براساس آمارهای موجود صادرات انگلیس به ایران در ژانویه 2017 رشد 2.5 برابری داشته و به 16 میلیون یورو رسیده است و میزان واردات آن هم بیش از 41 میلیارد دلار بوده است که عمدتا نفت و محصولات پتروشیمی را شامل می شد.
انعقاد برجام پای تمامی کشورهای جهان را به ایران کشاند.حتی کشوری مانند انگلیس که نه سفیری در ایران داشت و نه سفارت خانه ای .اما با تصویب برجام در تیرماه سال 94 در مرحله نخست یک هیات اقتصادی و سیاسی انگلستان به ریاست فیلیپ هاموند(وزیرخارجه وقت ) و در مرحله بعد هیاتی صرفا تجاری به ریاست رئیس اتاق بازرگانی این کشور را راهی تهران کرد تا از دیگر رقبای اروپایی خود عقب نمانده باشد.
به گزارش صدای ایران از سحر - پایگاه اطلاع رسانی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی - براساس آمارهای موجود صادرات انگلیس به ایران در ژانویه 2017 رشد 2.5 برابری داشته و به 16 میلیون یورو رسیده است و میزان واردات آن هم بیش از 41 میلیارد دلار بوده است که عمدتا نفت و محصولات پتروشیمی را شامل می شد؛ ایران نخستین محموله های گاز طبیعی و نفت خام خود را در اکتبر سال گذشته به انگلیس فروخت. به گفته شرکت ملی نفت ایران، این شرکت یک محموله یک میلیون بشکه ای میعانات گازی به بریتیش پترولیوم و دومین محموله را به یک شرکت انگلیسی که نام آن اعلام نشد، فروخته است.
همکاری های پیش از برجامی تهران و لندن
بر اساس آمارهای منتشره توسط یورو استات، واردات انگلیس از ایران در سال 2011 بالغ بر 420 میلیون یورو بوده است . این رقم در سالهای تشدید تحریمها کاهش یافته و در سال 2014 به 39 میلیون یورو رسید.
صادرات انگلیس به ایران نیز پیش از تشدید تحریمها در سال 2011 بالغ بر 203 میلیون یورو بوده است. این رقم در سالهای بعد کاهش یافت و در سال 2014 به 113 میلیون یورو رسید.
کف پوشها، خرما، تابلو‌های نقاشی، زعفران، کتیرا، خاویار و هندوانه عمده اقلام صادراتی ایران به انگلیس و ذرت دامی، گندم دامی، جو، توربینهای گازی، جوجه و مکملهای دارویی نیز اقلامی هستند که سهم بزرگی از واردات ایران را از انگلیس تشکیل داده‌اند.
البته با توجه به حجم پایین مبادلات اقتصادی ایران و انگلیس در سالهای گذشته می توان اینگونه فرض کرد که برای انگلیسیها، روابط سیاسی با ایران همواره بر روابط اقتصادی ارجح بوده است؛این اشتباه محاسباتی باعث شد که آنها همواره در هر دو سوی معامله از رقبا عقب بمانند!.
در این میان البته شرکتهای انگلیسی و در راس آنها دو شرکتی نفتی بی پی و رویال داچ شل بخوبی می دانند که صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران نیازمند سرمایه گذاریهای عظیمی است و هر گونه تعلل برای ورود به این بازار پرسود می تواند زیانی باشد که دیگر قابل جبران نخواهد بود.از این رو، حضور نمایندگانی از شرکتهای انگلیسی از جمله معاون مدیرعامل شرکت شل در نشست فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران را باید از جمله همین دلایل دانست.در همان سفر بود که وزیرخارجه سابق انگلیس سفارت خانه این کشور در تهران را مجددا بازگشایی کرد.
