صدای ایران- به گزارش شرق، کمتر از سه ماه دیگر رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق برگزار خواهد شد. رفراندومی که علاوه بر مخالفت تلویحی کشورهای منطقه، به نظر می‌رسد مورد اجماع تمامی جریان‌های کُرد حاضر در منطقه نیز نباشد. هرچند کُردهای حاضر در اقلیم، رفراندومِ استقلال را حق مسلم خود دانسته و بر آن اصرار دارند. در همین ارتباط گفت‌وگویی با ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران انجام داده‌ایم.
فکر می‌کنید رفراندوم منافع کدام‌یک از گروه‌های کرد را تأمین می‌کند؟
ابتدا باید یادآوری کنم که پروسه «همه‌پرسی» در انحصار هیچ‌یک از جریان‌های کُرد نیست و به کلیت «کُرد»ها مربوط می‌شود. متأسفانه رویکردی که در پرسش شما مطرح شده، امروز یکی از مشکلات کنونی بر سر راه همه‌پرسی است. برخی از جریان‌های کُرد فکر می‌کنند نباید در ابتدا «مسعود بارزانی» با گروه‌های دیگر برای برگزاری همه‌پرسی توافق می‌کرد، چراکه اعتقاد دارند مسئله همه‌پرسی فرایندی اجتماعی است. تنها حرف و حدیث و جدلی که بین گروه‌های کُرد وجود دارد، همین مسئله است، درحالی‌که همه موافق برگزاری هرچه‌سریع‌تر رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق و اجرای قانونی آن هستند. نمی‌شود مسئله رفراندوم را به هیچ گروهی وابسته دانست. هیچ گروه و تشکیلاتی نمی‌تواند علیه رفراندوم باشد.
اما شاهدیم که برخی جریان‌ها و گروه‌های کرد در برابر این رفراندوم سکوت کرده‌اند. آیا این سکوت به معنی همراه‌نبودن با همه‌پرسی است؟
ابتدا من باید این نکته مهم را یادآوری کنم که همه‌پرسی استقلال اقلیم هیچ‌گونه ارتباطی به گروه‌های خارج از کردستان عراق ندارد. همه‌پرسی موضوعی درون کردستان عراق است. تصمیم‌گیری در این رابطه به مردم کُرد حاضر در اقلیم و کلیت عراق مربوط است و دیگرانی که خارج از این مجموعه قرار دارند حق ندارند به خود اجازه دهند که برای این مجموعه تصمیم‌گیری کنند. البته ایرادی ندارد که نظرات خود را در ارتباط با همه‌پرسی ابراز یا از آن حمایت کنند، اما حق ندارند علیه آن گامی بردارند.
آیا این مسئله باعث ایجاد تنش‌های جدیدی در میان جریان‌های کُرد داخل و خارج از اقلیم نخواهد شد؟
به نظر من این اشتباه بزرگی خواهد بود اگر کسی با کسی دچار تعارض باشد. هیچ کُردی علیه پروسه رفراندوم یا همه‌پرسی نیست. فقط مشکلاتی در توافق دسته‌جمعی وجود دارد. مشکل فقط در نوع اجرائی‌شدن رفراندوم است. هرکسی نظری دارد و عده‌ای عقیده دارند که این فرصت مناسبی است و عده دیگری بر این نظر هستند که درحال‌حاضر زمان مناسبی برای این کار نیست. در پارلمان گفته می‌شود اشکالی ندارد و حکومت باید تصمیم بگیرد. این یک پروسه است. برنامه و کاری که باید منتظر بمانیم و ببینیم چطور باید انجامش دهیم.
