کاسه صبر ایرانیان سرریز شد؟

کلیپ زنی را نشان می دهد که غذایی را به زور به کودکی می خوراند و سپس کودک را به سمت دیوار هل می دهد و وی را کتک می زند.

این کلیپ چندی پیش که در فضای مجازی منتشر شده مربوط به کودک آزاری به شدت دردناک در یکی از مهد کودک های اردبیل است. این ویدئو توسط یکی از کارکنان این مهدکودک از مربی مهدکودک گرفته شده است؛

صحنه دوم را هر روز در خیابان می بینیم، دعوای راننده ها با همدیگر و راننده ها با مسافران، یکی به دلیل نگاهی دیگری را زیر مشت و لگد می برد و دیگری با تنه ناخواسته ای چند فحش و کشیده ای از رهگذر می خورد.

آستانه تحمل ایرانیان کم شده، خشونت نیز بیشتر شده است، آمار هم این را می گوید.

در فرهنگ ایران اما، وقتی صحبت از خشونت می شود، بیشتر افراد ذهن خود را معطوف به آسیب های فیزیکی می کنند در حالی که بر اساس تعاریف روانشناختی، هر رفتاری که به وارد آمدن آزار یا آسیب جسمی، روحی و روانی به دیگری منجر شود، خشونت تلقی می شود.

بررسی پرونده های قضایی در سال 91 نشان می دهد 9 جرم نخست کشور 50 درصد پرونده ها را از آن خود کرده است که به ترتیب می توان جرایم را این گونه اعلام کرد سرقت 12 درصد، ضرب و جرح 9.5 درصد، ایراد صدمه بدنی 6 درصد، توهین به اشخاص 5.5 درصد، تهدید 5.4 درصد، تخریب 5.3، از طرف دیگر در سال گذشته، جمعاً 9 میلیون و 816 هزار و 428 مورد پرونده به قوه قضاییه وارد شده که شش میلیون و 220 هزار و 995 پرونده در واحدهای مختلف قضایی و سه میلیون و 595 هزار و 433 پرونده در شعب شورای حل اختلاف است.

اگر نسبت جرایم پرونده های ورودی به قوه قضائیه را به همان نسبت سال 91 در نظر بگیریم، سال گذشته پنج میلیون پرونده به دلیل خشونت وارد قوه قضائیه شده است.

سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در این ارتباط می گوید: اگر پرونده های حوزه قضایی را بررسی کنید خشونت تقریباً رتبه دوم پرونده های سیستم قضایی را به خود اختصاص می دهد که نشان دهنده هزینه های زیادی است که برای خشونت در جامعه می پردازیم.

طبق اعلام پزشکی قانونی، در دو ماه نخست امسال، 104 هزار و 200 نفر به دلیل صدمات ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده اند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تعداد مراجعان نزاع 103 هزار و 767 نفر بود، 4/0 درصد بیشتر شده است.

این سازمان همچنین اعلام کرده در این مدت، از کل مراجعان نزاع، 72 هزار و 515 نفر مرد و 31 هزار و 685 نفر زن بودند. بر اساس آمارهای موجود در سازمان پزشکی قانونی کشور به طور معمول آمار مراجعان نزاع در فصل تابستان بیش از سایر فصل های سال است، به نحوی که در سه سال اخیر همواره تیر ماه بیشترین آمار نزاع را داشته است. آمار مراجعان نزاع در تیر ماه سال 1390، 63 هزار و 308 نفر، در سال 1391، 63 هزار و 548 و در سال 1392، 65 هزار و 168 نفر بوده است.

با بررسی آمار بالا مشخص می شود؛ هر ساعت 72 درگیری منجر به جرح در کشور و 12 نزاع در تهران رخ می دهد. به عبارتی با مراجعه 104 هزار نفر به پزشکی قانونی، 104 هزار پرونده نیز در مراجع قضایی تشکیل شده و بیش از 200 هزار نفر تنها در دو ماه درگیر کلانتری و دادسرا و دادگاه شده اند.

