همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، طرحی واقعی یا اهرم فشار؟

توافق احزاب سیاسی کُرد اقلیم کردستان برای برگزاری همه پرسی در ارتباط با جدایی این اقلیم از عراق در حالی است که تحقق این امر با اما و اگرهای زیادی روبه رو است.

به هر حال خبرهای رسیده از شهر اربیل واقع در شمال عراق حاکی از توافق احزاب سیاسی کُرد اقلیم کردستان در خصوص برگزاری همه پرسی در ارتباط با جدایی این اقلیم از عراق است و قرار است همه پرسی  25 سپتامبر آینده برگزار شود.

در این شرایط سوال این است: آیا همه پرسی برگزار خواهد شد؟

موضوع جدایی کردستان، طرحی قدیمی است که دوباره مطرح می شود اما هفته گذشته در پی اعلام توافق احزاب سیاسی کُرد اقلیم کردستان برای اجرای همه پرسی به مرحله اجرا منتقل شده است.

در این میان کمیساریای انتخابابات و همه پرسی بر توان خود برای برگزاری همه پرسی و انتخابات در زمان اعلام شده تاکید کرده است.

دولت عراق: هیچ کس نمی تواند با نادیده گرفتن دیگران سرنوشت خود را تعیین کند

در همین ارتباط حیدر العبادی نخست وزیر عراق روز جمعه در واکنش به این اخبار مخالفت خود را با جدایی اقلیم کردستان از عراق اعلام کرد و در این خصوص به قانون اساسی عراق و تاکید آن بر حفظ یکپارچکی کشور استناد کرد.

همچنین «سعد الحدیثی» سخنگوی رسمی دفتر اطلاع رسانی العبادی در بیانیه ای مطبوعاتی اعلام کرد، عراق به قانون اساسی به عنوان مرجع تعیین روابط بین دولت مرکزی و اقلیم کردستان استناد دارد و هیچ کس نمی تواند با نایده گرفتن دیگران سرنوشت خود را تعیین کند.

تصمیم گیری در مورد آینده عراق در گروی مراعات قانون اساسی است

به گفته وی هرگونه تصمیمی در خصوص آینده عراق باید با مراعات متون قانون اساسی صورت بگیرد زیرا تصمیم در این خصوص فقط به یک طرف مربوط نمی شود و « ما در تعیین روابط دولت مرکزی و اقلیم کردستان به قانون اساسی به عنوان مرجعیت قانونی و سیاسی استناد داریم از همین رو همه عراقی ها باید در خصوص آینده کشورشان نظر بدهند و هیچ کس نمی تواند بدون توجه به این موضوع سرنوشت خود را تعیین کند».

ایران: کردستان جزئی از جمهوری عراق است

تصمیم کردستان عراق بلافاصله با مخالفت بین المللی روبه رو شد و این مخالفت برای کُردها که در صدد ادامه این راه هستند، خوشایند نیست.

در همین ارتباط سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد، موضع اصولی ایران مبتنی بر حمایت از حاکمیت عراق و یکپارچگی آن است و اقلیم کردستان جزئی از جمهوری عراق است به این ترتیب که تصمیم گیری های یکجانبه و خارج از چارچوب ملی و قانونی به ویژه بدون توجه به قانون اساسی عراق موجب بروز مشکلات جدیدی در عراق و منطقه می شود آن هم در شرایطی که با شرایط پیچیده ای روبه رو هستیم.

ترکیه: همه پرسی اشتباه بزرگی است

از سوی دیگر بن علی یلدریم نخست وزیر ترکیه در واکنشی سریع به خبر همه پرسی در خصوص جدایی اقلیم کردستان عراق، همه پرسی را اشتباه بزرگی دانست.

ابراهیم گالن سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز گفت: ترکیه تصمیم اقلیم کردستان مبنی بر همه پرسی در خصوص جدایی کامل از عراق را در پرتو شرایط کنونی  تصمیم درستی نمی داند و ترکیه انتظار دارد اقلیم کردستان در تصمیم خود تجدید نظر کند به ویژه اینکه منطقه و به طور خاص سوریه و عراق با شرایط حساسی روبه رو هستند.

