پخش سریال سرزمین مادری باز‌هم به تعویق افتاد

به گزارش صدای ایران، «سرزمین کهن» یک سریال معمولی نیست و نکته‌های جالب توجه زیادی دارد. سریالی با درجه‌بندی الف که در سه فصل تاریخ را روایت می‌کند و بعد از مجموعه «شهریار» نخستین سریال ساخته کمال تبریزی است. اما نکته‌ای که «سرزمین کهن» را متفاوت کرده است، نه کارگردانش است و نه قصه. جلوگیری از پخش این سریال آن هم سه مرتبه به دلایل محتلف، باعث شده که ماجراهایی پیرامون پخش آن شکل بگیرد و تا این لحظه که تقریباً چهار سال از شروع پخشش می‌گذرد، همچنان مصائبش ادامه داشته باشد. بارها زمزمه پخش آن شنیده شود و همچنان فرصت نمایش در اختیار نداشته باشد. برای روشن شدن موقعیت این سریال، به مسیر طی‌شده از سوی دست‌اندرکاران پرداختیم.

بخش اول‎: روزگار کهن

پخش این سریال که قرار بود ابتدای دی ماه 92 از شبکه سه سیما پخش شود، برای بار اول به دلایلی از جمله تغییر لباس بازیگران زن، تغییر دکور یا پررنگ‌تر کردن انقلاب اسلامی در فیلمنامه باعث شد تا صحنه‌هایی از این سریال مجدداً فیلمبرداری شود و پخش آن یک ماهی عقب بیفتد. با همه این حرف و حدیث‌ها قسمت اول «سرزمین کهن» سوم بهمن ماه 92 از شبکه سه سیما پخش شد. اما سهم این سریال تاریخی درجه الف از آنتن سیما، تنها چهار قسمت بود. همه چیز از آن‌جا شروع شد که نماینده مردم شوشتر در مجلس شورای اسلامی در تذکری، از عوامل این سریال گله کرد. بعد از آن هم عده‌ای از بختیاری‌های ساکن خوزستان با تجمع مقابل سازمان صدا و سیما اعتراضشان را به این سریال نشان دادند. به‌دنبال این ماجراها موجی از اعتراضات مردمی در مناطق بختیاری‌نشین استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، اصفهان و فارس شکل گرفت. بختیاری‌های معترض اول به انتخاب نام خانوادگی «بختیاری» برای خانواده‌ای که منفی، سلطنت‌طلب و نوکیسه بودند، اعتراض داشتند. اما چیزی که باعث زبانه کشیدن این آتش زیر خاکستر شد، دیالوگ تندی بود در قسمت چهارم سریال که بختیاری‌ها آن را توهین به خودشان می‌دانستند. همین شد که «سرزمین کهن» کمال تبریزی متوقف شد. البته این نکته را هم بگوییم که اعتراضات فقط به مردم ایل بختیاری محدود نشد و علاوه بر تعدادی از نمایندگان بختیاری مجلس شورای اسلامی، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام را هم وارد ماجرا کرد. رضایی علاوه بر اعتراض به ضرغامی رئیس وقت سازمان صدا و سیما، در گفت‌وگوی زنده‌ای که از شبکه دو سیما پخش شد هم در واکنش به حاشیه‌های پیش آمده «سرزمین کهن»، از سردار اسعد بختیاری و علیمردان خان به‌عنوان شخصیت‌های مهم در تاریخ ایل بختیاری صحبت کرد. آژانس خبری بختیاری‌ها(ایبنا)، به‌دلیل انعکاس خبری این اعتراضات از دسترس کاربران خارج شد. سرانجام با عذرخواهی صدا و سیما و تشکیل هیأت بازبینی، قرار شد سریال بعد از بازبینی و تغییرات پخش شود.

