رابطه توسعه اقتصادی و باروری در جهان

باروری، علاوه بر بقای نسل و تشکیل خانواده‌، امری مهم برای هر کشوری شناخته می‌‌شود، آن‌قدر که کنترل و برنامه‌ریزی برای این موضوع از دغدغه‌ها و برنامه‌ریزی‌های مهم هر دولتی محسوب می‌‌شود. مسائل اقتصادی و اجتماعی از مهم‌ترین گزینه‌هایی است که باید برای توسعه باروری به آن توجه خاصی شود، چراکه اگر این عوامل در افزایش جمعیت لحاظ نشود، معضلات زیادی برای کشورها به ‌همراه می‌‌آورد.

صدای ایران - به گزارش تعادل، آن‌طور که در سال‌های اخیر مشاهده شده است، در کشورهایی که توسعه کمتری داشته‌اند، به موضوع باروری توجه کمتری شده و کنترل‌های لازم به‌عمل نیامده و همین باعث افزایش بیش از حد جمعیت، شیوع بیماری‌ها، ایجاد معلولیت‌ها و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی شده است. البته این افزایش باروری در شرایطی که گفته شد، به معنای افزایش جمعیت نمی‌تواند باشد، چراکه در این کشورها، به‌ خاطر نداشتن برنامه‌ریزی بلندمدت برای باروری و پس از آن، نرخ مرگ‌ومیر کودکان و مادران نیز افزایش می‌‌یابد. در حقیقت آمارهای تازه نشان می‌‌دهد که نرخ باروری با توسعه اقتصادی پیوندی ناگسستنی دارد.

آن‌طور که آخرین بررسی‌ها نشان می‌‌دهد، میانگین جهانی نرخ باروری از سال1950 تا 2005، رو به کاهش بوده است. بر این اساس، در سال1950، متوسط باروری در جهان 4.95کودک به ازای هر زن بوده است. این عدد در کشورهای کمتر توسعه‌یافته به 6.7نفر می‌‌رسد. متوسط باروری در کشورهای توسعه‌یافته در این سال 2.81نفر بوده است. این آمار نشان می‌‌دهد که آمار جهانی به‌دلیل افزایش باروری در کشورهای توسعه‌نیافته بالا بوده است. میانگین نرخ باروری در کشورهای مختلف در سال‌های1970 تا 1975 تقریبا ثابت بوده و پس از آن با کاهش روبه‌رو بوده است. کمی بعد و در بازه زمانی1975 تا 1980 این نرخ در کشورهای توسعه‌نیافته با ادامه روند کاهشی به 4.54 رسیده است. کشورهای توسعه‌یافته در بازه زمانی فوق، کاهش کمتری را تجربه کرده‌اند و عدد1.93 را برای نرخ باروری به ثبت رسانده‌اند.

اینکه کشورهای کمتر توسعه‌یافته نسبت به کشورهای توسعه‌یافته نوسان‌ بیشتری را تجربه‌ کرده‌اند، شاید نشان‌ از ایجاد مشکلات ناشی از نبود برنامه در حوزه باروری و خانواده باشد.

بین سال‌های1985 تا 1990، متوسط باروری در جهان باز هم کاهش یافت و به عددی نزدیک به 3.39 رسید. هرچند سرعت این کاهش نسبت به گذشته قدری کمتر بوده است. نرخ باروری در کشورهای کمتر توسعه‌یافته نیز کاهش داشته و به 3.85نفر رسیده است. این رقم در مقابل نرخ باروری 1.81نفر در کشورهای توسعه‌یافته، عدد بزرگی به حساب می‌‌آید.

در بازه زمانی 1995 تا 2000 میانگین باروری در کشورهای کمتر توسعه‌یافته به 3.6 رسیده و این درحالی است که این نرخ در کشورهای توسعه‌یافته 1.56نفر بوده است. در همین بازه زمانی متوسط باروری جهانی 2.79 نفر بوده است. این ارقام نشان می‌‌دهد که کشورهای توسعه‌یافته، باروری کمتری را به ثبت رسانده‌اند؛ مساله‌یی که در سال‌های بعد و براساس پیش‌بینی‌ها به کلی متفاوت می‌‌شود.

همان‌طور که آمار نشان می‌‌دهد کاهش نرخ باروری تا سال2000، در کشورهای توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافته مشاهده می‌‌شود و به‌تبع آن متوسط جهانی نیز کاهش می‌‌یابد اما از سال2000 به بعد شاهد افزایش متوسط باروری در کشورهای توسعه‌یافته هستیم. در بازه زمانی 2000 تا 2005، میانگین باروری در این کشورها به 1.58 رسیده است. همان‌طور که گفته شد این افزایش فقط مربوط به کشورهای توسعه‌یافته است و کشورهای کمتر توسعه‌یافته همچنان با کاهش مواجه هستند.

بین سال‌های2005 تا 2010، کشورهای توسعه‌نیافته همچنان به روند کاهشی خود ادامه می‌‌دهند و میانگین باروری در این کشورها به 2.68 می‌‌رسد. کشورهای توسعه‌یافته نیز مسیر افزایش را طی می‌‌کنند و در این بازه زمانی عدد1.66 را برای متوسط نرخ باروری ثبت می‌‌کنند.

براساس پیش‌بینی‌هایی که پیش از این برای سال2010 صورت گرفته بود، این روند کاهش متوسط باروری برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته و افزایش میانگین باروری برای کشورهای توسعه‌یافته ادامه خواهد داشت. آن‌طور که پیش‌بینی‌ها نشان می‌‌دهد در بازه زمانی 2020 تا 2025 متوسط نرخ باروری به 2.4 در کشورهای کمتر توسعه‌یافته و 1.8 در کشورهای توسعه‌یافته می‌‌رسد. در عین حال، در همین بازه زمانی، میانگین نرخ جهانی باروری نیز عدد 2.4 نفر را ثبت خواهد کرد.

این آمار به نوعی تنیدگی توسعه اقتصادی و نرخ باروری را نشان می‌‌دهد. بر این اساس، به نظر می‌‌رسد که بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی در افزایش نرخ باروری تاثیر چشمگیری خواهد داشت و برنامه‌ریزی‌های دولت‌ها برای تخصیص بودجه و امکانات به جمعیت اضافه شده، می‌‌تواند شرایط متوازنی برای باروری فراهم کند.