"شورای‌نگهبان از آرا سال 88 پاسداری کرد"

عباسعلی کدخدایی در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران به مناسبت 26 تیرماه سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان قانون اساسی، با اشاره به چرایی تشکیل شورای نگهبان خاطرنشان کرد: پس از این‌که الطاف بی‌کران الهی شامل مردم ما شد و با هدایت‌های پیامبرگونه امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی به ثمر نشست و همچنان پشتیبانی‌های مردم ادامه یافت تا نهایتا منجر به شکل گیری شجره‌ی طیبه جمهوری اسلامی ایران شد.

وی اظهار کرد:‌ نگاه به باورهای مردم ایثارگر ما در قبل از انقلاب نشان می‌دهد که مردم ما دو شعار پایه‌ای نفی ظلم و ستم و بی‌عدالتی طاغوتی و تاکید بر اجرای احکام دین اسلام را به عنوان خواسته‌های اصلی خود مطرح می‌کردند. این خواسته‌ها همواره قبل و بعد از انقلاب اسلامی مورد تایید و تاکید امام خمینی (ره) نیز قرار می‌گرفت.

کدخدایی با بیان این‌که «جمهوری اسلامی ایران یک نظام سیاسی متکی به پشتیبانی‌های مردمی بوده و هست» تصریح کرد: جمهوریت و حضور مردم به تعبیر مقام معظم رهبری یکی از ارکان نظام را تشکیل می‌دهد و به واسطه اعتمادی که میان امام و امت و همچنین مردم و مسئولین برقرار بود ما شاهد بودیم که در همان ابتدای کار انقلاب نوع نظام به همه پرسی گذاشته شد.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با اشاره به برگزاری همه پرسی جمهوری اسلامی در فروردین ماه 58 خاطرنشان کرد:‌ در اوایل سال 59 از مردم خواسته شد که به نظام جمهوری اسلامی رای بدهند و مردم نیز با آرای آگاهانه و آزادانه خود با اکثریت قریب به اتفاق به جمهوری اسلامی ایران رای مثبت دادند. این در حالی است که این اتفاق در کمتر کشور‌هایی صورت می‌گیرد که نظام‌های سیاسی در آغاز به کار خود نوع نظام را به رای مردم بگذارند.

وی اضافه کرد: پس از تعیین نوع نظام سیاسی بلافاصله مقدمات تدوین قانون اساسی آغاز شد و مجلس بررسی نهایی قانون اساسی با عنوان مجلس خبرگان اول شکل گرفت. پس از چند ماه متن قانون توسط مجلس خبرگان به تصویب رسید و بار دیگر این قانون به رای مردم گذاشته شد و ما مشاهده کردیم که در فاصله‌ای اندک هم نوع نظام سیاسی و هم قانون اساسی این نظام به عنوان سند ملی به رای مردم گذاشته شد.

کدخدایی با تاکید بر این‌که «هر نظام سیاسی در آغاز تاسیس نیازمند تلاش، مجاهدت و ایثار است» گفت: مردم ایثارگر ما آزمون خود را با حضور در صحنه‌های مختلف انقلاب طی کردند.

مشاور عالی شورای نگهبان با تاکید بر این‌که «عقل سلیم و تجربه بشری به ما آموخته است که برای حفاظت، صیانت و پاسداری از نظام نیازمند تلاش و مجاهدت و اتخاذ راهکارهای مناسب هستیم» به انقلاب مشروطه اشاره و اظهار کرد: ما در ابتدا نمی‌توانستیم به این موضوع اکتفا کنیم که نظام سیاسی ایجاد شده و قانون اساسی نیز تدوین شده است و در مسیر اجرا حفاظت و صیانت از این دو را به فراموشی بسپاریم. تجربه ما در دوره‌ی نهضت مشروطه تجربه تلخی است.

وی افزود: نهضت مشروطه، نهضتی مردمی بود که با حمایت علما و مراجع وقت و برای مقابله با بی‌عدالتی‌ها و استبداد و ظلم حکام وقت شکل گرفت، این نهضت در ابتدا به خوبی پیش رفت و هدایت‌های علما و مراجع عظام و پشتیبانی‌های مردم نشان داد که مردم به خوبی می‌توانند در این جهت گام بردارند، اما اشکالی که در این نهضت به وجود آمد این بود که این نهضت نسبت به پاسداری و صیانت از قانون اساسی نظام سیاسی وقت دقت لازم را نکرد.

کدخدایی با اشاره به ماده 2 متمم قانون اساسی مشروطه خاطرنشان کرد: گرچه تدوین کنندگان قانون مشروطه با اصرار علما به ویژه شیخ فضل‌الله نوری اصل تراز را به متمم قانون اساسی مشروطه لحاظ کردند و در این اصل بر این موضوع اشاره داشتند که همیشه مجمعی از علمای تراز اول بر مصوبات مجلس نظارت داشته باشد تا از احکام شرعی تخطی نشود، اما این ساز و کار در ابتدا در نطفه خفه شد و نتیجه این شد که نهضت مشروطه با وجود این که نهضتی ضد دیکتاتوری و استبدادی بود به عکس خود تبدیل شود.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با تاکید بر این‌که «قانون اساسی به عنوان یک سند ملی همواره بیانگر آرمان‌ها و اهداف مشترک مردم است و از حقوق و تکالیف متقابل فرد و دولت یاد می‌کند و به عنوان یک میثاق مشترک نیازمند پاسداری است» تصریح کرد: تدوین کنندگان قانون اساسی در مجلس خبرگان به ویژه شهید بهشتی در این مطلب اظهار داشتند که دیگر تجربه دوران مشروطه تکرار نشود.

