چگونه فرزندانی موفق تربیت کنیم؟

صدای ایران - به گزارش تابناک، متأسفانه بسیاری از والدین با مهارت های تربیت فرزندان خود آشنایی ندارند. سینا تهرانی متخصص مدیریت ارتباطات و مشاور برجسته تحصیلی که دیدگاههای متفاوتی در زمینه آموزش و پرورش استعدادهای کودکان و نوجوانان ارائه داده است در گفتگو با تابناک از هشت دستاورد فوق العاده در زمینه تربیت موفقیت آمیز نسل نو می گوید، آن ها را امتحان کنید و از نتایج تاثیرگذار این یافته ها بهره مند شوید. 

این متخصص مهارت های موفقیت تحصیلی به والدین توصیه می کند، بجای اینکه به هوش فرزندان خود پاداش دهند، همواره به کار بچه های خود ارزش قائل شده و به آن پاداش دهند، زیرا تحقیقات نشان داده است؛ بچه هایی که به خاطر کار درست تشویق می شوند، نسبت به افرادی که به دلیل هوش و توانایی ذاتی شان تشویق می¬شوند، عملکرد بهتری در حل مسائل درسی و حتی غلبه بر مشکلات زندگی از خود نشان خواهند داد. از نگاه این مشاور صاحب سبک تحصیلی، میزان یادگیری دانش آموزانی که به واسطه تلاش خود پاداش می گیرند، سه برابر بیشتر از دانش آموزانی است که صرفاً باهوش به نظر می رسند. ایشان با اشاره به سبک کاری خود در رشد و تعالی نوجوانان گفت: این روش در فرآیند مشاوره های ما نیز بسیار مؤثر بوده و همه ساله اغلب رتبه های زیر صد ما در کنکور سراسری دانش آموزانی هستند که از نگاه والدین و دبیران خود، کودن و یا بی استعداد شمرده می شدند اما به واسطه راهکارهای آموزشی نوین ارائه شده و تشویق تلاشهای مثبتشان، نه تنها دیگران را با کسب رتبه عالی در کنکورسراسری غافلگیر نموده اند، بلکه در عرصه های دیگر زندگی نیز استعدادها و توانایی های خارق العاده خود را شکوفا ساخته اند. 

سینا تهرانی در این رابطه به تابناک گفت: در دوران کودکی دوستی داشتم که چون پدرش انتظار داشت تا فرزندش همانند برادرزاده خود قهرمان دوومیدانی باشد. بارها از فروشگاههای ورزشی مدال به اصطلاح طلا می خرید تا به پدرش اینطور القا کند که او در فلان مسابقه دوومیدانی مقام اول را کسب کرده است، حال آنکه آن فرد یا مقام درخور توجهی کسب نکرده بود یا اصلاً در آن مسابقه شرکت نداشت. 

والدین لازم است توجه داشته باشند که مقایسه فرزندشان با دیگران زمینه دروغگویی و حسادت آنها را فراهم می سازد. مقایسه کردن بچه‌ها با یکدیگر در هر سنی، امری بسیار اشتباه و خطرناک است زیرا سبب خودکم‌بینی و سرخوردگی آنها می شود. والدین بهتر است به جای این‌گونه رفتارها با بهره گیری از متخصصین و مشاورین استعدادیاب، توانایی‌های کودکان را شناسایی و به آنها کمک کنند تا بتوانند استعدادهای خود را شکوفا سازند. آنها لازم است بدانند اعتماد به توانایی های فرزندان خود و پرهیز از مقایسه، باعث افزایش حس خودباوری و اعتمادبه نفس در بچه های خود خواهد شد. 

در حالیکه اغلب مشاورین تحصیلی و متخصصین امور تربیتی، والدین را تشویق می کنند تا مانع از تماشای تلویزیون توسط فرزندان خود شوند، اما سینا تهرانی دور کردن بچه ها از تلویزیون را شاهکار نمی داند، بلکه او معتقد است؛ اینکار حساسیت بچه ها را برای تماشای بیشتر برنامه های تلویزیونی تحریک می کند، لذا بهتر است والدین از این عادت تماشای تلویزیون، برای تسهیل یادگیری فرزندان خود استفاده کنند. به اینصورت که در لابلای پیام های بازرگانی از بچه های خود سؤالات ساده ای بپرسند. به عنوان مثال از آنها سؤال شود: در این فیلم چه اتفاقی افتاده است؟ در مورد آن چه فکری می کنی؟ اگر خودت بجای فلان هنرپیشه فیلم بودی چه تصمیمی در برابر رفتار فلان بازیگر فیلم می گرفتی؟ از تماشای این فیلم چه نکاتی آموختی؟ 

