اقلیم کردستان تحریم نفتی شد

بعد از اقدام تنش‌زای مسعود بارزانی، رییس منطقه کردستان عراق برای برگزاری همه‌پرسی جدایی از عراق، بغداد دیگر از لاک دفاعی خود خارج شده و حالا برای حفظ تمامیت ارضی کشور، اربیل را تحت فشار قرار داده است. کسانی که از حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق به دلیل رفتار و استراتژی‌ آرامش پیش از برگزاری همه‌پرسی انتقاد می‌کردند دیگر بهانه‌ای برای متهم کردن نخست‌وزیر به مدارا با بارزانی را ندارند. هر روز بخش جدیدی از تحریم‌های بغداد علیه کردستان رونمایی می‌شود تا به بارزانی که حالا حتی همپیمانان مقطعی خود را در احزاب کردی از دست داده ثابت شود، کردستان بدون عراق ممکن نیست.

به گزارش صدای ایران، جبار اللعیبی، وزیر نفت عراق از شرکت نفت شمال دولت عراق خواست تا خطوط انتقال نفت از مبدا کرکوک به بندر جیهان ترکیه را بازسازی و آماده کنند تا دیگر لازم نباشد انتقال نفت از میدان‌های نفتی کرکوک به ترکیه از طریق منطقه کردستان عراق صورت بگیرد.

وزیر نفت عراق در بیانیه خود از شرکت نفت شمال که مسوولیت استخراج نفت از میدان‌های نفتی کرکوک و شرکت پروژه‌های نفتی و شرکت خطوط نفتی دولتی است، خواسته تا پروژه کامل و فوری برای انتقال نفت از میدان‌های نفتی کرکوک به بندر جیهان در ترکیه را آغاز کند.

عراق صاحب یکی از بزرگ‌ترین منابع نفتی جهان است و بعد از عربستان بیشترین میزان ذخایر نفتی جهان را داراست. ٧/١٠ درصد از ذخایر نفت جهان در عراق قرار دارد و بر اساس گزارش‌های رسمی وزارت نفت این کشور ٥٣٠ میدان نفتی در عراق وجود دارد که تاکنون فقط ١١٥ میدان نفتی حفر شده و طلای سیاه آن استخراج می‌شود که میزان ذخایر آن ٣١١ میلیارد بشکه تخمین زده شده است. شاید همین ثروت انبوه نفتی عراق است که این کشور هر روز با بحران‌های سیاسی و امنیتی و جنگ‌های متنوع دست و پنجه نرم می‌کند و مردم عراق به جای بهره‌مندی از نعمت ثروت نفتی کشورشان، قربانی رقابت‌های منطقه‌ای برای تصاحب آن شده‌اند.

میدان نفتی کرکوک پنجمین میدان نفتی بزرگ جهان است که ٣٣٠چاه تولیدی نفت دارد و میزان تولید آن ٣٥ هزار بشکه در روز است. خط انتقال نفت کرکوک به بندر جیهان ترکیه در منطقه‌ای واقع شده‌ است که در سال ٢٠١٤ به اشغال داعش درآمد و حدود دو سال است که آزاد شده، اما نیروهای پیشمرگه که آمدند این بخش از شهر را آزاد کنند تصمیم گرفته‌اند در این شهر بمانند، چرا؟ به دلیل اینکه کرکوک یکی از مناطق مورد مناقشه بغداد و اربیل است و در طول چند سال گذشته که دولت مرکزی گرفتار جلوگیری از پیشروی داعش بوده است اربیل از فرصت استفاده کرده و ساختار قومیتی کرکوک را تا حد زیادی تغییر داده است. مسوولان منطقه کردستان اعلام کرده بودند منطقه‌ای که در کرکوک در کنترل نیروهای پیشمرگه است چیزی در حدود ٤٥ میلیارد بشکه نفت خام ذخیره دارد که یک‌سوم کل ذخایر نفتی عراق به شمار می‌رود.

بخش عظیمی از ذخایر نفتی عراق یعنی حدود ٧٠ درصد این ذخایر در جنوب کشور و بصره واقع شده اما مهم‌ترین ذخایر نفتی عراق بعد از بصره در کرکوک است. در اهمیت راهبردی این منطقه برای بغداد همین بس که تا سال ٢٠١٤ یعنی قبل از حمله داعش به کرکوک، منطقه کردستان فقط ٦ درصد از ذخایر نفتی عراق را در اختیار داشت اما بعد از به دست گرفتن کنترل بخش‌هایی از کرکوک که در اشغال داعش بوده، اربیل در سال ٢٠١٦ روزانه ٥٤٤ هزار و ٦٠٠ بشکه نفت خام در روز صادر کرده که معادل ١٢% از کل صادرات نفتی عراق به شمار می‌رود. بر اساس گزارشی که بلومبرگ ارایه داده اربیل امسال صادرات نفت عراق را به مرز ٦٠٠ هزار بشکه در روز هم رسانده است. این به این معناست که در صورت تشکیل دولت کردستان، با این میزان صادرات نفت، اربیل می‌تواند در مصاف کشورهایی چون اکوادور، قطر و نیجریه در اوپک قرار گیرد.

با استقرار نیروهای پیشمرگه در دروازه‌های کرکوک و تاکید بغداد بر اینکه حاکمیت خود را بر اراضی عراقی اعمال خواهد کرد، مسعود بارزانی از گفت‌وگو و آمادگی برای تعلیق نتایج همه‌پرسی در صورت لغو تحریم‌ها سخن می‌گوید. ایاد علاوی، معاون رییس‌جمهور عراق اخیرا در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته که از بارزانی، دولت مرکزی عراق و نیروهای الحشد الشعبی خواسته در زمینه اختلافاتی که در خصوص شهر کرکوک وجود دارد خویشتنداری کنند زیرا امکان وقوع جنگ داخلی در عراق بسیار بالاست.

علاوی ضمن مخالفت با جدایی کردستان از عراق تاکید کرد که کرکوک می‌تواند نقطه شروع این جنگ باشد. کرکوک که خارج از خط سبز منطقه یا همان اقلیم کردستان است اما بعد از حمله داعش به عراق در سال ٢٠١٤ عملا تحت کنترل نیروهای کُرد قرار گرفته است. قیس الخزعلی، فرمانده عصائب حق وابسته به نیروهای الحشد الشعبی بعد از برگزاری همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق گفته بود که کردها بنا دارند تا بخش عظیمی از شمال عراق را به منطقه خود الحاق کنند و با این طرح و برنامه مانند اشغال خاک عراق به وسیله یک قدرت خارجی برخورد خواهد شد.

از سوی دیگر پارلمان عراق هم با اقدام سلیم الجبوری، رییس پارلمان این کشور در سفر به کردستان بدون مشورت با نمایندگان پارلمان مخالفت کرده و نمایندگان ائتلاف دولت قانون به ریاست نوری‌المالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق، از الجبوری خواسته‌اند که استعفای خود را به پارلمان ارایه کند، با این حال الجبوری تاکید کرده زمینه‌سازی برای سفر او به اربیل در بغداد صورت گرفته و افزود: چون هنوز در مراحل اولیه حل بحران کردستان هستیم، توضیحات زیادی نمی‌توانم بدهم.