تاکتیک "گرگ‌ های تنها"ی داعش چیست؟

سیدعلی نجات در ابرار معاصر نوشت: در گفتمان تروریسم مفهوم و اصطلاح «گرگ‌های تنها» به افرادی اطلاق می‌شود که به‌‌تنهایی و بدون اینکه با گروهی ارتباط سازمانی داشته یا از آن کمک و هزینه‌ای دریافت کنند در حمایت از آن گروه، جنبش یا سازمان دست به اعمال خشونت‌آمیز می‌زنند. ازآنجایی‌که این اشخاص با گروه‌های تروریستی ارتباط مشخصی ندارند و به‌تنهایی دست به عملیات می‌زنند شناسایی آنها برای نیروهای امنیتی بسیار دشوار است.

ایده تاکتیک «گرگ‌های تنها» اولین‌بار توسط مصطفی الرفاعی معروف به ابو مصعب السوری تئوریسین موج پنجم سلفی‌گری مطرح شد. وی در یکی از فصل‌های کتاب قطور «دعوة المقاومة الإسلامیة العالمیة» خود از اصطلاح «جهاد فردی» و ویژگی‌های آن یاد می‌کند و سایر گروه‌های سلفی جهادی را به اتخاذ این تاکتیک تشویق می‌کند.

اتخاذ تاکتیک «گرگ‌های تنها» ویژگی متعددی دارد که ازجمله آنها می‌توان به، عدم نیاز به برنامه‌ریزی‌های سیستماتیک و پیچیده، هزینه‌های پایین، تعداد اندک مهاجمان، تام‌الاختیار بودن فرد مهاجم در انتخاب مکان و زمان عملیات، ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی بودن عملیات، دشواری در شناسایی افراد مهاجم و استفاده از تجهیزات ساده همانند خودرو، سلاح سرد و سلاح‌های سبک برای انجام عملیات تروریستی اشاره کرد. به‌همین‌ جهت، طی یک‌ سال گذشته سازمان داعش طرفداران خود در سراسر جهان به‌ویژه کشورهای اروپایی را به انجام حملات تروریستی به سبک ««گرگ‌های تنها» تشویق نموده‌ است.

در حقیقت، این تاکتیک زمانی توسط داعش و هواداران آن اتخاذ شد که کشورهای اروپایی پس از حملات تروریستی شارلی ابدو و حمله به فرودگاه بلژیک، اقدامات و تدابیر شدید امنیتی را به‌منظور مقابله با حملات تروریستی این گروه اتخاذ کرده‌اند. درواقع، هشیاری نیروهای امنیتی کشورهای غربی موجب اتخاذ تاکتیک گرگ‌های تنها توسط داعش و هواداران آن شده است.

هفت حمله همزمان به مناطق مختلف در پاریس ازجمله سالن نمایش باتاکلان، حادثه تروریستی شهر نیس واقع در جنوب شرق فرانسه که توسط یک جوان تونسی‌‌تبار هوادار داعش با یک کامیون صورت گرفت، حمله با تبر و چاقو به مسافران در قطار باواریا، تیراندازی به مردم در مونیخ، حمله با چاقو در ریولنگن و انفجار انتحاری در انسباخ آلمان، سه انفجار در بروکسل، پایتخت بلژیک، حمله به موزه ملی باردو در پایتخت کشور تونس، حمله تروریستی به یک کلوپ شبانه در اورلاندوی آمریکا همگی حملات تروریستی بودند که در قالب تاکتیک «گرگ‌های تنها» اتفاق افتادند.

هدف اساسی و اولویت نخست، تاکتیک «گرگ‌های تنها» ایجاد هراس و رعب وحشت گسترده شهروندان است. درهمین پیوند، داعش هفته گذشته با انتشار بیانیه‌ای در فضای مجازی از «گرگ‌های تنها» خواسته است که در هر مکانی هستند به‌صورت فردی و بدون مراجعه به این سازمان، به اهل کفر حمله کنند. داعش در بیانیه خود از کسانی که در کشتارگاه‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی کار می‌کنند خواست تا با ریختن مرگ موش در غذاهای باز و غیربسته بندی شده و نیز در سبزیجات، میوه‌ها، گوشت‌ها و مشروبات الکی به عملیات کشتار هزاران نفر از کفار بپیوندند.

داعش همچنین از عناصر خود خواسته است که موج جدیدی از جنگ روانی را ایجاد کنند. این گروه از هواداران خود خواسته است عبارات تهدیدآمیز درباره انفجار و بمب‌گذاری مراکز مهم را بنویسند و در صندوق‌های پست بیندازند و یا در خیابان‌ها پخش کنند تا به اطلاع تعداد بیشتری از مردم برسد و آنها را بترساند. این گروه همچنین پیشنهاد کرده است که در مناطق تجمع مردم از آتش‌بازی و مواد محترقه به‌منظور ترساندن آنها استفاده شود و یا شایعۀ وجود بمب در اماکن مهم مانند قطارها، فرودگاه‌ها و باشگاه‌های شبانه منتشر شود.

بدیهی است که جنگ روانی برای داعش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است به‌طوری‌که اهمیت آن از جنگ نظامی و میدانی کمتر نیست. به تعبیر دیگر، خلق جنگ روانی و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم سراسر جهان تاکتیک اصلی داعش است. داعش طی چند سال گذشته برای ایجاد رعب و وحشت از ابزارهای مختلفی همانند کشتارهای دسته‌جمعی و بی‌رحمانه، انتشار تصاویر سر بریدن و انفجارهای خیابانی بهره می‌بُرد اما طی یک سال گذشته به اتخاذ تاکتیک «گرگ‌های تنها» روی آورده است. این گروه در مراسم و جشن مختلف از مسلمانانی که در کشورهای غربی زندگی می‌کنند، می‌خواهد که دست به این‌گونه عملیات بزنند تا موجبات ترس و وحشت مردم را فراهم نمایند.

دراین‌میان عوامل متعددی در اتخاذ این تاکتیک توسط داعش نقش دارند که ازجمله آنها می‌توان به ضعف و شکست‌های اخیر داعش، کشته شدن فرماندهان ارشد این گروه، مشارکت گسترده کشورهای اروپایی در ائتلاف علیه داعش، ایجاد رعب و وحشت میان شهروندان در راستای مخالفت با کشور خود در مشارکت با ائتلاف علیه داعش، ایجاد موج جدید اسلام هراسی به‌منظور ایجاد فشار دولت‌ها بر مسلمانان که برایند آن افزایش عملیات گرگ‌های تنها و پیوستن افراد بیشتر به داعش را فراهم خواهد کرد.

در پایان این نکته قابل ذکر است که موفقیت یا شکست تاکتیک «گرگ‌های تنها» در آینده به متغیرهای متعددی ازجمله بازپس‌گیری و آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش، پایان دادن به جنگ‌های داخلی کشورهای منطقه، حل مسئله اسلام‌ ستیزی و اسلام هراسی و رفع تبعیض علیه مسلمانان کشورهای غربی بستگی دارد.