طرح این قبیل سؤالات باعث رشد تفکر نقادانه و قدرت خلاقیت بچه ها گردیده و آنها را قادر خواهد ساخت تا بتوانند در آینده هر موضوع یا مشکلی را بخوبی تحلیل نموده و بجای تمرکز بر خود مشکل، اقدام به ارائه راه حلهای خلاقانه برای رفع آن نمایند. ضمن آنکه به تدریج کودک یا نوجوان از مهارت لازم برای انتخاب یک فیلم با ارزش برخوردار گردیده و دیگر حاضر نخواهد شد تا وقت خود را بیهوده صرف دیدن هر نوع فیلمی نماید. 

بسیاری از والدین تصور می¬کنند که برای اجتناب از ابهام در ارتباط با کودکان خود، باید از لغات ساده استفاده کنند، حال آنکه از نگاه سینا تهرانی، این طرز فکر کاملاً اشتباه است. زیرا تحقیقات جدید نشان می دهد والدین با انجام اینکار ، قدرت مغز فرزندانشان را به شدت دست کم گرفته اند و لذا اینکار باعث می شود تا کودک از همه پتانسیل های بالقوه ذهن خود استفاده نکند. حال آنکه همین بررسی ها نشان می دهد، کودکانی که والدین آن ها از زبان پیچیده استفاده می کنند، ضریب هوشی بسیار بالاتری نسبت به کودکان دیگر دارند و این بدان معنی است که مغز این دسته از کودکان زودتر از سایرین برای افکار پیچیده تر آماده و مجهز می شود. ضمن آنکه اینکار باعث تربیت کودکی جستجوگر می شود که برای یافتن پاسخ سؤالات خود هرگز دست از تلاش برنخواهد داشت. 

این مشاور برجسته تحصیلی به تابناک گفت: ارتباط با طبیعت تنها یک فعالیت تفرجی نیست. حضور در فضاهای طبیعی و تفکر در نشانه های آفرینش، موجب افزایش عزت نفس و کاهش استرس می شود، که اینها دو فاکتور مهم در آماده سازی ذهن برای یادگیری، به حساب می¬آیند. یک مطالعه علمی نشان داده است که شرایط طبیعی می تواند به کاهش علایم AD/HD کمک کند. وقتی کودکان مبتلا به AD/HD در فعالیت های مشابه داخل و بیرون مشارکت کردند، افراد در شرایط بیرونی علائم کمتری نشان دادند. گفتنی است؛ ADHD اختلالی است که کودکان مبتلا به آن از پر تحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی بیشتری نسبت به کودکان سالم برخوردار هستند. مشکل اصلی کودکان ADHD عدم توانایی آنها در حفظ و تنظیم رفتارشان است، در نتیجه اغلب نمی‌توانند رفتار مناسبی که لحظه به لحظه با شرایط محیط هماهنگ باشد از خود نشان دهند. خوابیدن و غذا خوردن آنها منظم نیست و به نظر می‌رسد در همه چیز دخالت می‌کنند. آنها نیاز به مراقبت دائمی دارند. از نظر هیجانی ثبات ندارند، بطور ناگهانی می‌خندند یا گریه می‌کنند و رفتارشان غیر قابل پیش‌بینی یا ارزیابی است. سریع از کوره در می‌روند و نمی‌توانند پیامدهای رفتارشان را پیش‌بینی یا ارزیابی نمایند. در فعالیت‌های خطرناک شرکت می‌کنند و احتمال صدمه دیدن آنها زیاد است. 