سرنوشت اقوام و اقلیت‌هایی که در اقلیم ساکن هستند مانند ترکمن‌ها که گویا جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر را شامل می‌شود یا آشوری‌ها و ایزدی‌ها، چه خواهد شد؟
من درباره اعداد و ارقامی که درباره جمعیت‌ها ذکر شد مناقشه نمی‌کنم. جمعیت اقلیت‌های حاضر در اقلیم به هر میزانی که باشد، باید حقوق آنها برابر با مردم کُرد اقلیم در نظر گرفته شود. ما وقتی به‌عنوان کُرد عراق زندگی می‌کردیم، گله ما از عزیزان عراقی چه بود؟ ما نباید اجازه دهیم که چنین گلایه‌هایی برای دیگر اقلیت‌ها در کردستان عراق به وجود آید. به‌طور کلی باید ترکمن‌ها و سایر اقوام و ملیت‌های ساکن در کردستان از حقوق خود بهره‌مند شوند. کردها نگفته‌اند همه‌پرسی فقط برای کردهاست. همه‌پرسی برای کردستان و برای ساکنان اقلیم است.
آنچه ما به دنبالش هستیم استقلال برای کُردهای عراق است.
به نظر شما موضع کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی در این رابطه چه خواهد بود؟ به نظر می‌آید آمریکا و اسرائیل مخالفتی ندارند.
در نظر من اکثریت اظهارنظرها دروغ است. در ظاهر اظهاراتی بیان می‌شود، اما در پشت پرده اقدامات دیگری صورت می‌گیرد. درحالی‌که همه کُردها همه‌پرسی استقلال را حق مسلم خودشان می‌دانند، برخی از همین قدرت‌هایی که شما مدنظر دارید خلاف آن را بیان می‌کنند. باید از این قدرت‌ها پرسید زمانی که کُردها خودشان همه‌پرسی استقلال را حق مسلم می‌دانند چرا نباید این کار را انجام داد؟ اگر این حق مسلم کُردهاست، پس باید از حقمان دفاع کنیم.
آیا این مسئله نمی‌تواند در آینده برای اقلیم کردستان عراق دردسرساز باشد؟
امروز نمی‌توان چنین پیش‌بینی‌هایی کرد، اما در کل هر فرد یا جریانی که در این استقلال برای خود منفعتی نبیند، ممکن است در آینده ایجاد مشکل کند.
گفته‌ها و شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه اقلیم کردستان عراق باید خودمختاری خود را در سال ٢٠٠٧ به دولت عراق تحویل می‌داد. نظر شما در این ارتباط چیست؟
نه این برداشتی اشتباه است. موضوعی که شما در پرسش خود به آن اشاره کردید به ماده ١٤٠ و ١٥٧ بازمی‌گردد. ماده ١٤٠ مناطقی را شامل می‌شود که کُرد و عراقی هر دو آن را از آنِ خود می‌دانند. امروز دیگر مسئله خودمختاری اقلیم مطرح نیست. فدرالیسم قانونی بود که از طرف عراق درج و تصویب شد. کُرد حق همه‌پرسی دارد. ما در عراق به صورتی اختیاری متحد شده‌ایم و نه اجباری، این معنی واضح و روشنی دارد.
در صورت رأی مثبت به همه‌پرسی، تأیید نهایی آن به کسب اجازه از دولت مرکزی عراق نیاز دارد یا خیر؟
در این ارتباط دو مسئله مطرح است. یکی به کُردها مربوط می‌شود و دیگری به بغداد، اگر همه‌پرسی به طور کامل رأی مثبت کسب کند به این معنی نیست که همان روز بعد از نتیجه‌گیری اعلام کنیم که ما مستقل شده‌ایم. باید با بغداد، ایران و ترکیه مذاکره کنیم. مجادلاتی در راه است و باید تأییدی به‌دست آوریم و پس از کسب این تأیید می‌توانیم بگوییم که آیا در عراق می‌مانیم یا خیر. این به شرایط پذیرش عراق مربوط می‌شود.
به نظر شما موضع «پ‌ک‌ک» چه خواهد بود؟ آیا این امکان وجود دارد که این جریان پس از همه‌پرسی اختلالاتی در اقلیم کردستان ایجاد کند؟
هیچ چیز در این ارتباط ناممکن نیست. همان‌طور که پیش‌تر عرض کردم هر فرد یا جریانی که منفعت فردی و جناحی خود را مقدم بر منافع کُردها بداند و از برگزاری همه‌پرسی ناراضی باشد، ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد کند. اما یادآوری می‌کنم کسی حق ندارد در همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق که حق مسلم کُردهاست دخالت کند.
اخبار مرتبط
آخرین اخبار
