تفاوت خدای حلولی و خدای متعالی

نوع پیوند و نسبت بین خدا و جهان، همواره یکی از مسائل مهم، چالش برانگیز و محل تأمل فلسفی بوده که فلسفه گاه خود را متکفل آن و گاه خود را عاجز از پاسخ به آن دانسته است. این پرسش همواره در برابر فلسفه وجود دارد که چه پیوندی میان امر نامحدود و امر محدود وجود دارد و هر تفسیر و تقریری از این پیوند، چه نسبتی را میان خدا و جهان برقرار می کند؟ می‌توان کلیت فلسفه هگل را تفسیر نسبت میان مطلق و مقید یا به عبارت دیگر متناهی و نامتناهی قلمداد کرد؛ به گونه‌ای که با توجه به پاره‌هایی از کتاب «پدیدارشناسی روح» و «درسگفتارهای فلسفه دین» می‌توان گفت که هگل به بازتفسیر مسیحیت می‌پردازد.

جهت متوجه شدن جایگاه هگل باید اشاره کرد که الهیات پروتستان از آغاز با دو واژه در مورد خدا صحبت می کند: تعالی  و حلول .  در برداشت حلولی از خداوند او متحد با بشر و متجسد در آن است و در تصویر متعالی او حکم «کاملا دیگری» را برای بشر دارد هگل با چنین طرح دوگانه‌ای از خداوند مواجه است. او به عنوان کسی که دلبستگی خود را به پروتستانتیسم که به نوعی اصالت بیشتری به خدای پسر می‌دهد و به طرح «نفی قیمومیت غیر» کانت و لوتری مذهبی پنهان نمی‌کند، به تفسیر رابطه خدا و انسان یا همان رابطه خدا و جهان می‌پردازد. 

گفتنی است علاقمندان می توانند از طریق لینک زیر در تلگرام به کانال این فاطمه دلاوری پاریزی ملحق شوند:

https://t.me/fdparizi