اگرچه کتاب خواندن برای بچه¬ها اهمیت دارد اما از نگاه سینا تهرانی اهمیت دسترسی کودک به کتابخانه ای پر از کتاب را نمی توان دست کم گرفت. حتی اگر صرفاً کودک آن کتابها را ورق زده و یا با آنها بازی کند، همین کار بظاهر ساده نیز می تواند باعث علاقه او به کتاب و مطالعه شود. کودکانی که در محیط پر از کتاب پرورش یافته اند، میزان نمرات درسی آنها نسبت به بچه هایی که در محیط کم کتاب رشد کرده اند، حداقل بیست درصد بیشتر است. همچنین بچه‌هایی که در سال‌های قبل از مدرسه با کتاب پیوندی عمیق دارند، در دوران تحصیل‌شان موفق‌تر بوده و در بزرگسالی هم کاغذ و کتاب را از خود جدا نمی‌کنند. 

این مشاور تحصیلی و کنکور در این خصوص به تابناک گفت: محققان به ارتباط بین بدن و مغز بطورکامل پی نبرده اند. ولی تحقیقات نشان می دهد که قابلیت های یادگیری کودکان، ارتباط نزدیکی با شادابی فیزیکی دارد. بعنوان مثال سی و سه مدرسه در انتاریوی کانادا در برنامه ای موسوم به Living School با هدف افزایش فعالیت بدنی؛ دانش آموزان خود را در حدود بیست دقیقه وادار به فعالیت بدنی و بهبود تغذیه کردند، اگرچه برخی از مدارس در رابطه با زمان از دست دادن کلاس های درسی ناراضی بودند اما در نهایت، دانش آموزان مدارس شرکت کننده در این برنامه، پیشرفت قابل توجهی از خود نشان دادند. نمرات کلی آنها در طی تنها دو سال، حدود هجده درصد افزایش یافت. نمرات درس ریاضی شان نیز حدود پنجاه درصد افزایش یافت. آزمایش آموزش انتاریو نشان داد که حتی یک جلسه تمرین بسکتبال، میزان یادگیری دانش آموزان را بطور قابل توجهی افزایش داده است. 

انجام کار توسط کودکان در خانه موضوع بحث های فراوانی است. برخی بر این باورند که کودکان نباید هیچ کاری در خانه انجام دهند. آنها در واقع معتقدند که کودک به دنیا نیامده که کار کند، ظرف بشوید، خانه تمیز کند یا غذا آماده کند. انجام همه این کارها وظیفه پدر و مادر است. 

اما سینا تهرانی معتقد است که انجام کارهای روزمره در خانه برای کودک و نوجوان بسیار مفید است. او می گوید: انجام چنین کارهایی به کودک حس مسئولیت پذیری می‌بخشد، اعتماد به‌نفس او را افزایش داده و به او ‌احساس «مهم بودن» می‌دهد، ضمن آنکه انجام این کارها او را برای انجام وظایف اجتناب‌ناپذیر آینده که در زندگی شخصی خود با آن مواجه خواهدبود، آماده می‌سازد. 

این مشاور برجسته مهارت های آموزشی به سایت تابناک گفت: بچه ها در گروههای سنی مختلف، زمانی که در خانه کار می کنند، مهار های ارزشمندی کسب می¬کنند که باعث بهبود میزان یادگیری آنها در مدرسه می شود . یک بررسی علمی نشان داده است که کودکان کمتر از دو سالی که در منزل کارهایی نظیر جفت کردن جوراب یا قراردادن لباسهای کثیف خود در سبد لباسها را انجام داده بودند، تجربه تحصیلی و حرفه ای موفق تری داشته اند. 

کار کودک در خانه باید متناسب با سن، توانایی و وقت او باشد. مثلاً از کودک پنج ‌ساله نباید انتظار داشت ظرف بشوید یا غذا گرم کند. اما در این سن می‌تواند اسباب بازی‌های ریخته شده در اتاق را جمع کند، لباس‌های کثیف را در سبد بریزد و در جمع و جور کردن خانه در حد توان خود کمک کند. به کودکان بزرگ‌تر باید کارهایی با مسئولیت بیشتر داده شود مانند تمیز کردن یا خشک کردن ظروف، جاروکشی و گردگیری، آب دادن گل‌ها یا رسیدگی به باغچه با نظارت پدر یا مادر. 

سینا تهرانی معتقد است: والدین نباید صرفاً به بهانه تکالیف زیاد مدرسه از وظیفه مسئولیت پذیر بارآوردن فرزندان خود شانه خالی کنند زیرا فرزندی که مسئولیت پذیری را تجربه نکرده باشد، قطعاً در آینده با مشکلات عدیده ای در زندگی فردی و شغلی خود مواجه خواهد شد.