تاملی بر سخنان رییس جمهوری درباره سنت وقف در غرب

در میانه هفته گذشته همایشی در تهران برگزار شد و رییس جمهور روحانی در آن سخنی گفت که تحت الشعاع رخدادهای دیگر قرار گرفت ولی جا دارد به آن پرداخته و در آن درنگ شود.

اشاره این نوشته به همایش «مسؤولیت اجتماعی» است که با هدف ترویج «گفتمان اجتماعی» و «خیر عمومی» برگزار شد و در آن رییس جمهوری سخنی گفت که شاید تا کنون از تریبون های رسمی کمتر شنیده بودیم.

 روحانی گفت: «‌این طور نیست که در دنیای غرب وقف و کمک نباشد. در آنجا فرزند از بهزیستی می آورند و به عنوان فرزند خوانده بزرگ می کنند اما تا از غرب سخن گفته می شود فکر می کنیم همه غرب در فساد است. آلودگی هایی البته دارد ولی بخش های مثبت را هم باید در نظر بگیریم.

 برای نمونه دانشگاه هاروارد آمریکا دارای 33 میلیارد دلار موقوفات است و سالانه یک ونیم تا دو میلیارد دلار از طریق موقوفات درآمد دارد. منحصر به هاروارد هم نیست و 70 دانشگاه آمریکایی هزینه های خود را از طریق موقوفات تا مین می کنند در کشور ماهم موقوفات زیاد است اگر چه بیشتر این موقوفات به حوزه های علمیه و مساجد تعلق می گیرد اما می توانیم وقف را به همه بخش ها گسترش دهیم.»

اما چرا روحانی هاروارد را مثال زد؟



دو مورد را می توان در این باره ذکر کرد:

اول این که  در کتاب خاطرات خود درباره تلاش برای اخذ ویزای تحصیلی در دانشگاه هاروارد آمریکا قبل از پیروزی انقلاب می‌نویسد:
 
« در مجموع با چهار فرزند کوچک، فعالیت مبارزاتی، همراه با ادامه تحصیل در دانشگاه کار بسیار سختی بود. در آن ایام، پذیرش از دانشگاه هاروارد از بوستن آمریکا هم رسیده بود و لذا برای گرفتن ویزای آمریکا اقدام کردم که مورد اصرار دکتر بهشتی بود.

برای ویزا به غیر از پذیرش دانشگاه در آمریکا، داشتن حداقل دوازده هزار پوند در حساب بانکی لازم بود که برای تأمین این مبلغ از آقای کمال خرازی و آقای عبدالکریم سروش و چند نفر از دوستان کمک گرفتن تا این مبلغ ظرف ۴۸ ساعت به حساب من واریز شد تا بتوانم نامه بانک را بگیرم. پس از تکمیل مدارک بعد از چند روز ویزای تحصیلی چهار ساله گرفتم.»

 مواجهه دوم را می توان در ماجرای وقف دانشگاه آزاد سراغ گرفت که هر چند در نهایت به نتیجه نرسید ولی یکی از مهم ترین الگوها اداره دانشگاه هاروارد با درآمد وقف بود. روحانی البته در دانشگاه آزاد مسؤولیتی نداشت و ندارد اما چون در طیف آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار می گیرد طبعا  می توان گفت از حامیان وقف دانشگاه آزاد بوده است.

درباره دانشگاه  هاروارد بد نیست بدانیم این دانشگاه خصوصی  20 سال دیگر 400 ساله می شود. نام این دانشکده در بدو تأسیس هاروارد نبود اما سه سال بعد که کشیشی به نام جان هاروارد 400 جلد کتاب و 779 پوند اهدا کرد نام او را بر دانشگاه گذاشتند تا سنت وقف و هدیه  رواج یابد.

نکته جالب دیگر درباره دانشگاه هاروارد این است که اگر والدین دانشجو مجموعا زیر 60 هزار دلار درآمد سالانه داشته باشند فرزند آنها از پرداخت شهریه معاف می شود و اگر درآمدشان بیت 60 تا 180 هزار دلار در سال باشد دانشجو تنها موظف به پرداخت 10 درصد از حقوق والدین خود برای هزینه تحصیلات خواهد بود.

اهمیت این دانشگاه را هنگامی بیشتر درمی یابیم که به یادآوریم سرشناس ترین چهره های آمریکا از جمله باراک اوباما را پرورش داده که در هفته های پایانی ریاست جمهوری قرار دارد.