جرقه های آتش روابط
آذرماه سال 90 بود که تعدادی از افراد معلوم الحال با بالا رفتن از دیوار سفارت انگلیس و به آتش کشیدن پرچم این کشور به افزایش تنش‌های سیاسی تهران و لندن که از آشوب‌های انتخابات 88 آغاز شده بود، دامن زدند و در نهایت نیز منجر به قطع کامل روابط شد. در آن زمان ایران، انگلیس را متهم به حمایت از آشوب‌های حوادث پس از انتخابات می‌کرد و مقامات لندن نیز می‌گفتند دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران با غل و غش همراه بوده است. اما بالا گرفتن اختلافات ایران و انگلیس از آنجا آغاز شد که برخی از نمایندگان مجلس هشتم با تدوین طرحی که لندن را متهم به حمایت از حوادث پس از انتخابات ایران می‌کرد، خواستار کاهش رابطه با انگلیس و تقلیل سطح روابط دوجانبه شدند. هرچند که در همان اثنای کار مخالفت صریح دستگاه سیاست خارجی کشور را پیش روی خود دیدند. مقامات وزارت خارجه با طرح این موضوع که کاهش سطح روابط سیاسی با انگلیس بر سطوح دیگر روابط تاثیرگذار است خواستار بررسی‌های بیشتر طرح مذکور شدند و علی لاریجانی نیز در مقام ریاست مجلس رای به بازگشت طرح به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی داد. مقامات دستگاه سیاست خارجی کشور معتقد بودند بهتر است روابط تا سطح کاردار کاهش پیدا کند تا اینکه بخواهد به قطع کامل مناسبات بینجامد. اما با وجود این کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس وزارتخانه‌های صنایع و معادن، بازرگانی (صنعت، معدن و تجارت کنونی) و علوم، تحقیقات و فناوری را ملزم کرد تا راه‌های کاهش سطح روابط اقتصادی و آموزشی را به اطلاع مسوولان وزارت خارجه برسانند تا تصمیمات مقتضی برای تقلیل روابط با انگلیس اتخاذ شود، هرچند که در عمل هیچ اقدامی صورت نگرفت و این طرح نیز با مهر مغایرت با مصالح ملی مسکوت ماند. در این میان بودند نمایندگانی که هر از گاهی با به میان کشیدن اظهارات مقامات انگلیسی که در انتقاد از نحوه برخورد با حامیان آشوب‌ها مطرح می‌شد موضوع تقلیل روابط با لندن را یادآوری می‌کردند اما با تاکیدات مقامات وقت دستگاه سیاست خارجی کشور که این امر نیازمند ارزیابی‌های بیشتر است، دیگر آن را دنبال نمی‌کردند.
شعله ور شدن آتش روابط
اما در نهایت با قرار گرفتن نام بانک مرکزی ایران در لیست سیاه تحریم‌های انگلیس خاکسترهای آتش نیمه‌سوخته روابط تهران و لندن مجدداً شعله‌ور شد که نتیجه آن نیز تصویب طرحی دو‌فوریتی برای تنزل روابط تا سطح کاردار بود. دو روز پس از تصویب این طرح نیز عده‌ای از افراد تجمع‌کننده در برابر ساختمان سفارت بریتانیا در تهران وارد ساختمان سفارت شدند و پرچم این کشور را پایین آوردند تا کار را یکسره کرده باشند. اقدامی که واکنش شدید مسوولان دستگاه سیاست خارجی کشورمان را به دنبال داشت و با ابراز تاسف مدیران وقت وزارت خارجه همراه بود. به دنبال این اتفاق بود که ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه وقت بریتانیا، اعلام کرد سفارت ایران در لندن تعطیل شده و دیپلمات‌های ایرانی نیز باید خاک بریتانیا را ترک کنند. اولتیماتیوم دولت انگلیس به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک خاک این کشور در حالی صورت گرفت که دو کشور در حال پوست‌اندازی برای از سرگیری مجدد روابط بودند؛ دومینیک چیلکات سفیر بریتانیا در تهران به تازگی استوارنامه خود را تقدیم مقامات ایرانی کرده بود و قرار بود سفیر ایران در لندن نیز به زودی معرفی شود.
تلاشی نافرجام برای از سرگیری روابط ایران و انگلیس
در تابستان سال 91 و هفت ماه پس از تنزل سطح روابط تهران و لندن فرصتی فراهم شد تا علی‌اکبر صالحی و ویلیام هیگ همتای انگلیسی‌اش در حاشیه اجلاس کابل با یکدیگر دیدار کنند. هرچند که آن دیدار به بهانه بررسی تحولات سوریه و مذاکرات آتی ایران و 1+5 بود اما اصلی‌ترین موضوع مورد بحث بررسی ساز و کار ارتقای سطح روابط بود که در عمل با توفیقی همراه نشد. البته همین دیدار نصفه و نیمه نیز کافی بود تا مخالفان از سرگیری مجدد روابط بر طبل و دهل بکوبند و پای صالحی را برای چند و چون ماجرا به مجلس بکشانند. با وجود آنکه مقامات وقت وزارت امور خارجه تاکید می‌کردند که طرف انگلیسی از طریق کشور ثالث آمادگی خود را برای دیدار با وزیر امور خارجه ایران ابراز داشته است اما خبرگزاری رویترز به نقل از وزارت خارجه بریتانیا خبر داده بود که "این گفت‌وگو و دیدار به دعوت و درخواست طرف ایرانی صورت گرفته است."
