چاره‌ای جز تبیین رجل سیاسی نیست /فهم شورای نگهبان حجت است

عضو اسبق شورای نگهبان اگرچه در تبیین واژه رجل سیاسی، از بحث‌هایی که در زمان حضورش در این نهاد با محوریت حضور یا عدم حضور زنان در انتخابات ریاست مطرح می‌شد، جزییاتی را بیان نمی‌کند اما در این مورد حق را به نهاد نظارتی انتخابات داده و می‌گوید: قانون اساسی فهم اعضای شورای نگهبان را حجت دانسته است.

به گزارش صدای ایران اصل 115 قانون اساسی ایران همچنان روی میز اعضای شورای نگهبان قرار دارد. اصلی که در آن عنوان شده:«رییس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی ‏الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور»

این بخش از قانون اساسی اما با وجود ابلاغیه رهبری انقلاب درباره اصلاح نظام انتخاباتی که بیش از یک سال از زمان آن می‌گذرد هنوز هم نتوانسته راه بجایی ببرد. در دوازده دوره‌ای که از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران گذشته است، اگرچه شاهد ثبت نام بانوان ایرانی برای اعلام کاندیداتوری در این انتخابات بوده‌ایم اما هربار آنان نتوانستند حائز شرایط «رجل سیاسی» شوند و انتخابات تماما مردانه برگزار شد‌.

اینکه این شرایط چیست که تنها مردان واجد آن هستند و زنان از آن بی‌بهره مانده‌اند، پس از چند دهه هنوز به نتیجه نرسیده مگر اینکه اعضای شورای نگهبان بتوانند با تفسیر خود از این اصل، یکبار برای همیشه به این موضوع پایان ببخشند.

حسینعلی امیری معاون پارلمانی رییس جمهوری که سابقه عضویت در شورای نگهبان از جایگاه حقوقدان را هم داشته است؛ در برابر سوالاتی که در خصوص چگونگی برداشت این نهاد از بحث رجل سیاسی مطرح شد، همه تصمیمات را طبق مصادیقی دانسته که از سوی اعضای شورای نگهبان در بررسی و احراز صلاحیت‌ها در نظر گرفته می‌شود. با این حال او ابلاغیه رهبری را پایان بخش چند دهه مباحث مربوط به «رجل سیاسی» می‌داند و می گوید که با ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات، چاره‌ای جز تبیین رجل سیاسی نیست.

مشروح گفت‌وگو با او را در ادامه بخوانید:

                                                                                            ***

در آن سالهایی که در شورای نگهبان به عنوان عضو حقوقدان حضور داشته‌اید قطعا بحثهایی در مورد رجل سیاسی مطرح می شد، در این مبحث بیشتر چه مسائلی مورد توجه قرار می‌گرفت؟
بله؛ معمولا وقتی افرادی کاندیدای ریاست جمهوری می‌شوند، در جلسات شورای نگهبان بر روی مصادیقی از جمله اینکه آیا آنها شرایط مقرر در قانون اساسی از جمله رجل سیاسی را دارند یا نه، بحث می‌شود. بنابراین موارد زیادی پیش آمده که راجع به مصادیق و همچنین تعریف رجل سیاسی در شورای نگهبان بحث شده است.

شورای نگهبان تعریف مشخصی در این زمینه دارد؟ چون از پارسال که رهبری انقلاب سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کردند و تاکید شد که تعریف روشنی از واژه رجل سیاسی شود، هنوز چنین اقدامی صورت نگرفته است. مشکلات موجود چیست که شورای نگهبان نمی‌تواند تعریف مشخصی از آن ارائه کند؟
ببینید رجل سیاسی، یک موضوع نظری است. تشخیص و تبیین این موضوع هم باید بطور مصداقی صورت بگیرد که وظیفه آن برعهده اعضای محترم شورای نگهبان است. حتی چند سال پیش نمایندگان مجلس طرحی را به تصویب رسانده بودند و یکسری معیارهای کمی را برای تشخیص رجل سیاسی مطرح کردندمنتها در شورای نگهبان مورد ایراد قرار گرفت و به مجلس برگشت.

مشکل کجاست؟ چرا این موضوع روشن نمی‌شود؟
چرا حل می‌شود. در هر انتخاباتی شورای نگهبان بر روی مصادیق افرادی که در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند بحث کردند که آیا این فرد جز رجل سیاسی هست یا خیر.

خب خانم‌ها هم شامل این رجل سیاسی شدند یا نه؟ به عنوان یک حقوقدان از شما می‌پرسم. چرا کلمه رجل سیاسی تبیین نمی‌شود؟
به هرحال، بر اساس اصول قانون اساسی احراز شرط رجل سیاسی برای کسانی که نامزد انتخابات ریاست جمهوری می‌شوند با شورای نگهبان است. قانون اساسی فهم اعضای شورای نگهبان را حجت دانسته است. به هرحال آنها هم براساس مصایق موجود، نسبت به مورد به مورد ثبت‌نام کنندگان صحبت می‌کنند، بحث می‌کنند و در نهایت تشخیص می‌دهند که طرف رجل سیاسی هست یا نیست.

بهتر نیست که ملاک‌های شورای نگهبان اعلام عمومی شود تا مردم هم در جریان قرار بگیرند؟
با سیاست‌های کلی که مقام معظم رهبری راجع به انتخابات ابلاغ فرمودند، فکر می‎کنم که ناچاریم به آن طرف سیر کنیم.

قانون جامع انتخابات هنوز به مجلس ارجاع نشده است؟

نه.