اشتغال در «اوین»
به گزارش صدای ایران از ایسنا محوطه ورودی «اوین» با درختانی برافراشته تصویری از باغ را در ذهن تداعی می‌کند. به دلیل وسعت زیاد محوطه، باید از درب ورودی تا درب اصلی از خودرو استفاده کرد. بازداشتگاهی که چهره‌های شاخصی را به خود دیده است.
همراه با عکاس وارد محوطه می‌شویم و با هدایت روابط عمومی بازداشتگاه اوین به اندرزگاه 7 می‌رویم و با مسئول اندرزگاه به گفت‌وگو می‌نشینیم.
مسئول اندرزگاه 7 می‌گوید: در بازداشتگاه اوین کارگاه‌هایی همچون خیاطی، صنایع کامپیوتری، معرق کاری، مکانیک، موسیقی، تئاتر، الکترونیک و برق ساختمان، آرایشگری و ... وجود دارد و مددجویان می توانند در این کارگاه ها شرکت کنند و آموزش های لازم را ببیند. ناگفته نماند که آموزش زندانیان به صورت مشترک از سوی بنیاد تعاون زندانیان و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و سازمان زندان‌ها انجام می شود و به زندانیان پس از شرکت در دوره های آموزشی گواهینامه فنی و حرفه‌ای اعطا می‌شود و مددجویان می‌توانند پس از خروج از اوین برای خود شغل و درآمدی داشته باشند.
وی تاکید می‌کند: انسان می‌تواند از هر مکان و در هر زمانی برای کسب درآمد استفاده کند حتی زندان! شاید یکی از دلایل اصلی وقوع جرایم در کشورمان نیز معضل بیکاری باشد. از این رو حتی بیکاری می‌تواند برای زندانیانی که به دلایل مختلف در زندان به‌سر می‌برند خطرساز باشد و باعث تکرار جرم شود؛ لذا اشتغال برای زندانیان هم می‌تواند مفید باشد و هم باعث کاهش و عدم تکرار جرم شود. ما با هدف اشتغال‌زایی برای مددجویان این کارگاه‌ها را تشکیل داده‌ایم.
به همراه مسئول اندرزگاه 7 وارد کارگاه مکانیک می‌شویم. مسئول این کارگاه توضیح می‌گوید: در این کارگاه‌ها مددجویان دوره‌های آموزشی را فرا می‌گیرند و این دوره‌ها متغیر است. به عنوان مثال دوره آموزشی کامپیوتر سه ماهه، الکترونیک دو ماهه، برق ساختمان دو ماهه و مکانیک سه ماهه است. برای آموزش این مددجویان از اساتید سازمان فنی و حرفه‌ای استفاده می‌کنیم و پس از اتمام آموزش، از مددجویان آزمون گرفته می شود و در نهایت به آنها مدرک فنی و حرفه ای اعطا می شود. ناگفته نماند در مدارکی که به مددجویان داده می شود، واژه «زندان» قید نمی شود زیرا هدف ما این است که در بیرون از زندان مددجویان از امتیازات استفاده کنند که این موضوع جزو مراقبت های پس از خروج از زندان می شود.
وی ادامه می‌دهد: زمانی که مددجویان از زندان بیرون می‌روند و مدرک دریافت می کنند، می توانند به مراکز مراقبت پس از خروج از زندان مراجعه کنند و از آنجا وام دریافت کنند، البته یکی از شروط لازم برای ارایه وام این است که آنها مدرک داشته باشند. همچنین مددجویان می‌توانند علاوه بر وامی که از سازمان دریافت می کنند، به بانک ها هم مراجعه کرده و در قالب خوداشتغالی تا سقف 50 میلیون تومان وام دریافت کنند.
وی تاکید می کند: این کارگاه‌ها برای مددجویان بسیار مفید است؛ زیرا ما مددجویانی داشتیم که از همین جا کار را شروع کردند و اکنون می‌دانیم که کارشان را هم ادامه می دهند و برای خود کسب و کاری دارند.
مددجوی کنیایی که او را «استیون» صدا می زنند، نظرم را جلب می کند و به سمتش می روم. از او دلیل حضورش در اوین را می پرسیم. استیون که به راحتی فارسی صحبت می کند، می‌گوید: به جرم حمل یک کیلو و 400 گرم هیروئین در سال 86 در اهواز دستگیر و به حبس ابد محکوم شدم و اکنون حدود 10 سال است که در اوین هستم.
