نهی از منکر/ جشن حافظ

صدای ایران؛ زهرا قزلباش؛ این روزها در فضای مجازی مطالب زیادی در مورد توهین یک نشریۀ تندرو به جامعۀ هنری شرکت کننده در جشن حافظ رد و بدل می‌شود که اگر نگوییم چالشی نه خیلی جدی، ولی در واقع یکی از مسائل مهم اخیر جامعۀ ماست که نیازمند تحلیل و بررسی است! در وهلۀ اول من یک سرچ اینترنتی کردم بلکه دربارۀ چیستی و چگونگی این جشن اطلاعاتی کسب کنم، اما متأسفانه در موتور جستجو که سرچ میکنی تنها مطلب وافر در این زمینه مدل و تیپ شرکت کنندگان بود که به انحای مختلف به نمایش درآمده بود! از سویی دیگر یک نشریۀ موسوم به گروه‌های تندرو در عباراتی توهین‌آمیز شرکت‌کنندگان در این جشن را ـ به لحاظ پوشش ـ  مورد هتاکی قرار داده بودند که واکنش‌های زیادی دربارۀ آن شد و منجر به توقیف این نشریه شد. 

خداوند در آیات مختلف قرآن مجید به امر به معروف و نهی از منکر سفارش فرموده و اهمیت آن را گوشزد کرده‌اند؛ مثلاً آیات 104، 110 و 114 آل عمران؛ 71 و 112 توبه و 17 لقمان. یک نکتۀ کلّی که می‌توان از این آیات مبارک در باب نهی از منکر نتیجه گرفت بحث حدود الهی است که خداوند از بندگان خود می‌خواهد همدیگر را به رعایت آن دعوت نمایند. اما این دعوت چنان که سزاوار است باید به نحوی شایسته انجام شود و نباید سرمنشأ حقد و کینه و تخالف و دشمنی بین انسان‌ها گردد، و نیز باید طوری باشد که مفسده‌ای دیگر به بار نیاورد! گاهی نهی از منکر ممکن است آنقدر به شیوه‌ای موهون انجام شود که چه بسا آن منکر، دیگر به چشم نیاید! مثلاً در مورد این جریان اخیر، برای خود من سوال بود که این جشنواره که چند سالی است اخبارش در سطح وسیع در جامعه منتشر می‌شود دقیقاً چه خروجی فرهنگی یا هنری برای جامعه داشته و هدفش چه بوده است؟ من در این چند سال که اخبار این جشنواره را شنیده‌ام چیزی جز همین اخبار فشن شو و مدلینگ نشنیده‌ام! شاید اطلاع‌رسانی ضعیف بوده یا رسانه‌های مجازی جامعۀ ما انقدر منحط شده‌اند که جز همین اخبار چیز دیگری که دست کم برای بخشی از جامعه عمیق و مفید باشد، انعکاس نداده‌اند؟؟ نمی‌دانم! خیلی خوب است که این‌گونه جشن‌های هنر برگزار می‌شود اما خیلی خوب‌تر بود اگر دستاوردی هم برای جامعۀ جوان هنری کشور در سطح خاص یا عموم مردم در سطح عام داشت!   

بنابراین به نظر می‌رسد انتقادهایی از این دست دربارۀ هدف و  هستی‌شناسی و موقعیت اینگونه جشنواره‌ها در جامعه قابل طرح است و باید سوال کرد که اساساً به چه دلیل اخبار دست اول دربارۀ انواع فستیوال‌های هنری در کشور یا انواع مراسم‌های تشریفاتی به اسم خیریه یا حراج هنری یا چیزهای مانند آن به نحوۀ پوشش شرکت‌کنندگان مربوط است و محتوای آنها در برخی موارد حتی کاملاً نادیده گرفته می‌شود!!! این مسئله را پاسخی است که باید دست‌اندرکاران امور درباره‌اش به تأمل بنشینند! 

انتظار می‌رفت بخش هنری جامعه بنابر رسالتی که هنر بر عهدۀ هنرمندان می‌گذارد، بتواند عمدۀ مشکلات فرهنگی و اخلاقی جامعه را منعکس سازد یا درمانی و چاره‌ای برایش متصور باشد، اما در واقع این بخش هم مانند بخش‌های دیگر جامعه در خواب غفلت فرو رفته و گویا جز این ظواهر جذاب و دیدنی، دیگر چیزی در چنته ندارد! 

از سویی دیگر توهین چنین عناصر  افراطی که شاید دغدغۀ دین دارند اما زبانشان آنقدر زهرآلود است که دیندار هم به ستوه می‌آید، به مراتب بیشتر ما را از صورت مسئلۀ اصلی دور خواهد ساخت! زیرا خودش مفسده‌ای به همراه داشته که جمع کردنش بسا دشوارتر از هر کاری است! نقدهای زیادی به اینگونه برنامه‌ها در جامعه وجود دارد که بیشتر در ابعاد فرهنگی و اجتماعی مطرح است و اگر آن جنبۀ شخصی قضیه را لحاظ نکنیم، در جنبۀ اجتماعی نقدهای جدی وارد است، که در غیر این صورت بدنۀ اجتماعی جامعه را بیش از این مورد تضعیف قرار خواهد داد.