وی اضافه کرد: به همین دلیل ساز و کاری موثر برای نظارت و پاسداری و صیانت از اسلامیت و جمهوریت نظام در قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش بینی کردند. اصل 91 قانون اساسی نیز پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی را از وظایف شورای نگهبان یاد می‌کند.

کدخدایی با تاکید بر این‌که «شورای نگهبان با این تفکر تشکیل شد که در طول عمر نظام سیاسی ما انحرافی ایجاد نشود و آسیب‌ها و آفت‌هایی به نظام جمهوری اسلامی وارد نشود» گفت: در اصول مختلف قانون اساسی نظارت در دو بعد تقنینی و سیاسی به عنوان وظایف شورای نگهبان یاد شده است.

وی در ادامه به تشریح وظایف شورای نگهبان پرداخت و گفت: مصوباتی که در مجلس شورای اسلامی به تصویب می‌رسند از جهت انطباق با شرع و قانون اساسی نیازمند دقت هستند، تاکنون و در 9 دوره گذشته مجلس شورای اسلامی بیش از 2800 مصوبه در مجلس به تصویب رسیده است که شورای نگهبان نسبت به همه‌ی این موارد اظهار نظر کرده‌ است. برخی از این مصوبه‌ها با شرع مقدس مغایرت داشتند. برخی با حقوق مردم و اصول قانون اساسی.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان در ادامه به وظیفه‌ی نظارتی شورای نگهبان در بعد سیاسی اشاره کرد و گفت: ما در طول‌ سال‌های پس از انقلاب بیش از سی و چند انتخابات را شاهد بودیم که نظارت بر برخی از این انتخابات‌ها بر عهده شورای نگهبان نبوده است اما در انتخابات‌هایی مانند انتخابات‌های ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی و همچنین همه پرسی‌ها که شورای نگهبان وظیفه‌ی نظارت را عهده دار بوده است تلاش کرده تا با اتخاذ راهکار مناسب و استناد به اصول قانون اساسی و قوانین موضوعه نظارت دقیقی بر صحت انتخابات داشته باشد.

کدخدایی با تاکید بر این‌که «در جمهوری اسلامی ایران انتخابات مظهر جمهوریت نظام شناخته می‌شود» خاطرنشان کرد: در اصل 36 قانون اساسی بر این موضوع تاکید شده است که اداره‌ی امور کشور از طریق اتکا به آرای عمومی است و مصداق آن نیز انتخابات است.

وی در ادامه با اشاره به تاکیدات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بر اصالت داشتن حضور مردم خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در مورد آراء مردم دو تعبیر زیبا دارند، ایشان سال‌های گذشته از آرای مردم به عنوان امانت‌های الهی یاد کردند و همچنین در انتخابات گذشته نیز از آرای مردم به عنوان حق‌الناس با تعبیری دقیق یاد کردند.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با بیان این‌که «شورای نگهبان وظیفه‌ سنگین پاسداری از آراء مردم را بر عهده دارد» اظهار کرد: در طول ادوار مختلف انتخابات‌ها به خوبی به سرانجام رسیده است. شورای نگهبان تلاش کرده است که در همه‌ی ادوار با نظارت دقیق و استفاده از راهکارهای مناسب در حدود وظایف قانونی خود وظیفه‌ی صیانت و پاسداری از آراء مردم را به عنوان امانت‌های الهی به خوبی انجام دهد.

کدخدایی با تاکید بر این‌که «برای شورای نگهبان هیچ فرقی نکرده و نمی‌کند که چه کسانی و چه گروه‌هایی در انتخابات شرکت می‌کنند» اظهار کرد: کسانی که شرایط ذکر شده در قانون انتخابات را داشته باشند برای شورای نگهبان تفاوتی ندارند و شکل گیری دولت‌ها و مجالس مختلف با گرایش‌های گوناگون گواهی صادق بر این مدعا است.

وی همچنین اظهار کرد: شورای نگهبان همان طور که از آراء مردم در انتخابات سال 88 دفاع و پاسداری کرد در انتخابات سال 92 نیز به همان گونه عمل کرد و برای اعضای شورای نگهبان هیچ تفاوتی میان انتخابات سال 88 و سال 92 یا سایر انتخابات‌ها نبوده و در آینده نیز این گونه خواهد بود.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با تاکید بر این‌که «بی‌طرفی یکی از شرایط اصلی انجام وظایف شورای نگهبان بوده و هست» اظهار کرد: من در طول مدتی که توفیق خدمت در شورای نگهبان را داشته‌ام مشاهده کرده‌ام که اعضای مختلف این شورا همواره بر این نکته تاکید داشته‌اند.

کدخدایی با ارزیابی عملکرد شورای نگهبان در طول سال‌های فعالیت خود با بیان این که «اکنون گزارش تحلیلی از فعالیت شورای نگهبان بر روی سایت این نهاد قرار دارد» اظهار کرد: ‌شورای نگهبان با نگاهی دوگانه دفاع از نظام مقدس جمهوری اسلامی یعنی دفاع از نظام سیاسی و پاسداری از حقوق مردم هم در بعد نظارت‌های تقنینی و هم در بعد نظارت‌های سیاسی کارنامه خوبی از خود ارائه کرده است و همواره در تلاش است که در این جهت حرکت کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اکنون در چشم انداز آینده‌، انتظار ما از این نهاد این است که با رعایت اصول قانون اساسی و در سایه‌ی تدابیر مقام معظم رهبری و با حفظ وحدت و انسجام داخلی و تبیین همه جانبه وظایف خود برای مردم در انجام وظیفه‌ی دینی، تاریخی و سیاسی خود مصمم‌تر از گذشته حرکت کند.