وی ادامه می‌دهد: دلم برای خانواده‌ام تنگ است. قبلا در کنیا لباس می فروختم، آن زمان به من می‌گفتند اگر ایران بروم و محموله‌ای را تحویل بگیرم و بیاورم، پول خوبی می‌دهند. من هم وسوسه شدم و به ایران آمدم. در تهران محموله را تحویل گرفتم. بلیت پروازم برای فرودگاه اهواز بود و وقتی می‌خواستم از ایران خارج شوم در فرودگاه دستگیر شدم. متاسفانه چندین بار درخواست عفو کرده‌ام ولی هنوز با درخواستم موافقت نشده است.
استیون که در این مدت استاد منبت کاری شده است، می‌گوید: در طی این مدت که در زندان هستم توانستم حرفه ای را یاد بگیرم و اگر روزی از زندان آزاد شوم می خواهم در کنیا همین شغل را ادامه دهم و می دانم که موفق هم خواهم شد.
پس از کارگاه مکانیک وارد سالن بزرگ آمفی‌تئاتر اوین می شویم. در این سالن به مناسبت‌های مختلف مددجویان هنرمند تئاتر اجرا می کنند. در کنار سالن آمفی تئاتر محل کوچکی قرار دارد که در آن انواع ادوات موسیقی را می توان مشاهده کرد و در این بخش هم به مددجویان مشتاق موسیقی آموزش داده می شود و یا اگر قبلا موسیقی کار کرده باشند می توانند در این محل به تمرین بپردازند و در مراسم های مختلف در زندان هنرنمایی کنند.
در سالن آمفی‌تئاتر مددجویان با هر سن و سالی دیده می شوند و اکثر آنها سابقه کارهای هنری داشته اند، کما اینکه در این بازدید با پیرمردی به نام «عمو عباس» روبرو می‌شوم که مددجویان را راهنمایی می کند و به نوعی سرگروه است.
از او دلیل حضورش در اوین را می پرسم که می‌گوید: با اتهام جعل سند- گرچه به گردن من افتاد و انجامش ندادم - راهی اوین و محکوم به 13 سال حبس شدم و اکنون 10 سال است که در اوین هستم.
«عموعباس» ادامه می دهد: در صدا وسیما فعالیت داشتم و فرزندانم در ارکستر سمفونیک تهران فعالیت هنری دارند.
او می‌گوید: هنرستان موسیقی درس خوانده ام و فارغ التحصیل دانشکده هنرهای زیبا و استاد موسیقی هستم. پیش از این پیانو تدریس می کردم و اکنون هم در زندان این کار را انجام می دهم.
مسئول کارگاه هنری اوین توضیح می دهد: عزیزان در اینجا افراد خاصی هستند که هر کدام فعالیت بیرونی داشته اند و بدون هیچ چشم داشتی به مددجویان دیگر هنر خود را یاد می دهند. آنها دوست دارند فعالیت کنند و می خواهند برنامه های خوب هم اجرا کنند.
او به مددجویانی که تئاتر تمرین می کردند، اشاره می کند و می گوید: این عزیزان هر روزه تئاتر تمرین می کنند و در مناسبت های مختلف برای مددجویان در اوین تئاتر اجرا می کنند. ناگفته نماند که در بین این عزیزان مددجویان هنرمندی هم از اتباع کشورهای دیگر مانند ژاپن، کنیا و ... داریم.
وی ادامه می‌دهد: تولیدات مددجویان در نمایشگاه‌های متعددی که به مناسبت های مختلف برپا می شود به فروش می رسد و درآمد حاصل از آن در حساب مددجویان پس انداز می شود؛ زیرا ما معتقدیم که یادگیری مددجویان برای آنها یک فرصت است تا بتوانند خود و خانواده شان را تامین کنند.
وارد کارگاه پیرایش می‌شویم، در این کارگاه آرایشگری و گریم
به مددجویان علاقه مند آموزش داده می شود. طبق استاندارد مددجویان باید 120
ساعت دوره آن را بگذرانند و پس از موفقیت در آزمون، می توانند مدرک
آرایشگری را اخذ کنند.
بوی مواد ضدعفونی کننده فضا را پر کرده و مسئول کارگاه دلیل آن را این چنین توضیح می دهد که پس از آموزش و استفاده از این کارگاه ها محیط با مواد شوینده ضدعفونی می شود؛ زیرا سعی ما این است که محیط سالم و بهداشتی را برای مددجویان محیا کنیم.
