برجام نمی‌میرد اگر ...

دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به احتمال خروج آمریکا از برجام گفت: ابعاد نقض برجام توسط ترامپ، ابعاد عکس‌العمل ایران را تعیین می‌کند. اگر سایر کشورها پای برجام بایستند اما روابط اقتصادی جامعه جهانی با ایران لطمه مشهود بخورد، آن‌گاه ایران بدون این‌که برجام را نقض کند، در پاسخ به آمریکا می‌تواند تدابیری در توسعه برنامه هسته‌ای خود اتخاذ کند.

به گزارش صدای ایران، سید حسین موسویان در گفت‌وگو با شبکه خبری ریل نیوز آمریکا در اظهارات  ترامپ در سخنرانی سازمان ملل و محکوم کردن برجام گفت: اکنون جامعه جهانی درک خوبی از زبان ترامپ دارد. زبان ترامپ در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل، زبان زور، تهدید، تحقیر، تقابل و جنگ بود. به طور متقابل زبان و پیام روحانی دعوت به صلح و همکاری و گفت‌وگو بود. روحانی جامعه جهانی را به همکاری و اتحاد برای مبارزه با تروریست دعوت کرد و آمریکا را مسوول و دخیل در ایجاد بحران‌های منطقه همچون عراق و افغانستان و گسترش تروریسم خواند. حرف روحانی این بود که بحران‌های منطقه همچون سوریه و یمن راه‌حل نظامی ندارد و صرفا از دیپلماسی و همکاری می‌توان بحران‌ها را مدیریت کرد در حالی‌که سیاست آمریکا در دوره ترامپ تشدید تهدید و تقابل است.

وی افزود: در عین حال روحانی از ابتدای ریاست جمهوری سیاست کاهش تشنج با آمریکا را دنبال کرده ضمن این‌که هیچ‌گاه باج هم به آمریکا نخواهد داد. ایران برای حل مشکلات منطقه و اختلافات دو جانبه آماده همکاری و گفت‌وگوست.

موسویان اظهار کرد: جامعه جهانی و ایران در مورد بحران هسته‌ای دوازده سال مذاکره کردند و بحرانی که می‌توانست به جنگ بیانجامد را از طریق دیپلماسی حل کردند. تمام قدرت‌های بزرگ پای برجام را امضاء کردند و شورای امنیت سازمان ملل هم آن را تصویب کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بعد از اجرای برجام حداقل هفت بار تایید کرده ایران به تمام تعهداتش در برجام کاملا عمل کرده است. اکنون جامعه جهانی منهای آمریکا و اسراییل و عربستان، خواهان اجرای کامل برجام هستند، از این رو ترامپ نباید این توافق را تخریب کند.

این دیپلمات پیشین ایرانی در پاسخ به این‌ پرسش که شکی نیست ایران به تعهداتش عمل کرده است. طبق برجام آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی نمی‌توانند در روابط اقتصادی سایر کشورها با ایران کارشکنی کنند. اما آمریکا آشکارا سایر کشورها را از کار اقتصادی با ایران منع می‌کند که این نقض آشکار برجام است؟ اظهار کرد: به همین دلیل ایران معتقد است که آمریکا روح و متن برجام را نقض کرده است و اروپا از رفتار آمریکا عصبانی است و سایر قدرت‌ها همچون روسیه و چین و قدرت‌های شرقی و غربی از سیاست‌های ترامپ عصبانی هستند. بعد از حدود چهل سال خصومت و دشمنی، برای اولین بار ایران و آمریکا در سطح وزرای خارجه مذاکره کردند و با حضور همه قدرت‌های جهانی به توافقی دست یافته‌اند که به تایید شورای امنیت رسیده است. حالا آمریکا مدعی است که ایران ناقض توافق است. در حالی‌که قاضی برجام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، نه آمریکا یا دولت ترامپ.

وی گفت: این‌که آمریکا جمع‌بندی آژانس در مورد اجرای تعهدات ایران را نادیده می‌گیرد، نشان بارز نقض نرم‌ها و مقررات بین‌المللی توسط آمریکاست. کارشکنی آمریکا در روابط اقتصادی ایران با سایر کشورها، نقض برجام است. اگر آمریکا نمی‌خواهد با ایران کار اقتصادی بکند، مختار است اما حق مانع تراشی در روابط اقتصادی سایر کشورها با ایران را ندارد.