بهبود روابط در پس انتخابی جدید
با روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم اما مناسبات تهران و لندن رنگ دیگری گرفت و وزارت امور خارجه بریتانیا همراه با وزارت امور خارجه اغلب کشورهای اروپایی، ضمن تبریک به رئیس دولت اعتدال‌گرا، خواستار افزایش روابط ایران و انگلیس شد. دیوید کامرون، نخست‌وزیر وقت انگلیس نیز با ارسال نامه‌ای به روحانی ابراز امیدواری کرد روابط تهران و لندن در دولت جدید با بهبود همراه باشد. وی در این نامه آورده بود: "تهران می‌تواند راه متفاوتی را انتخاب کرده و به دنبال بهبود روابط با لندن باشد؛ گسترش روابط دوجانبه یک روند تدریجی است که منجر به حل و فصل برخی مسائل می‌شود." پس از آن نیز وزرای خارجه دو کشور در چند دوره مذاکره و گفت‌وگو که البته برخی از آنها بنا بر حل و فصل اختلافات فی‌مابین و بعضی از آنها برای بررسی روند گفت‌وگوهای ایران و اعضای گروه 1+5 بود، با یکدیگر دیدار کردند. در خلال همین دیدارها بود که موضوع از سرگیری روابط دوجانبه مطرح شد و وزیر خارجه وقت انگلیس نیز از تعیین کاردار غیرمقیم در سفارتخانه‌های دو کشور خبر داد. اقدامی که در نهایت منجر به تعیین سفرای ایران و انگلیس و بازگشایی سفارت خانه های دو کشور در تهران و لندن شد.سفر محمد جواد ظریف وزیرخارجه کشورمان به لندن که 14 سال از سفر وزیرخارجه ایران به انگلیس صورت می گرفت نیز به دنبال همین تحولات بود.سفری که نخستین و اصلی ترین نتیجه اش گشایش هایی در همکاری های بانکی دو کشور بود.
انعقاد برجام پای تمامی کشورهای جهان را به ایران کشاند.حتی کشوری مانند انگلیس که نه سفیری در ایران داشت و نه سفارت خانه ای .اما با تصویب برجام در تیرماه سال 94 در مرحله نخست یک هیات اقتصادی و سیاسی انگلستان به ریاست فیلیپ هاموند(وزیرخارجه وقت ) و در مرحله بعد هیاتی صرفا تجاری به ریاست رئیس اتاق بازرگانی این کشور را راهی تهران کرد تا از دیگر رقبای اروپایی خود عقب نمانده باشد.
به گزارش صدای ایران از سحر - پایگاه اطلاع رسانی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی - براساس آمارهای موجود صادرات انگلیس به ایران در ژانویه 2017 رشد 2.5 برابری داشته و به 16 میلیون یورو رسیده است و میزان واردات آن هم بیش از 41 میلیارد دلار بوده است که عمدتا نفت و محصولات پتروشیمی را شامل می شد؛ ایران نخستین محموله های گاز طبیعی و نفت خام خود را در اکتبر سال گذشته به انگلیس فروخت. به گفته شرکت ملی نفت ایران، این شرکت یک محموله یک میلیون بشکه ای میعانات گازی به بریتیش پترولیوم و دومین محموله را به یک شرکت انگلیسی که نام آن اعلام نشد، فروخته است.
همکاری های پیش از برجامی تهران و لندن
بر اساس آمارهای منتشره توسط یورو استات، واردات انگلیس از ایران در سال 2011 بالغ بر 420 میلیون یورو بوده است . این رقم در سالهای تشدید تحریمها کاهش یافته و در سال 2014 به 39 میلیون یورو رسید.
صادرات انگلیس به ایران نیز پیش از تشدید تحریمها در سال 2011 بالغ بر 203 میلیون یورو بوده است. این رقم در سالهای بعد کاهش یافت و در سال 2014 به 113 میلیون یورو رسید.