در کارگاه معرق‌کاری تابلوهای بسیار زیبایی توسط مددجویان ساخته شده است. حدود 13 نفر در این کارگاه مشغول به فعالیت هستند. مددجویان در این کارگاه، باید 620 ساعت آموزش ببینند.
مسئول اندرزگاه 7 توضیح می دهد: مددجویان در اوین می توانند ادامه تحصیل دهند و بسیاری از آنها توانسته اند فوق دیپلم بگیرند. تحصیل مددجویان و یادگیری آنها در کارگاه های متعددی که در اوین برگزار می شود، می تواند در کاهش حبس آنها تاثیرگذار باشد.
*زورخانه
بعد از بازدید از کارگاه ها در بخش دیگری از محوطه زندان اوین، زورخانه قاسم ابن الحسن (ع) وجود دارد که در سال 1392 تاسیس شده است.
مسئول اندرزگاه 7 در توضیح این زورخانه می گوید: مددجویان در این زورخانه ورزش های باستانی انجام می دهندف البته امکانات ورزشی در اوین تنها به زورخانه ختم نمی‌شود بلکه سالن های ورزشی برای والیبال، فوتسال، شطرنج، کشتی و بدنسازی برای مددجویان وجود دارد.
*دارالقرآن
بخشی هم به نام دارالقرآن در اوین ساخته شده است. در دارالقران آموزش روخوانی، تجوید، صوت، لحن و کلاس های احکام برای مددجویان برپا می شود. صدای صوت قرآن مددجویان فضای دارالقران را پر کرده و با صدای بلند دعا می کنند که «خداوندا! به عظمت قرآن، اسباب ادای دین و آزادی این جمع و اندرزگاه را فراهم بفرما...».
مکانی یه نام «بنیاد تعاون زندانیان» در اوین وجود دارد. این بنیاد از نظر فعالیت به نوعی زیرمجموعه قوه قضاییه محسوب می‌شود و توانسته کمک شایانی به اشتغال زندانیان کند؛ به گونه‌ای که سالانه هزاران نفر در زندان ها از طریق آن تحت آموزش فنی و حرفه ای قرار می گیرند و چند ده هزار نفر در دوران محکومیت در 760 واحد تولیدی، صنعتی، کشاورزی، دامپروری، پرورش آبزیان، صنایع دستی، صنایع پوشاک، صنایع چوب و فلز، تولید قطعات صنعتی، مبلمان شهری، تولید نهال و گل، محصولات باغی، خوراک دام و طیور در حال کار هستند.
رحیم مطهرنژاد مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور درباره اهداف بنیاد تعاون به ایسنا گفته بود: از جمله اهداف ما حمایت از زندانیان برای بازگشت به جامعه و تحت پوشش قرار دادن خانواده آنهاست و توسعه اشتغال در زندان‌های سراسر کشور از دیگر اهداف ماست که در بنیاد تعاون آن را دنبال می‌کنیم؛ زیرا معتقدیم که اشتغال زندانی یعنی کاهش و عدم تکرار جرم. متاسفانه تفکری در جامعه وجود دارد که زندانی کسی است که بهتر است مجازات شود نه اینکه خدمات دریافت کند، ولی زندانی همانند سایر انسان‌ها حقوقی دارد و یکی از حقوقش داشتن شغل مناسب است. زندانیان در عین حال که می‌توانند برای کشور تولید آسیب و هزینه کنند، اگر به اشتغال آنان توجه شود می‌توانند به فرصت برای کشور تبدیل شوند.
به گزارش ایسنا، در اکثر این کارگاه ها با مددجویانی روبرو شدیم که با شوق در این کلاس ها شرکت داشتند اما در این میان زندانیانی هم هستند که اغلب در بندهای خود روزگار را سر می کنند، سیگار تنها دلخوشی شان است، دستشان به کاری نمی رود، حتی اعصاب روزنامه خواندن هم ندارند، ناراحت هستند، دلشان برای خانه و خانواده شان تنگ شده، از گذشته خود پشیمان هستند و تنها دغدغه شان آزادی است. اگرچه سازمان زندان ها تلاش کرده تا با تغییر فضای زندان به مکانی فرهنگی و تربیتی، محیط را برای مددجویان به محیط آموزشی تبدیل کند، ولی با این وجود زندان، زندان است و اینکه انسان سال هایی از عمر خود را در یک چهار دیواری محبوس باشد سخت و طاقت فرساست.
با دعای آزادی برای همه محبوسین از اوین خارج می شویم.
