تاثیر اقدامات کنگره علیه ایران بر اروپا

در هفته های اخیر، اعضای تندروی کنگره بازی خود را در جهت مانع تراشی در برابر دیپلماسی با ایران تشدید کرده اند. حل مساله هسته ای ایران به جای یک موضوع سیاست خارجی که از طریق روندی چندجانبه دنبال می شود، به عنوان اهرمی در سیاست های داخلی مورد استفاده قرار می گیرد. مخالفان دیپلماسی تشویقی با ایران با توجه به پیش رو بودن انتخابات میان دوره ای کنگره و ضرب الاجل 24 نوامبر برای تمدید مذاکرات، اقدامات خود را تشدید کرده اند. باتوجه به چگونگی عملکرد تحریم ها علیه ایران، شاهین ها در کنگره نه تنها یک دردسر برای رئیس جمهور آمریکا ، بلکه یک مشکل برای اروپا نیز به شمار می روند.

باراک اوباما به واسطه سمت اش قدرت مذاکره با ایران برای حل پرونده هتسه ای را دارد و می تواند به طور موقت معافیت های تحریمی برای ایران در نظر بگیرد. در برخی موارد، دولت و کنگره برای لغو تحریم ها در توافق نهایی چشم در چشم هم می دوزند. بحث تحریم ها در کپیتال هیل تاثیر مستقیمی بر شرکت های اروپایی دارد که به واسطه تحریم های آمریکا روابط خود با ایران را به شدت محدود کرده اند. شرکت های اروپایی که از سال 2006 به صف تحریم ها علیه ایران محلق شده اند، متحمل ضررهای اقتصادی قابل توجهی شدند. آنها به طور حتم خواستار یک توافق دراز مدت با ایران هستند که به آنها اجازه دهد بدون نقض تحریم های آمریکا و مواجه با مجازات ها، به تجارت با ایران اقدام کنند.

شرکت های اروپایی دلایل موجهی دارند که نگران اقدامات کنگره و مانع تراشی آن در برابر لغو تحریم ها باشند. قانونگذاران آمریکایی همچنان از تشدید تحریم ها سخن می گویند و حتی می خواهند قدرت مانور رئیس جمهور برای درنظر گرفتن معافیت های تحریمی را نیز محدود کنند. این اقدامات می تواند فضای حسن نیت در مذاکراتی که تا ماه نوامبر تمدید شده را از بین ببرد.

از سوی دیگر برخی گروه های لابی گری قدرتمند در کنگره نیز ادعا می کنند که در میز مذاکرات هسته ای باید موضوعاتی مانند حمایت ایران از برخی گروه ها مانند حزب الله و وضعیت حقوق بشر نیز مطرح شود. الیوت انگل از نمایندگان تندوری کنگره بر این باور است تا زمانی که ایران به حمایت از این گروه ها پایان ندهد، کنگره با لغو تحریم ها موافقت نخواهد کرد. اما باید گفت با وجود اینکه موضوعاتی از این دست برای غرب نگران کننده است، اما ارتباطی با برنامه های هسته ای ایران ندارد و به طور کلی خارج از پارامتر های مربوط به مذاکرات است. حامیان این طرح می دانند که پافشاری بر آن و مشروط کردن لغو تحریم ها می تواند به خارج شدن ایران از روند دیپلماتیک منجر شود. از سوی دیگر اصرار بر این دیدگاه ها ، دست مذاکره کنندگان آمریکایی در تعامل با ایران را می بندد. این در حالی است که  استراتژی اروپا در حمایت از مذاکرات هسته ای و در عین حال تلاش برای پرداختن به موضوعات حقوق بشری، الگوی بهتری برای پیشرفت در حل این دو موضوع به شمار می رود.

موضع شاهین های کنگره با هدف گروه 1+5 که تعدیل نگرانی ها در مورد برنامه های هسته ای ایران و لغو تحریم هاست، همخوانی ندارد. تمرکز بر این هدف تا حدودی برای اروپا آسان تر است که بر خلاف آمریکا خط پررنگی بین تحریم هایی که برنامه های هسته ای ایران را هدف می گیرد و تحریم های مربوط به حقوق بشر، ترسیم می کند. اروپاییان همچنین روانشناختی متفاوتی در بحث پذیرش ظرفیت غنی سازی محدود در ایران دارند. برای مصال، کمیته روابط خارجی بریتانیا اخیرا از دیپلماسی با ایران حمایت کرده و خاطرنشان کرده است که هیچ قرارداد دراز مدتی با ایران بدون در نظر گرفتن حق غنی سازی محقق نمی شود. این دیدگاه با آنچه که شاهین های آمریکایی و لابی اسرائیلی در کنگره دنبال می کنند به طور روشن در تضاد است. آنها خواستار برچیده شدن تاسیسات غنی سازی در ایران هستند.

اروپاییان بدون اینکه بخواهند کار اوباما را برای او انجام دهند باید منافع و دلایل خود در حمایت از توافق هسته ای نهایی با ایران را تشریح کنند. البته به نظر نمی رسد این اقدام تاثیر چندانی بر اعضای تندروی کنگره داشته باشد. بد بین ها به توافق هسته ای با ایران باید بدانند که جایگزین دیپلماسی با ایران افزایش ریسک هسته ای شدن این کشور و بی ثباتی بیشتر در خاورمیانه است که می تواند به اروپا و حتی آمریکا هم سرایت کند.

دیپلماسی با ایران یک نمونه از تمرین صبر است و راه درازی نیز پیش رو خواهد بود. کنگره باید از ایفای نقش مخرب در مذاکرات هسته ای با ایران خودداری کند. در نهایت، این اروپاییان بودند که در اوایل سال 2000، دولت نه چندان علاقمند آمریکا را ترغیب کردند که رویکرد دوسویه شامل تحریم ها و دیالوگ را در قبال ایران پیش بگیرد تا از جنگ اجتناب کند. رویکردی که سرانجام به حصول توافق هسته ای مقدماتی منجر شد. از سوی دیگر این اروپا بود که هزینه اعمال تحریم های بانکی و نفتی علیه ایران را پذیرفت و کنگره نیز از آن حمایت کرد. در صورتی که قانونگذاران آمریکایی در راه دستیابی به توافق نهایی مانع تراشی کنند، ائتلاف بین المللی ایجاد شده علیه ایران در خطر می افتد. این روند پیامدهای مخربی برای موضوع ایران خواهد داشت و در عین حال همکاری آتی با اروپا در مورد تحریم ها به خصوص تحریم های مربوط به روسیه را در معرض تهدید قرار می دهد.