کف پوشها، خرما، تابلو‌های نقاشی، زعفران، کتیرا، خاویار و هندوانه عمده اقلام صادراتی ایران به انگلیس و ذرت دامی، گندم دامی، جو، توربینهای گازی، جوجه و مکملهای دارویی نیز اقلامی هستند که سهم بزرگی از واردات ایران را از انگلیس تشکیل داده‌اند.
البته با توجه به حجم پایین مبادلات اقتصادی ایران و انگلیس در سالهای گذشته می توان اینگونه فرض کرد که برای انگلیسیها، روابط سیاسی با ایران همواره بر روابط اقتصادی ارجح بوده است؛این اشتباه محاسباتی باعث شد که آنها همواره در هر دو سوی معامله از رقبا عقب بمانند!.
در این میان البته شرکتهای انگلیسی و در راس آنها دو شرکتی نفتی بی پی و رویال داچ شل بخوبی می دانند که صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران نیازمند سرمایه گذاریهای عظیمی است و هر گونه تعلل برای ورود به این بازار پرسود می تواند زیانی باشد که دیگر قابل جبران نخواهد بود.از این رو، حضور نمایندگانی از شرکتهای انگلیسی از جمله معاون مدیرعامل شرکت شل در نشست فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران را باید از جمله همین دلایل دانست.در همان سفر بود که وزیرخارجه سابق انگلیس سفارت خانه این کشور در تهران را مجددا بازگشایی کرد.
جرقه های آتش روابط
آذرماه سال 90 بود که تعدادی از افراد معلوم الحال با بالا رفتن از دیوار سفارت انگلیس و به آتش کشیدن پرچم این کشور به افزایش تنش‌های سیاسی تهران و لندن که از آشوب‌های انتخابات 88 آغاز شده بود، دامن زدند و در نهایت نیز منجر به قطع کامل روابط شد. در آن زمان ایران، انگلیس را متهم به حمایت از آشوب‌های حوادث پس از انتخابات می‌کرد و مقامات لندن نیز می‌گفتند دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران با غل و غش همراه بوده است. اما بالا گرفتن اختلافات ایران و انگلیس از آنجا آغاز شد که برخی از نمایندگان مجلس هشتم با تدوین طرحی که لندن را متهم به حمایت از حوادث پس از انتخابات ایران می‌کرد، خواستار کاهش رابطه با انگلیس و تقلیل سطح روابط دوجانبه شدند. هرچند که در همان اثنای کار مخالفت صریح دستگاه سیاست خارجی کشور را پیش روی خود دیدند. مقامات وزارت خارجه با طرح این موضوع که کاهش سطح روابط سیاسی با انگلیس بر سطوح دیگر روابط تاثیرگذار است خواستار بررسی‌های بیشتر طرح مذکور شدند و علی لاریجانی نیز در مقام ریاست مجلس رای به بازگشت طرح به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی داد. مقامات دستگاه سیاست خارجی کشور معتقد بودند بهتر است روابط تا سطح کاردار کاهش پیدا کند تا اینکه بخواهد به قطع کامل مناسبات بینجامد. اما با وجود این کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس وزارتخانه‌های صنایع و معادن، بازرگانی (صنعت، معدن و تجارت کنونی) و علوم، تحقیقات و فناوری را ملزم کرد تا راه‌های کاهش سطح روابط اقتصادی و آموزشی را به اطلاع مسوولان وزارت خارجه برسانند تا تصمیمات مقتضی برای تقلیل روابط با انگلیس اتخاذ شود، هرچند که در عمل هیچ اقدامی صورت نگرفت و این طرح نیز با مهر مغایرت با مصالح ملی مسکوت ماند. در این میان بودند نمایندگانی که هر از گاهی با به میان کشیدن اظهارات مقامات انگلیسی که در انتقاد از نحوه برخورد با حامیان آشوب‌ها مطرح می‌شد موضوع تقلیل روابط با لندن را یادآوری می‌کردند اما با تاکیدات مقامات وقت دستگاه سیاست خارجی کشور که این امر نیازمند ارزیابی‌های بیشتر است، دیگر آن را دنبال نمی‌کردند.
