یادی از مرغ شباهنگ به مناسبت80 سالروز تولدش

استاد محمود محمودی خوانساری از جمله خوانندگان توانمند و مطرح دهه چهل و پنجاه قرن چهارده شمسی است که همچنان خاطره صدای گرم و شیوه خاص اجراهایش در اذهان باقی است.

زنده یاد محمود محمودی خوانساری جایگاهی تثبیت شده در جمع خوانندگان بزرگ دروان حرفه ای خود به دست آورده بود که سطح این جایگاه را از آثار متعددش در برنامه های «گلهای رنگارنگ»، «برگ سبز»، «شاخ گل» و «گل های تازه» و در همکاری با بزرگان موسیقی ایران می توان دریافت.

حبیب الله نصیری فر در جلد اول کتاب«مردان موسیقی سنتی و نوین ایران» درباره زنده یاد محمود محمودی خوانساری می نویسد: محمود محمودی خوانساری به سال 1313 هجری شمسی در شهر زیبا و سرسبز خوانسار در خانواده ای متقی دیده به جهان گشود. پدرش حجت الاسلام آقا سید جمال الدین محمودی که از مقبولیت و احترام بسزائی در میان قاطبه اهالی خوانسار برخوردار بود.

حجت الاسلام آقا سید جمال الدین محمودی از همان کودکی محمد را با اصول مقدماتی فقه و عربی و آثار ادبا و شاعرانی نظیر سعدی، حافظ، مولانا آشنا کرد.

صوت دلنشین محمود در همان دوران خردسالگی همگان را به تحسین و اعجاب وامیداشت و او که راه خود را شناخته بود با اشتیاق زائدالوصفی به آواز خوانندگانی چون طاهر زاده، ادیب خوانساری و تاج اصفهانی گوش فرا می داد و با استفاده از هوش سرشار و استعداد خدادادش از صدای این بزرگان بهره می گرفت، مضافا این که در سال 1325 با احداث کارخانه ی برق در شهر خوانسار امکان به کارگیری از رادیو در سطح گسترده تری برای مردم فراهم شد و محمود با شنیدن آوای هنرمندان مورد علاقه اش همه چیز را به فراموشی می سپرد.

در سال 1326 پدرش به طور ناگهانی رخت از این جهان بربست و فقدان پدر ضربه سختی به روح حساس محمود وارد ساخت و از طرفی او چون محیط خوانسار را برای پرورش اعتلای استعداد خود محدود می دید مدت زمان کوتاهی پس از درگذشت پدر به تهران عزیمت و در مدرسه ادیب به ادامه تحصیل پرداخت و ضمن آن از هر فرصتی به منظور فراگیری ردیف ها و گوشه های موسیقی ایرانی استفاده می کرد و در این راستا به تدریج پایش به مفاحل هنری گشوده شد.

در سال 1335 استاد ابوالحسن صبا در محفلی با صدای محمودی خوانساری آشنائی شد و به مصداق«قدر زر زرگر شناسد»این بزرگ مرد موسیقی اصیل ایرانی,، صوت محمودی را بسیار گرم و با اصالت یافت و به او علاقمند شد و از محمودی دعوت کرد تا نسبت به تکمیل ردیف های موسیقی و گوشه های مختلف و متنوع هنر آواز زیر نظر وی به کار بپردازد.

به تصدیق کسانی که ناظر و مطلع بر دیدارهای بعدی استاد ابوالحسن صبا و محمودی خوانساری بوده اند استاد صبا به دلیل شناخت صحیحی که از نجابت و شخصیت و نیز آینده محمودی به دست آورده بود در کار تعلیم وی اصرار و علاقمندی زیادی نشان می داده است اما متاسفانه به علت درگذشت استاد صبا این ارتباط دیری نپائید و محمودی خوانساری در سال 1337 تهران را به قصد شیراز ترک و در آنجا با رادیو شیراز به همکاری پرداخت.

استاد محمود محمودی خوانساری علاوه بر اجرای برنامه، سرپرستی موسیقی اصیل رادیو مذکور را نیز به عهده داشت. برنامه های هنری محمودی خوانساری با اقبال مردم شیراز روبرو و به سرعت چهره ای شناخته شده به شمار آمد. این هنرمند در نیمه دوم سال 1338 به تهران مراجعت و به دعوت شادروان داود پیرنیا در برنامه ی مشهور«گلها» به همکاری پرداخت.

اولین کار هنری محمودی خوانساری«برگ سبز شماره ی 56» بود و از آن پس آثار ارزنده متعددی را تحت عناوین«گلهای رنگارنگ»، «برگ سبز»، «شاخ گل» و «گل های تازه» در کنار اساتید و هنرمندان بزرگی چون شادروان مرتضی محجوبی، احمد عبادی، حبیب الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم، حسن کسائی، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف الله مجد و رضا ورزنده به وجود آورد.

محمودی خوانساری در آواز از صدائی گرم و سبکی مخصوص به خود برخوردار بود. او ضرب را خوب می شناخت و می نواخت و در اجرای قطعات ضربی احاطه کامل داشت و به سه تار نیز علاقمند و آشنا بود. او در اثر مطالعات مستمر در شعر و موضوع تلفیق شعر و هنر آواز شناخت عمیقی در این کسب کرده بود که در آثارش این تاثیر به خوبی مشاهده می شود.

محمود محمودی خوانساری از سال 1349 در برنامه ی«نوائی از موسیقی ملی» که با سرپرستی اسد الله ملک و همکاری دکتر منوچهر جهانبگلو تدارک دیده شده بود همکاری فعالانه ای را آغاز کرد.

«نوائی از موسیقی ملی» به سرعت در میان هنر دوستان و عاشقان موسیقی اصیل مقبولیت یافت و ترانه های به یاد ماندنی«مرغ شباهنگ» در مایه افشاری، «میخانه» در مایه دشتی، «سکوت و مستی» در سه گاه هر سه از ساخته های اسد الله ملک و «لاله ی پرپر» ساخته فرهنگ شریف حاصل همکاری او با این برنامه بود.

محمودی با وجود فرصت های بسیار مناسبی که وی را قادر به استفاده در امور مادی در سطحی بالا قرار می داد با اعتقاد به این که هنر یک ودیعه الهی است هرگز خود را آلوده برخی موقعیت ها نکرد و سرانجام در دوم اردیبهشت ماه سال 1366 دار فانی را وداع گفت.