هر چند درحال حاضر آمار رسمی و دقیقی از میزان همسرآزاری در کشور در سال های اخیر در دسترس نیست اما مطالعات صورت گرفته در این حوزه که مربوط به سال 85 است نشان می دهد، 9/87 درصد زنان متاهل شهر تهران از همسرآزاری روانی رنج می بردند و 9/47 درصد نیز، همسرآزاری جسمی را تجربه کرده اند.

شرایط کلی جامعه بر موضوع خشونت تأثیر می گذارد. در شاخص نشاط ایران رتبه 115 را از بین 175 کشور دنیا کسب کرده و این بدان معناست که در جامعه خالی از نشاط، خشونت جزئی از رفتار مردم آن کشور می شود.

سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در این ارتباط می گوید: ناکامی ها یکی از مهم ترین دلایل افزایش خشونت است. هر چقدر ناکامی در خواسته های فردی و جمعی بیشتر شود، به تبع آن خشونت ها هم افزایش پیدا می کند. گاهی مواقع هم خشونت ناشی از اعتراض به شرایط موجود هست و نباید به سادگی از کنار آن گذشت. آنجایی که اعتماد به قانون و مجریان قانون افزایش پیدا کند خشونت کاهش می یابد. جایی که مردم مهارت های اجتماعی را فراگرفته اند، می توانند مشکلات را با راهکارهای منطقی حل کنند، خشم خود را کنترل کنند و خشونت چنین جوامعی را تهدید نخواهد کرد. بخش دیگر تأثیر رسانه است.

دکتر بهزاد دارابی روانشناس با اشاره به اینکه وجود مانع در رسیدن به هدف؛ مهم ترین عامل بروز خشم در جامعه ایران می گوید: یکی از جالب ترین شکل خشونت در بین دختران زمانی بروز می کند که آن ها احساس کنند که احساسات و صداقت آن ها از سوی پسران و یا کسی که به آن علاقه داشتند به بازی گرفته شده است و یا اینکه در روابط دوستی های خود با پسران صادق نبوده باشند که می تواند رفتارهای خشونت آمیز را بین این گروه از افراد افزایش دهد.

این روانشناس به راهکارهای اصلی کاهش میزان خشونت در افراد اشاره کرد و گفت: در واقع اگر به افراد یک جامعه ای توجه کامل شود و زمینه و شرایطی فراهم گردد که افراد بتوانند در آن مسائل و دغدغه های خود را مطرح کنند، می توان امیدوار شد دغدغه های افراد به عقده و در نهایت میزان خشونت کاهش یابد. در واقع گوش دادن به درد و دل افراد در جامعه اولین گام کاهش میزان خشونت در آن جامعه است.

در همین رابطه هادی مشرفی، وکیل پایه یک دادگستری می گوید: آمار منتشر شده از سوی پزشکی قانونی نشان می دهد میزان تحمل اجتماعی افراد جامعه پایین است. ما روزانه شاهد هستیم که در اتوبوس ها، متروها و سر چهارراه ها خیلی سریع درگیری هایی پیش می آید و افراد بدون اینکه برای یکدیگر ارزش قائل شوند شروع به ناسزاگویی می کنند و گاه این درگیری به دعوای فیزیکی نیز کشیده می شود.

به گفته شرفی، روح جمعی هنوز در جامعه ما به طور کامل شکل نگرفته و افراد بیشتر به فکر منافع شخصی هستند. اعتماد و محبت طرفین که باید در جوامع وجود داشته باشد در جامعه ما کاهش یافته و بی شک همین مسئله باعث بالا بودن آمار درگیری هاست.

در جامعه ای که با توجه به آمار 50 درصد پرونده هایش به دلیل خشونت شکل گرفته؛ دو مشکل جدی وجود دارد. یکی سست شدن پیوندهای اجتماعی و دیگری کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد اعضا جامعه به یکدیگر است.