بخش دوم: سرزمین کهن یا مادری؟

چهار سال گذشت و زمزمه‌هایی از پخش دوباره‌ «سرزمین کهن» این بار با نام جدید «سرزمین مادری» از شبکه سه شنیده شد و مخاطبانش را امیدوار کرد که شاید با این تغییر نام و اصلاحاتی که در سریال داده‌اند، بتوانند سریالی درجه الف از تلویزیون کشورشان ببینند. اما «سرزمین مادری» هم نیامده به مشکل خورد. امیدها به پخش این سریال از آن‌جایی بیشتر شد که تیزری هم برایش ساخته و از دریچه‌ رنگارنگ تلویزیون پخش شد. هر چند که از نظر تبریزی ساعت و زمان پخش تیزر نامناسب بود، اما فکرش را نمی‌کرد دوباره جلوی سریالش آن هم قبل از پخش حتی یک قسمت گرفته شود؟ او اوایل مهر امسال در پاسخ به اینکه چقدر امیدوار است این بار مشکلی در پخش سریال پیش نیاید، به ایسنا گفته بود: «با تغییرات و اصلاحاتی که انجام شده، خیلی بعید است مشکلاتی به وجود بیاید و چون از ابتدا و بدون سانسور زمان آقای ضرغامی پخش خواهد شد مطمئنم که دیگر سوءتفاهمی ایجاد نخواهد شد.»

14 مهرماه که به‌عنوان تاریخ اولیه برای پخش سریال اعلام شده بود هم آمد و گذشت و خبری نشد. وعده پخش برای یک هفته بعد یعنی بیست و یکم دادند. اما یک هفته زمان اضافی هم نتوانست گره‌ای از مشکلات «سرزمین مادری» باز کند. بعد از جلوگیری دوباره از پخش سریال کمال تبریزی، این کارگردان دلیل عدم پخش این بار را آماده نبودن تیتراژ و مشکلات فنی اعلام کرد. از سوی دیگر شورای بازبینی در بیانیه‌ای علت سوءتفاهم‌های مجدد پیش آمده برای این سریال را در عدم اطلاعی‌رسانی صدا و سیما از اصلاحات و رفع اشکال آن بیان کرد.

بخش سوم: اعتراض ادامه دارد

یکشنبه این هفته، دو هفته پس از اعلام زمان پخش «سرزمین مادری»، به جای آنکه سریال از تلویزیون پخش شود پای سریال کمال تبریزی به صحن علنی مجلس باز شد. هدایت‌الله خادمی، نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی، «سرزمین کهن» را تفرقه‌انگیز نامید و گفت: «به آقای علی‌عسگری تذکر و هشدار می‌دهم که فکر پخش مجدد سریال ضد ملی و زشت سرزمین کهن را از سر بیرون کند.» چند روز پیش محمد بیرانوندی، نماینده مردم خرم‌آباد و دوره‌چگنی هم در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا اعلام کرد که در بین نمایندگان لر مجلس، اجماعی بر سر پخش یا عدم پخش «سرزمین کهن» وجود ندارد. بیرانوندی با اشاره به هزینه و زمان زیادی که صرف ساخت این سریال شده، گفته است: «نباید کل بنایی را به خاطر جزء ناموزونی از آن خراب کرد؛ با این استدلال به نظر من باید پخش این سریال که دو قسمت از آن نمایش داده شده است، از سر گرفته شود چرا که هزینه‌های زیادی برای ساخت و تولید این اثر هنری صرف شده است.» او همچنین توضیح داد: «اعلام انتقادها به این سریال از تریبون‌های عمومی، باعث بالا رفتن حساسیت‌ها می‌شود و باید در محافل خصوصی انجام شود.» براساس اعلام این نماینده مجلس، قرار است قبل از نهایی شدن تصمیم درباره پخش یا عدم پخش سریال با دست‌اندرکاران آن از جمله کمال تبریزی کارگردان اثر و مسئولان صدا و سیما نشستی برگزار و توضیحات آنان مجدداً شنیده شود.

حالا باید منتظر بمانیم و ببینیم این سریال تاریخی که 10 سال زمان و هزینه صرف آن شده است، سرانجام می‌تواند از دریچه تلویزیون راهش را به سمت خانه‌های مردم باز کند یا همچنان کسانی پیدا می‌شوند تا روی طبل سوء‌تفاهم‌ها بکوبند.