شعله ور شدن آتش روابط
اما در نهایت با قرار گرفتن نام بانک مرکزی ایران در لیست سیاه تحریم‌های انگلیس خاکسترهای آتش نیمه‌سوخته روابط تهران و لندن مجدداً شعله‌ور شد که نتیجه آن نیز تصویب طرحی دو‌فوریتی برای تنزل روابط تا سطح کاردار بود. دو روز پس از تصویب این طرح نیز عده‌ای از افراد تجمع‌کننده در برابر ساختمان سفارت بریتانیا در تهران وارد ساختمان سفارت شدند و پرچم این کشور را پایین آوردند تا کار را یکسره کرده باشند. اقدامی که واکنش شدید مسوولان دستگاه سیاست خارجی کشورمان را به دنبال داشت و با ابراز تاسف مدیران وقت وزارت خارجه همراه بود. به دنبال این اتفاق بود که ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه وقت بریتانیا، اعلام کرد سفارت ایران در لندن تعطیل شده و دیپلمات‌های ایرانی نیز باید خاک بریتانیا را ترک کنند. اولتیماتیوم دولت انگلیس به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک خاک این کشور در حالی صورت گرفت که دو کشور در حال پوست‌اندازی برای از سرگیری مجدد روابط بودند؛ دومینیک چیلکات سفیر بریتانیا در تهران به تازگی استوارنامه خود را تقدیم مقامات ایرانی کرده بود و قرار بود سفیر ایران در لندن نیز به زودی معرفی شود.
تلاشی نافرجام برای از سرگیری روابط ایران و انگلیس
در تابستان سال 91 و هفت ماه پس از تنزل سطح روابط تهران و لندن فرصتی فراهم شد تا علی‌اکبر صالحی و ویلیام هیگ همتای انگلیسی‌اش در حاشیه اجلاس کابل با یکدیگر دیدار کنند. هرچند که آن دیدار به بهانه بررسی تحولات سوریه و مذاکرات آتی ایران و 1+5 بود اما اصلی‌ترین موضوع مورد بحث بررسی ساز و کار ارتقای سطح روابط بود که در عمل با توفیقی همراه نشد. البته همین دیدار نصفه و نیمه نیز کافی بود تا مخالفان از سرگیری مجدد روابط بر طبل و دهل بکوبند و پای صالحی را برای چند و چون ماجرا به مجلس بکشانند. با وجود آنکه مقامات وقت وزارت امور خارجه تاکید می‌کردند که طرف انگلیسی از طریق کشور ثالث آمادگی خود را برای دیدار با وزیر امور خارجه ایران ابراز داشته است اما خبرگزاری رویترز به نقل از وزارت خارجه بریتانیا خبر داده بود که "این گفت‌وگو و دیدار به دعوت و درخواست طرف ایرانی صورت گرفته است."
بهبود روابط در پس انتخابی جدید
با روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم اما مناسبات تهران و لندن رنگ دیگری گرفت و وزارت امور خارجه بریتانیا همراه با وزارت امور خارجه اغلب کشورهای اروپایی، ضمن تبریک به رئیس دولت اعتدال‌گرا، خواستار افزایش روابط ایران و انگلیس شد. دیوید کامرون، نخست‌وزیر وقت انگلیس نیز با ارسال نامه‌ای به روحانی ابراز امیدواری کرد روابط تهران و لندن در دولت جدید با بهبود همراه باشد. وی در این نامه آورده بود: "تهران می‌تواند راه متفاوتی را انتخاب کرده و به دنبال بهبود روابط با لندن باشد؛ گسترش روابط دوجانبه یک روند تدریجی است که منجر به حل و فصل برخی مسائل می‌شود." پس از آن نیز وزرای خارجه دو کشور در چند دوره مذاکره و گفت‌وگو که البته برخی از آنها بنا بر حل و فصل اختلافات فی‌مابین و بعضی از آنها برای بررسی روند گفت‌وگوهای ایران و اعضای گروه 1+5 بود، با یکدیگر دیدار کردند. در خلال همین دیدارها بود که موضوع از سرگیری روابط دوجانبه مطرح شد و وزیر خارجه وقت انگلیس نیز از تعیین کاردار غیرمقیم در سفارتخانه‌های دو کشور خبر داد. اقدامی که در نهایت منجر به تعیین سفرای ایران و انگلیس و بازگشایی سفارت خانه های دو کشور در تهران و لندن شد.سفر محمد جواد ظریف وزیرخارجه کشورمان به لندن که 14 سال از سفر وزیرخارجه ایران به انگلیس صورت می گرفت نیز به دنبال همین تحولات بود.سفری که نخستین و اصلی ترین نتیجه اش گشایش هایی در همکاری های بانکی دو کشور بود.
آخرین اخبار
