مسکن مهر یا تابو‌ت‌؟

با تخریب پروژه مسکن مهر سرپل ذهاب در حادثه زلزله روز دوشنبه،نگرانی ها درباره سرنوشت پروژه های مسکن مهر در سراسر کشور افزایش یافته است؛کارشناسان پیشنهاد می کنند که این ساختمانها باید قبل از هر اتفاقی مورد بازبینی مجدد قرار بگیرند.

به گزارش صدای ایران، وقتی در روز یکشنبه زمین لرزید هیچکس آماده شنیدن خبر یک تخریب وسیع و مرگبار نبود. بلایای طبیعی تنها حوادثی هستندکه به دلیل کوتاهی فرد مسئولی رخ نمی دهد. درواقع در بلایای طبیعی هیچ کس دنیال مقصر نمی‌گردد. اما صبح دوشنبه تصاویری که از محل وقوع زلزله در سرپل ذهاب منتشر شد،تصاویری بود که همه به دنبال مقصر می گشتند؛ساختمان های ویران شده مسکن مهر و بیمارستان اسلام آباد غرب.

بیش از همه آپارتمان های ویران شده مسکن مهر به چشم می آمد.آپارتمان هایی که قرار بود،با مالکانش که با هزاران امید و آرزو به دنبال خانه دار شدن بودند،مهربان باشد،اما مهربان نبود.استحکام نداشت. در مقابل غرش زمین نتوانست ایستادگی کند،درحالی که ساختمان های دیگری هم در آن شهر بودند که آسیب ندیده بودند.

خیلی ها بعد از اتفاقی که برای مسکن مهر سرپل ذهاب افتاد،نگران شدند.آنها که مالک مسکن مهر در شهرهای دیگر بودند،بیشتر. تصاویری که از مسکن مهر شهرستان سرپل ذهاب منتشر شده،تصاویر دلخراشی است.مسکن مهر که ساکنانش تمام پس‌اندازشان را به امیدخانه دار شدن و تحمل سختی ها صرف این پروژه هزینه کرده بودند،حالا پس اندازشان از بین رفته و آنها مانده اند و وام هایی که باید برای همان آجرپاره ها بپردازند.هرچند که ددولت این وام ها را استمهال کرده،اما مدت استمهال هرچه باشد،باید زیان کم کاری گروهی که این پروژه را طراحی و ساختند،را مردم زلزله زده بدهند.

عکس های منتشر شده از تخریب گسترده مسکن مهر در منطقه زلزله زده سرپل ذهاب نشان از عمق فاجعه دارد. تخریب مسکن مهر در حالی اتفاق افتاده است که قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در طرح مسکن مهر اسفند ماه سال گذشته تاکید کرده بود که ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برای طرح مسکن مهر در کشور هزینه شده است.

علی بیت الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله با بیان این که متاسفانه هیچ واحد مسکن مهری در اسلام آباد غرب سلامت نیست و ایمنی ندارد، گفته است:« اسلام آباد غرب ۳ هزار مسکن مهر دارد که تمام بلوک های آن تخریب شده است و در حال حاضر هیچ واحدی ایمن نیست و مردم ساکن این واحدها تخلیه شده اند.»

به گفته او یکی از دلایلی که در ساخت و سازها اتصال دیوار به تیر و ستون را رعایت نمی‌کنند، اجرای سریع و ساخت در بازه زمانی کوتاه است. ترجیح می‌دهند که با آجرچینی سریع دیوارها، مدت زمان ساخت و تحویل پروژه را کوتاه‌تر کنند.

