادند و ظاهرا هدف مرادخانی این بود که با بی‌توجهی به درخواست منتقدین و دستور وزیر، فرصت‌سوزی کند تا حکم حمیدرضا نوربخش برای مدیریت جشنواره سی و دوم که در اختتامیه دور قبل به او داده بود اجرایی شود و منتقدین کاری از پیش نبرند که همین طور هم شد.»

معاونت هنری جدید با منتقدان چطور برخورد کرد؟

مشاور عالی اقتصاد هنر اتاق بازرگانی ایران در مورد برخورد معاون هنری جدید با منتقدان توضیح داد: «بعد از رفتن علی مرادخانی از معاونت هنری که در سال جاری رخ داد، جلسه‌ای با محمدمجتبی حسینی، معاون هنری جدید داشتیم. ایشان اساسنامه را به دقت مطالعه کرده بودند و اشراف بسیار خوبی بر مفاد آن داشتند و ما جلسات خیلی خوبی با او داشتیم. در آخرین جلسه‌مان که مربوط به هفته پیش است قرار شد نقطه نظرات ایشان و ما بار دیگر بر اساسنامه اعمال شود و ان‌شاالله در اختتامیه سی و سومین جشنواره موسیقی فجر یا در زمان کوتاهی پس از اختتامیه رونمایی شود.»  

ارجمند در پایان گفت: «بنابراین ما به این موضوع امیدواریم که با نظر مساعد و نگاه علمی معاونت هنری این اتفاق رخ دهد. ما هیچ کدام سهمی برای خود نمی‌خواهیم و اساسا هیچ کس در پی سهم‌خواهی نیست. ما قصدمان این است که جشنواره‌ای که متعلق به همه اهالی موسیقی است یک قانون واحد داشته باشد و از تمرکز شدیدی که اکنون بر درآمدزا بودن جشنواره وجود دارد فاصله بگیرد. چون این جشنواره قرار نیست درآمدزا باشد و قرار است در جهت حمایت از موسیقی ملی و علمی حرکت کند.»