روسیه: حامی وحدت اراضی عراق هستیم

سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز روز پنجشنبه گذشته در کنفرانس مطبوعاتی تصریح کرد: اظهارات سران اقلیم کردستان عراق در خصوص همه پرسی در سپتامبر آینده به منظور تعیین سرنوشت این اقلیم توجه ما را جلب کرد، روسیه حامی وحدت اراضی عراق و احترام به حقوق بشر و رعایت حقوق قانونی همه طوائف و گروههای ملی عراق بدون هیچ شروطی است و کُردها نیز بزرگترین این گروهها به شمار می آیند.

آمریکا: از عراق یکپارچه حمایت می کنیم

وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه گذشته با صدور بیانیه ای اعلام کرد: همه پرسی توجه ها را از اولویت های مهم تر از جمله شکست داعش به سمتی دیگر جلب می کند و ما حامی عراقی یکپارچه و با ثبات و برخوردار از دموکراسی هستیم و بر این اساس مسئولان اقلیم را به بحث و گفت وگو با دولت عراق در خصوص مجموعه کاملی از مسائل مهم از جمله آینده روابط بین بغداد و اربیل بر اساس قانون اساسی عراق تشویق می کنیم.

آلمان: از گام‌های یکجانبه بر حذر باشید

آلمان با ابراز نگرانی از تصمیم مسئولان اقلیم کردستان عراق مبنی بر برگزاری همه پرسی برای جدایی از عراق، این اقدام را موجب دامن زدن به بحران در منطقه برشمرد و نسبت به آن هشدار داد.

در همین ارتباط «زیگمار گابریل » وزیر خارجه آلمان اظهار داشت: ما فقط می توانیم در مورد اتخاذ اقدامات یکجانبه هشدار دهیم، زیرا وحدت عراق با خطر بزرگی روبه رو است.

این در حالی است که ماده یک قانون اساسی عراق به صراحت بر وحدت اراضی این کشور تاکید دارد به این معنی که در آن آمده است: جمهوری عراق یک کشور یکپارچه مستقل است که از حاکمیت کامل برخوردار است  و نظام حاکم آن جمهوری پارلمانی دموکراسی است و قانون ضامن وحدت عراق است.

اختلاف در داخل اقلیم کردستان عراق

در این میان دو جنبش تغییر کُردی و جماعت اسلامی تاکید کردند، باید پیش از برگزاری همه پرسی به عادی سازی اوضاع اقدام کرده و مشکلات را حل کرد حال آنکه به نظر می رسد حل و فصل مشکلات داخلی که بیش از سه سال است ادامه داشته است، دشوار است.

جدایی اقلیم کردستان از عراق غیر ممکن است

در همین ارتباط «طارق حرب»  کارشناس حقوقی عراق پیش از این تاکید کرده بود جدایی اقلیم کردستان از عراق غیر ممکن است و در این خصوص به موانع قانونی آن اشاره کرد از جمله ماده یک قانون اساسی عراق و نیز تصمیمات شورای امنیت شامل قطعنامه 1384 مصوب سال 2003 که در آن بر حاکمیت مستقل عراق و مخالفت آمریکا با جدایی اقلیم بر اساس توافق سال 2008 با عراق تاکید شده است و بر اساس آن آمریکا به حفظ وحدت عراق و استقلال آن ملزم شده است.

فراخوان جدایی اقلیم فرار رو به جلو است

«موفق الربیعی» از اعضای پارلمان عراق نیز قبلا گفته بود: واقعیت این است که زیاده خواهی های برخی رهبران کُرد در تشکیل موجودیت مستقل و بزرگ کُرد خلاصه می شود، معتقدم اکنون نه زمان و نه مکان مناسبی برای این کار نیست و کردستان اکنون با بحران شدید مالی و تنش سیاسی بین سلیمانیه و اربیل و نیز بحران شدید امنیتی از سوی داعش روبه رو است از همین رو فراخوان جدایی فرار رو به جلو و تلاش برای منتقل کردن مشکلات داخلی کردستان به بیرون از آن است.

همچنین «محمد نوری» یکی دیگر از نمایندگان پارلمان عراق گفت، زمینه منطقه ای و بین المللی برای جدایی کردستان و یا استقلال آن از عراق فراهم نیست و اگر همه پرسی موفقیت آمیز هم باشد تکمیل آن دشوار است.