بیت الهی تاکید کرده است:« این نشان می‌دهد که اساسا سیستم نظارت بر نحوه ساخت و ساز وجود ندارد.» (اینجا)

رویایی که کابوس شد

سال ۱۳۸۶ بود که طرح مسکن مهر در دستور کار دولت قرار گرفت. احمدی نژاد که دولتش را به کارهای جهادی شهرت داده بود و مهرورزی را به عنوان صفت دولتش برگزیده بود، در شورای عالی مسکن قصد می کند تمام بی خانه ها را اعم از نیازمندان و مستاجران خانه دار کند. (اینجا)

اتفاقی که برای مسکن مهر سرپل ذهاب افتاد،حالا کابوس مسکن مهر خواب آرام را از ساکنان خود ربوده و مهر بی مهری را بر دلشان حک کرده است. ساخت مسکن بی کیفیت در طرح مسکن مهر فاجعه آفریده است؛ خانه هایی که قرار بود سرپناه باشند، حالا بر اثر زلزله بر سر مردم آوار شده‌اند؛ مردمی از خطه کرمانشاه و از قشر کم‌درآمد جامعه که با هزاران امید و آرزو مامنی را برای خود دست و پا کرده بودند، اکنون با تخریب منازلشان مواجه هستند.

مسکن مهر فدای بحث سیاسی شد؟

محمدعلی زمانی، کارشناس ارشد معماری و شهرسازی می گوید:«از منظر مهندسي، سازه‌هايي كه براساس اصول آيين‌نامه‌هاي ساختماني طراحي مي‌شوند، قرار نيست سازه، با زلزله‌هاي شديد آسيب نبيند بلكه از ديد ما ساختماني ايمن و باكيفيت است كه به گونه‌اي تخريب نشود كه جان شهروندان را بگيرد. در هر صورت اين مساله به قدري مهم است كه يكي از ۲۵ كارگروه ستاد مديريت بحران كشور كه قوه قضاييه است، مسائلي اينچنيني را رسيدگي مي‌كند تا اگر سازنده، قصوري مرتكب شده باشد آنها را پيگيري كند. در اين مورد هم بايد منتظر نتيجه بررسي‌هاي كارشناسي در مورد كيفيت خانه‌هاي مسكن مهر باشيم و بحث‌هاي كارشناسي را فداي بحث‌هاي سياسي و مديريتي نكنيم. » 

در همین حال سخنگوی کمیسیون عمران مجلس از معرفی سازندگان متخلف مسکن مهر کرمانشاه به قوه‌قضائیه خبر داده است، ولی آن‌طور که رئیس سازمان نظام مهندسی تهران می‌گوید، این سازمان در جریان چگونگی ساخت واحدهای مسکن مهر نبوده و نیست و برای ساخت مسکن مهر از سازمان نظام مهندسی درخواست مجری و مهندس ناظر نشد.

نگرانی ها درباره سرنوشت مسکن مهر پروژه های مشابه این روزها افزایش یافته است. آنچه برای مسکن مهر سرپل ذهاب اتفاق افتاد،حتما نباید برای دیگر پروژه های مسکن مهر در سایر شهرها اتفاق بیفتد؛خواه حادثه ای مثل زلزله رخ بدهد و یا حوادثی که قابل پیش بینی نیست. در همین راستا، خبرآنلاین از کاربران خود پرسید:به نظر شما برای جلوگیری از خسارت های احتمالی چنین اتفاق هایی در مسکن مهر چه باید کرد؟ 

ساده ترین پاسخ به سئوالی در خصوص راهکارهای افزایش امنیت در مسکن مهر این بود:« مسئولان ومجریان مربوطه را مجبور به سکونت در آنها کنند.» برخی نیز پا را از این فراتر نهاده وپای مجازت اعدام را وسط کشیده اند؛ گفته اند مسببان و عاملان ساخت مسکن ناایمن را اعدام کنید .رعایت قوانین در حوزه ساخت و ساز و نظارت قوی تر اما جان کلام بسیاری از مخاطبانی بود که به این سئوال پاسخ داده بودند. 

اما گروهی از کارشناسان معتقدند که باید این پروژه ها مورد بازبینی قرار بگیر،تا .اگر مشکلی وجود دارد،باید قبل از حادثه ترمیم شود؛به قولی علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد.