خطر تراريخته و ناکارآمدی آئين نامه اجرائي قانون سلامت زيستي

کد خبر: ۱۲۰۷۴۲
تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۴:۲۵
نظر به نقش ويرانگري که سازواره تغيير يافته و محصولات تراريخته مي تواند در محيط زيست طبيعي و سلامت گياه، جانور و انسان داشته باشد اطلاع رساني به عموم و مشارکت مردم در تصميم گيري از مرحله الحاق به پروتکل، مصوبه ملي، تدوين آئين نامه.....

به گزارش صدای ایران، دکتر مرتضی شریفی در زیست بوم نوشت: نظر به نقش ويرانگري که سازواره تغيير يافته و محصولات تراريخته مي تواند در محيط زيست طبيعي و سلامت گياه، جانور و انسان داشته باشد اطلاع رساني به عموم و مشارکت مردم در تصميم گيري از مرحله الحاق به پروتکل، مصوبه ملي، تدوين آئين نامه و... در دستور کار اغلب کشور ها بوده است. اصولاً محصولات غذائي توليد شده از سازواره تغيير يافته بايستي با لوگو شفاف مشخص شود و استفاده کننده با علم به خطرات احتمالي مبادرت به تهيه آن نمايد. مهم تر از آن واژه مفهومي تراريخته بايستي به عموم تفهيم شود.

واژه تراريخته از نظر حقوقي(حسب لايحه ايمني) به سازواره زنده تغيير شکل يافته گفته مي شود به جايLMO بکار برده شده است. ضرورت دارد در آئين نامه به جاي Living Modified Organism ، سازواره زنده تغيير يافته بکار برده شود زيرا تغيير ممکن است در شکل، رنگ يا رفتار و سرشت گونه حاصل شده باشد.

از نظر علمي سازواره زنده تغيير يافته به سازواره اي گفته مي شود که از طريق تکنولوژي نوترکيبي ژني (Gene – Recombination Technology) يا تکنولوژي نو ترکيب مواد وراثتي (Recombinant DNA Technology) ژن سازواره ديگري به آن انتقال داده شود.

مبحث "تراريخته" يا به بياني "سازواره زنده تغيير شکل يافته" (LMO) بازيچه نيست و مصلحت انديشي متداول را برنمي تابد. آئين نامه اجرائي قانون سلامت زيستي نیلز به بازنگری جدی دارد ، در ارتباط با آئين نامه مزبور، اسناد بالاسري (قانون مربوطه ، پروتکل کارتاهنا و ...) و دستورالعمل هاي اجرائي متداول در ديگر کشورها ، می تواند نور کافي بر تاريکي هاي مبحث بر تابانند تا حداقل در اين مورد خاص سردرگم نباشيم و این وسط کسی پیدا نشود که ادعا کند که مواد خوراکی تراریخته سالم تر از محصولات ارگانیک است!

سمت و سوئي آئين نامه تدوين شده با پروتکل کارتاهنا مرتبط با کنوانسيون تنوع زيستي (The Cartagena , Columbia Protocol on CBD) همخواني ندارد. پروتکل مزبور با محوريت کنترل اثرات محصولات تراريخته(LMOs) بر تنوع زيستي تنظيم شده است. در آئين نامه ارائه شده به غير از مناطق چهارگانه محيط زيست بقيه یعني 93% محيط زيست طبيعي که تحت مديريت سازمان متبوع مي باشد مورد اشاره قرار نگرفته است.

پروتکل کارتاهنا مصوب سال 2000 بوده و کشور ها متعهد به عملياتي نمودن آن تا سال 2003 بوده اند، طي اين مدت بسيار کشور ها آنرا با آزمون خطا هاي اجرا کرده اند، مروري بر تجربيات آنها مي تواند به ارتقا آئين نامه کمک کند. همانطور طي اين مدت اسناد تکميلي و مرتبط از جمله ؛ گونه هاي بيگانه مهاجم(IAS)، استفاده پايدار (SU) و دسترسي و تسهيم از منابع ژنتيکی (ABS) از طريق اعضا کنوانسيون تنوع زيستي مصوب شده است، که عملياتي نمودن آنها نيز از تعهدات کشورمان مي باشد. از اين رو از نظر ساختار اجرائي ملي مي توانند در يک بسته قرار گيرند. در مجموعه اسناد ،کنترل اثرات گونه هاي غير بومي در تنوع زيستي منابع طبيعي (کوهستان، جنگل و منابع آبي، به پيشنهاد ايران مراتع به سند آخري اضافه شده است) مورد تاکيد قرار گرفته است.

در صورت استفاده ، آسيب و ... به منابع ژنتيکي، حقوق مالکيت(Intellectual Property Right) محلي و ملي مطرح بوده وقابل پي گيری حقوقي مي باشد. لازم به ياد آوري است تنها واردات و صادرات رسمي مورد نظر نبوده بلکه نفوذ و ورود غير مجاز از مرز هاي آبي (بويژه رود خانه ها) و خاکي نيز مطرح مي باشد. پيش بيني نحوه کنترل حتي توسعه سيستم هشدار قبلي (Early Warning System) بايستي بطور شفاف بيان شود. آئین نامه تهيه شده به اغلب مباحث مورد اشاره يا ورود پيدا نکرده و يا ورود بسيار کمرنگي داشته است.

سلامت نیوز: خطر تراريخته و ناکارآمدی آئين نامه اجرائي قانون سلامت زيستي
پربیننده ترین ها
آخرین اخبار