موسویان در پاسخ به این پرسش که خروج آمریکا از برجام چه معنایی دارد؟ اگر ترامپ، آن دسته از تحریم‌های آمریکا که بر اثر برجام برداشته شده را مجددا اعمال کند، سایر کشورهایی که با ایران روابط اقتصادی را آغاز کرده‌اند، هدف قرار خواهد داد؟ اظهار کرد: نمی‌دانیم تصمیم ترامپ چه خواهد بود. منتهی به نظر می‌رسد برجام نخواهد مرد در صورتی‌که آمریکا از برجام خارج شود، اگر قدرت‌های جهانی قاطعانه پای برجام بایستند و آن را به طور جامع و کامل اجراء کنند. اما اگر سایر قدرت‌ها تسلیم آمریکا شوند و ایران نتواند از منافع اقتصادی برجام بهره‌مند شود، برجام خواهد مرد. در این صورت و در شرایطی که بحران‌های جاری خاورمیانه جملگی لاینحل مانده، ترامپ عامل ایجاد یک بحران خطرناک جدید در خاورمیانه خواهد شد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که اگر آمریکا طبق مقررات داخلی خود از برجام خارج شود، آن‌گاه طبق مقررات خود، مجبور خواهد بود روابط اقتصادی ایران و سایر کشورها با ایران را مورد هدف قرار دهد گفت: این یک بحث حقوقی است که قوانین داخلی آمریکا می‌تواند بر قوانین بین‌المللی ارجحیت پیدا کند یا خیر. آمریکا قوانین داخلی خود را دارد اما هم‌زمان باید به قوانین بین‌الملل متعهد باشد. شورای امنیت سازمان ملل عالی‌ترین مرجع قانونی بین‌المللی در زمینه مسائل مربوط به امنیت جهانی است. اگر آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت، قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان را نقض کند یعنی عالی‌ترین مقررات جهانی را نقض کرده است. از نظر حقوقی آمریکا می‌تواند به استناد و مقررات داخلی خود، عالی‌ترین مقررات بین‌المللی را نقض کند؟

وی در پاسخ به این که روحانی به صراحت گفت که ایران در مقابل نقض برجام، عکس‌العمل نشان خواهد داد. این عکس‌العمل چه خواهد بود؟ تصریح کرد: من واقعا نمی‌دانم تصمیم ترامپ چه خواهد بود. تصمیم ایران بعد از اقدام ترامپ اتخاذ خواهد شد. ابعاد نقض برجام توسط ترامپ، ابعاد عکس‌العمل ایران را تعیین می‌کند. اگر سایر کشورها پای برجام بایستند اما روابط اقتصادی جامعه جهانی با ایران لطمه مشهود بخورد، آن‌گاه ایران بدون این‌که برجام را نقض کند، در پاسخ به آمریکا می‌تواند تدابیری در توسعه برنامه هسته‌ای خود اتخاذ کند.

نمی‌دانم تصمیم ترامپ درباره ماندن یا نماندن در برجام چه خواهد بود. تصمیم ایران بعد از اقدام ترامپ اتخاذ خواهد شد. ابعاد نقض برجام توسط ترامپ، ابعاد عکس‌العمل ایران را تعیین می‌کند. اگر سایر کشورها پای برجام بایستند اما روابط اقتصادی جامعه جهانی با ایران لطمه مشهود بخورد، آن‌گاه ایران بدون این‌که برجام را نقض کند، در پاسخ به آمریکا می‌تواند تدابیری در توسعه برنامه هسته‌ای خود اتخاذ کند.

موسویان در پاسخ به این پرسش که  روحانی در مورد برجام سرمایه‌گذاری سیاسی سنگینی در داخل کرد. اگر ترامپ برجام را زیر پا بگذارد چه وضعی برای جناح سیاسی وی در داخل پیش خواهد آمد؟ اظهار کرد: از اول انقلاب ما دو طرز تفکر در داخل کشور داشتیم. یک تفکر معتقد است که گفت‌وگو با آمریکا هیچ خاصیتی ندارد، زیرا آمریکا به تعهداتش عمل نمی‌کند. از این رو با آمریکا مذاکره و اعتماد نباید کرد و صرفا باید مقابله کرد. تفکر دیگر معتقد است که مذاکره به معنی اعتماد نیست. شما گفت‌وگو کن یا به توافق می‌رسی یا نه. اگر رسیدی یا آمریکا اجراء می‌کند یا خیر. اگر به تعهدش عمل نکرد، در سایر موارد گفت‌وگو نکن. از این رو در وضعیت فعلی هیچ اختلافی بین دو طرز تفکر نیست زیرا اگر آمریکا به تعهدش در مورد برجام عمل نکند، هر دو طرز تفکر متفق خواهند بود که راجع به سایر مسایل با آمریکا نه گفت‌وگو و نه توافق امکان پذیر نیست؛ این مساله‌ای روشن است.